H7.3 Moleculaire stoffen 3vwo

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H7.3 Moleculaire stoffen

Voor vandaag: 

Je gaat deze les zelfstandig doornemen. 

Zorg dat je alle vragen in deze les maakt. 

Op de laatste slide van deze les staat het huiswerk. 

Heb je vragen, stuur een berichtje naar Eva Kreft in Teams. 

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Wat zijn moleculaire stoffen?

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=88PNuzoJE6s

(kijk tot 1:26)

Moleculaire stoffen

Een moleculaire stof bestaat uit moleculen. Het bestaat uit verschillende niet-metaal atomen die aan elkaar zitten. 

• Elementen zijn geen moleculaire stof, want die bestaan uit één of twee atomen van dezelfde soort. 
• Metalen zijn geen moleculaire stof, want die bestaan alleen uit een rooster van metaalatomen. 
• Zouten zijn geen moleculaire stof, want die bestaan alleen uit een rooster van ionen (dat zijn geladen atomen).  Hier leer je later meer over. 

Moleculaire stof

Geen moleculaire stof

Moleculaire stof of niet?

Aluminiumfolie

Suiker

Zout

Azijn

Methaan

Zuurstof

Eigenschappen van moleculaire stoffen

Moleculaire stoffen bevatten alleen niet-metaal atoomsoorten. 

Moleculaire stoffen geleiden geen stroom. 

Moleculaire stoffen hebben meestal een laag kookpunt en smeltpunt. 

Hoe komt dat? Dat wordt uitgelegd door de soorten bindingen die voorkomen in moleculaire en niet-moleculaire stoffen. 

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Soorten bindingen

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link:

https://www.youtube.com/watch?v=g8xslGISDw4&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=33 

Soorten bindingen

In de video zie je 5 soorten bindingen: 

Atoombinding

Metaalbinding

Ionbinding

Vanderwaalsbinding

Waterstofbinding

Ionbinding hoef je nog niet te kennen. Metaalbinding, atoombinding en Vanderwaalsbinding ken je eigenlijk al een beetje.  

Soorten bindingen 

Je kan de 5 soorten bindingen indelen in twee groepen: 

Er zijn bindingen die plaatsvinden binnen moleculen, dus tussen atomen. Hierbij horen: atoombinding, metaalbinding en ionbinding. 

Er zijn ook bindingen die plaatsvinden tussen moleculen. Hierbij horen: vanderwaalsbinding en waterstofbinding. 

Bindingen tussen atomen

Hiervan moet je atoombinding en metaalbinding kennen. 

Een atoombinding is een binding tussen twee verschillende 

atoomsoorten in een molecuul. De elektronen in deze binding 

zitten vast, dus moleculen met deze binding geleiden geen stroom. 

In een molecuultekening geven we een atoombinding weer met een 

streepje. 

Een metaalbinding is een speciaal soort atoombinding. Dit is een 

binding tussen metaalatomen. Bij deze binding kunnen elektronen 

van de metalen vrij rond bewegen. Daarom geleiden metalen stroom. 

Bindingen tussen moleculen

Hiervan moet je Vanderwaalsbinding en waterstofbinding kennen. 

Een Vanderwaalsbinding is een binding tussen twee moleculen. Deze verbinding ontstaat eigenlijk door de zwaartekracht van de moleculen: de moleculen trekken elkaar aan. Hoe groter het molecuul, hoe groter de aantrekkingskracht en hoe moeilijker de verbinding weer te verbreken is. Daarom hebben grote moleculen een hoger kookpunt dan kleine moleculen.

Tussen de moleculen van moleculaire stoffen zitten Vanderwaalsbindingen. 

De krachten die in het deeltjesmodel de moleculen bij elkaar houden, zijn de Vanderwaalsbindingen tussen de moleculen. 

Bindingen tussen moleculen

Een waterstofbinding, ook wel bekend als een waterstofbrug, is een binding tussen een H-atoom en een O-atoom of een N-atoom. 

Deze binding kan alleen gevormd worden tussen moleculen die 

een OH- of een NH-groep hebben. Deze groepen kunnen 

waterstofbruggen maken met andere stoffen die deze groepen 

ook hebben. Een waterstofbrug is een verbinding tussen een 

H-atoom en een O- of N-atoom.

Alleen voor 3vwo / 3gym

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Wat is covalentie? 

Bekijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=HKrVsI8L_XY&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=10

Covalentie

Covalentie is het aantal atoombindingen dat een atoomsoort kan maken met andere atomen. Een atoombinding noemen we daarom ook wel een covalente binding. 

In een molecuultekening is dat het aantal streepjes rondom een atoom. 

In deze tabel zie je de covalentie van een aantal atoomsoorten: 

Wat is de covalentie van stikstof?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Valentie-elektronen

Hoe komt het dat verschillende atoomsoorten een verschillend aantal bindingen kunnen maken? 

Dat heeft te maken met het atoommodel van Bohr. 

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=88PNuzoJE6s (kijk vanaf 1:12)

Alleen voor 3vwo / 3gym

Alleen voor 3vwo / 3gym

Valentie-elektronen

De elektronen in de buitenste schil van een atoom kunnen goed bewegen. 

Deze elektronen kunnen gedeeld worden met andere atomen om een binding met dat atoom te vormen. Deze elektronen heten valentie-elektronen. 

Een atoom wil altijd zoveel mogelijk van zijn schillen volmaken met

elektronen. Als er niet genoeg elektronen daarvoor zijn, dan wil een 

atoom een binding maken met een ander atoom.  

In dit Bohr-model van een zuurstofatoom zie je dat er 6 elektronen 

in de buitenste schil zitten. Er kunnen maximaal 8 elektronen in de 

buitenste schil. Zuurstof wil dus twee elektronen delen, en kan dus twee bindingen vormen. 

Alleen voor 3vwo / 3gym

Hier zie je hoe atomen elektronen kunnen delen. 

Welk molecuul is dit?

Dit is een watermolecuul. Het middelste atoom is zuurstof (O), de twee ernaast zijn waterstofatomen (H). 

Alleen voor 3vwo / 3gym

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Practicum olie, water en spiritus

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=QApXH-e9p7M&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=28

Hydrofiel en hydrofoob

Een stof die hydrofiel is, wil graag met water mengen (hydro = water, fiel = houden van). 

Een voorbeeld hiervan is suiker of alcohol. 

Een stof die hydrofoob is, wil juist niet met water mengen (hydro = water, foob = bang zijn voor). 

Een voorbeeld hiervan is olie of vet. 

Hiernaast zie je de molecuultekening van suiker. Waarom lost suiker goed op in water? Meerdere antwoorden goed

1. Suiker is hydrofoob
2. Suiker is hydrofiel
3. Suiker kan waterstofbruggen vormen
4. Suiker maakt een atoombinding met water

Alleen voor 3vwo / 3gym

Hydrofiele stoffen en waterstofbruggen

Waarom mengen hydrofiele stoffen wel met water en hydrofobe stoffen niet? 

Hydrofiele stoffen hebben een OH- of een NH-groep. Deze groepen kunnen waterstofbruggen maken met andere stoffen die deze groepen ook hebben. Een waterstofbrug is een verbinding tussen een H-atoom en een O- of N-atoom. 

Water heeft ook OH-groepen. Hierdoor kunnen deze stoffen goed met water binden. 

Hydrofobe stoffen hebben deze groepen niet, dus kunnen ze geen waterstofbruggen vormen. Daarom mengen ze niet goed met water. 

Alleen voor 3vwo / 3gym

De werking van zeep

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=AK_-SpvBel4&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=29

Wat is het hydrofobe deel van een zeepmolecuul?

1. De kop
2. De staart
3. Het midden
4. Het hele zeepdeeltje

En wat is het hydrofiele deel van een zeepmolecuul?

1. De kop
2. De staart
3. Het midden
4. Het hele zeepdeeltje

Emulgatoren

Om hydrofobe stoffen toch met water te laten mengen, kan je een emulgator gebruiken. 

Dit gebruik je ook om emulsies te mengen, want een emulsie is een mengsel  van twee vloeistoffen die niet mengen, dus van een hydrofiele en een hydrofobe vloeistof. 

Handen wassen tegen corona

Kijk de video op de volgende slide, of klik op de volgende link: 

https://www.youtube.com/watch?v=BJ3QBHUDL8w&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=30

Welk deel van het zeepdeeltje bindt aan het coronavirus? Meerdere antwoorden mogelijk

1. Het hydrofobe deel
2. Het hydrofiele deel
3. De kop
4. De staart

Waarom werkt handen wassen tegen corona?

Polair en apolair

Deze video en uitleg is optioneel. Je mag het overslaan. 

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: https://www.youtube.com/watch?v=mCEWvIf7VgM&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=11

Alleen voor 3vwo / 3gym

Alleen voor 3vwo / 3gym

Polair en apolair

Sommige moleculen hebben een hydrofiel én een hydrofoob deel. Deze moleculen noemen we polair. 

Moleculen die dit niet hebben, noemen we apolair. 

Emulgatoren zoals zeep hebben een hydrofiele kop en een hydrofobe staart. Deze moleculen zijn dus polair. 

Alleen voor 3vwo / 3gym

Voor vandaag

We hebben vandaag deze onderwerpen van H7.3 behandeld: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Huiswerk

Voor de volgende les: 

Kijk de tekst van paragraaf 7.3 nog eens door en lees de stukken die je nog lastig vindt. 

Maak deze opgaven van paragraaf 7.3: 

18, 20, 23, 25, 27, 29, 30

Huiswerk voor 3vwo / 3gym

Extra video's

Leuk practicum met hydrofiel en hydrofoob zand: 

https://www.youtube.com/watch?v=N9vWcIRgRds&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=31

Extra uitleg over de werking van zeep en over corona: 

https://www.youtube.com/watch?v=xohp_aChcko&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=32