TAALVARIATIE: DIALECTEN EN SOCIOLECTEN

• Nederlands
• Secondary Education

Welke taal spreken wij?

Spreken wij alle vier dezelfde taal?

1. Ja
2. Nee

MAAR ER BESTAAT VEEL  TAALVARIATIE: 

DIALECTEN EN SOCIOLECTEN

www.dialectloket.be

ER BESTAAN VEEL VOOROORDELEN OVER DIALECTEN

DIALECTEN ZIJN EEN VERBASTERDE VORM VAN CULTUURTAAL

1. JUIST
2. FOUT

Deze stelling keert de feiten volledig om. Onze cultuurtaal, de Nederlandse standaardtaal, is ontstaan uit de dialecten van Vlaanderen, Brabant en Holland. In een gebied is er steeds een dominante taal. Heel wat omstandigheden spelen een rol om die dominantie teweeg te brengen. Vrijwel steeds bezit de taal in kwestie politieke, sociale of economische sterkte. De taal van toonaangevende handelssteden genoot bijvoorbeeld steeds veel prestige. Een taal kan ook bewust tot standaardtaal ‘opgekweekt’ worden door corpusplanning en statusplanning. In het eerste geval wordt de taal beschreven en ook voorgeschreven. Statusplanning houdt in dat de taal een belangrijke functie krijgt in grote instanties zoals het onderwijs en het gerecht.

DIALECTEN ZIJN LINGUÏSTISCH MINDERWAARDIG. ZE ZIJN EEN VEREENVOUDIGDE VORM VAN DE CULTUURTAAL

1. JUIST
2. FOUT

Dialect is net zo ingewikkeld en rijk als een cultuurtaal; er is geen kwalitatief verschil. Een standaardtaal heeft wel meer ‘papieren’ onderscheiden (het verschil tussen hen en hun bijvoorbeeld). In de standaardtaal wordt bijvoorbeeld een onderscheid in gemaakt tussen formeel, erg formeel, beleefd…

Dialecten zijn sociaal minderwaardig

1. JUIST
2. FOUT

 Een dialect is in principe niet sociaal minderwaardig. Wel is het zo dat een standaardtaal algemener bruikbaar is: je kan ze in meer gebieden en in meer sociale situaties gebruiken. Dialect spreken is in bepaalde situaties minder gepast, terwijl het net veel meer gepast is in een informele sfeer van solidariteit. Dialecten worden dus ondergewaardeerd wanneer ze ‘sappig’, ‘onbeschaafd’ of ‘grappig’ worden genoemd. Toch is de tolerantie voor substandaardtaal de laatste jaren wel vrij groot geworden. Mensen doen in bepaalde situaties veel minder hun best om zo keurig mogelijk te praten.

Standaardnederlands is een afspraak. Waarom is het nodig?

Spreek jij zelf dialect?

Ja, heel goed en heel veel

ja

ik begrijp het wel maar spreek het niet

nee, helemaal niet

Vandaag wordt er _______________ dialect gesproken dan vroeger?

meer

even veel

minder

Welke vooroordelen heersen er over dialectsprekers?