Thema 5: paragraaf 5.1 (basis en kader) + paragraaf 5.4 (kader) (max)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Thema 6

Waarneming,
Regeling en
Gedrag

                      Lesdoelen

Na deze les:

1. ik kan de zintuigen benoemen, de ligging en hun prikkel?

Welke zintuigen ken je?

Het zintuigenstelsel.

Alle zintuigen samen noemen we het zintuigenstelsel.

Waarnemen

• Zintuig: een orgaan dat reageert op een prikkel. Je oog is bijvoorbeeld zo'n orgaan.
•  Prikkel: een invloed uit de omgeving op een organisme. Een voorbeeld van een prikkel is bijvoorbeeld je oog neemt licht waar, je neus ruikt iets lekkers. 
• Doordat zintuigen prikkels opvangen kun je dus allerlei dingen waarnemen. 

Reageren op je omgeving

1. Je ontvangt prikkels op met je zintuigen.
2. Je zintuigencellen sturen signaaltjes naar het zenuwstelsel.
3. Via het zenuwstelsel komen signaaltjes bij je hersenen.
4. Je hersenen sturen je spieren aan.

Dus.....

• Zintuig: Orgaan wat op een prikkel reageert (neus, oren, ogen).
• Prikkel: iets uit de omgeving (licht, geur, smaak, aanraking).
• Zintuigcellen: Cellen in je zintuigen die aangesloten zijn op de zenuwen.
• Impulsen: Een elektrisch signaal dat van de zintuigen door zenuwen naar de hersen worden geleid (seintje naar de hersenen). 

Reageren op prikkels

Prikkel = Je ziet chocolade bonbons

Zintuig = ogen

Zintuigen = liggen zintuigcellen die prikkels opvangen en hierdoor ontstaan impulsen

Impuls = ogen sturen signaal naar hersenen

Impuls = signaal naar spieren

Reageren = watertanden en bonbon pakken

Reageren op prikkels

Prikkel = je ziet groen licht

Zintuig = ogen en/of oren 

Zintuigen = liggen zintuigcellen die prikkels opvangen en hierdoor ontstaan impulsen

Impuls = ogen en/of oren sturen signaal naar je hersenen

Impuls = signaal naar je spieren

Reageren = je mag gaan rijden

Reageren op prikkels

Prikkel = je ruikt chocolade (geur)

Zintuig = neus

Zintuigen = liggen zintuigcellen die prikkels opvangen en hierdoor ontstaan impulsen

Impuls = ogen sturen signaal naar je hersenen

Impuls = signaal naar je spieren

Reageren = je neemt een lekkere hap

Zintuigen in de huid

Met je huid kun je voelen: druk, warmte, kou en aanraking.

Je huid heeft meerdere zintuigen:

1. drukzintuigen: reageert als je huid wordt ingedrukt. 

2. tastknopje: reageert op een lichte aanraking

3. warmte-zintuigen: reageert je huid als iets warm is

4. koude-zintuigen: reageert je huid als iets koud is

5. pijnpunten: neem je pijn waar

Zintuigen, hun ligging en hun prikkels

Je zenuwstelsel bestaat uit:

1. De zenuwen (lange dunnen draden die impulsen doorgeven)
2. Het centrale zenuwstelsel: hersenen & ruggenmerg (geeft de impulsen door aan de hersenen)

In je hersenen wordt je je bewust van een prikkel. Dit noemen we waarnemen.

Prikkels worden in zintuigen omgezet in impulsen.

1. Juist
2. Onjuist

Wie vangen de prikkels op?

1. Zenuwen
2. Zintuigen
3. Ruggenmerg
4. Hersenen

De hersenen horen bij....

1. Centrale zenuwstelsel
2. Zenuwen
3. De zintuigen

Sleep de prikkel en impulsen naar de juiste plaats in dit plaatje

Impuls (naar hersenen)

Prikkel

Impuls (naar spieren)

Zintuig

Ligging

Prikkel

1. Horen 

2. Ruiken

3. Voelen

Type

Gehoorzintuig

Reukzintuig

Warmtezintuig

Oren

Geluid

Geur

Warmte

Huid

In de neus

                      Lesdoelen

Na deze les:

1. ik kan de zintuigen benoemen, de ligging en hun prikkel?

Aan het werk & huiswerk

Maak de digitale opdrachten van paragraaf 5

Basis:

• 5.1: Opdracht 1 t/m 9

Kader:

• 5.1: Opdracht 1 t/m 9 (3 niet)
• 5.4: Opdracht 2 t/m 7 (1 en 4 niet)

Je mag op fluisterniveau met elkaar overleggen