verhaalanalyse

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Lezen in je boek

Deze les

• Bespreken oefentoets en huiswerkopdracht
  
  
• Literatuurtheorie: herhaling enkele begrippen
  
  
• Oefenen met fabel/sujet
  

Huiswerk vandaag:

Opdracht ruimte of intertekstualiteit

Let op: morgen boekpitch inleveren.

Huiswerkopdracht Intertekstualiteit of ruimte

Intertekstualiteit
Sommige boeken staan er bol van.

vb 4Vc

Ruimte

Bespreken oefentoets

Link

Wat is een fabel?

1. Het verhaal zoals het weergegeven is
2. Het verhaal in logische, chronologische volgorde

Soms vallen fabel en sujet samen. Wanneer bijvoorbeeld?

Sujet

Daar stond ik dan op de rand van het gebouw. Lege handen, geen geld en geen kunst. Afschuwelijk, zo hadden ze het genoemd, maar ik had het niet gemaakt om dat te horen. Verspilde tijd zal ik het niet noemen, maar jammer is het wel. Mijn ouders hadden toch gelijk, ik kan geen kunst maken. Maar toch sta ik nu hier en ben ik tevreden. Het schilderij zelf is misschien niet mooi, maar het verhaal dat je erbij krijgt wel. Mijn hele leven heb ik erin gestoken, van mijn kindertijd tot een paar maanden geleden. Dagen alleen thuis terwijl ik zoveel andere dingen kon doen. Mijn dochters bruiloft, de crematie van mijn ouders, de geboorte van mijn kleinkind. Ik weet niet eens of het een jongen of een meisje is. Ik leun naar voren, ik voel de wind in mijn gezicht. Is deze rode vlek die ze op de grond zullen zien wèl kunst? Zal mijn lichaam wèl in het museum hangen? Ik schrik wakker in een zwembad van mijn eigen zweet. Gelukkig ben ik geen kunstenaar.

Geschreven door: Dion Koster, Twan van der Brink en Martijn Huijnen

Construeer de fabel

Fabel

Droom
 • ouders zeggen: je kan geen kunst maken
 • hij begint met schilderij
 • mist dochters bruiloft
 • mist crematie van ouders
 • mist geboorte van kleinkind
 • is klaar met schilderij
 • mensen noemen zijn schilderij afschuwelijk
 • staat op de rand van het gebouw
 • leunt naar voren
 • rode vlek op grond?
 • lichaam in museum?
Werkelijkheid
 • wordt wakker
 • is blij dat hij geen kunstenaar is

Aan de slag: Opdracht Confrontaties (Classroom)

Lees eerst in stilte en maak daarna de opdrachten.

Je oefent hiermee met de volgende begrippen:

Personage (omschrijven)

Ruimte

Fabel/sujet

tijdsanalyse

Keuze

1. Uitleg Opbouw,  perspectief, motieven: je luistert en doet mee met de uitleg

2. Zelfstandig aan het werk 

Opbouw van een roman

• voorwerk: titel / ondertitel / opdracht / motto / proloog 
• eigenlijke tekst: hoofdstukken / titels / delen
  
• nawerk: epiloog
  

Let goed op het motto als je zoekt naar intertekstualiteit.

Motieven

• Motieven: steeds terugkerende elementen in een verhaal. 
  
  3 soorten:
  
• Abstracte motieven zoals onmacht, liefde, toeval, eenzaamheid, oorlog. 
• Leidmotieven: steeds terugkerende concrete zaken
    Symbolische betekenis: dobbelsteen (toeval) spiegel (zelfbeeld)
  
• Klassieke motieven: uit klassieke verhalen, bijv. oedipusmotief en assepoestermotief.
  

Een telkens terugkerende rode auto is een:

1. Abstract motief
2. Leidmotief

 perspectief

Door wiens "ogen" lees je het verhaal?

• De onzichtbare, alwetende verteller
  
• De auctoriale verteller
  
• Het personale perpectief  (ik-perspectief of hij/zij)
  

De onzichtbare, alwetende verteller

De lezer wordt  ‘bijgepraat’ door een anonieme verteller/ onzichtbare toeschouwer. De verteller vertelt over de personages.

• Niet zichtbaar in de tekst
  
• Neemt niet deel aan het verhaal
  
• Verteller weet alles: de toekomst, de gedachten van meerdere personages
  

Auctoriale verteller

• Ook ‘alwetend’, maar bovendien:
• Zichtbaar in de tekst
  
• Stelt zich vaak in de eerste persoon (ik/wij) aan de lezer voor
  
• Spreekt de lezer rechtstreeks aan, bijv.: 'Dit had u werkelijk toch niet verwacht, lieve lezers, dat ik u mee zou nemen naar een herberg.'

• Bedenker met de touwtjes in handen 
  
• Benadrukt het fictionele: het is maar verzonnen en ik, verteller, beheers die verzonnen wereld!
  

Personaal perspectief

• De lezer ziet alles door de ogen van een persoon uit het verhaal
  
• Het verhaal is in de hij-vorm geschreven
• De lezer is op de hoogte van alles wat deze figuur denkt, doet, voelt. Wat andere personages voelen of denken is deze figuur niet bekend, dus ook de lezer niet.

Vertellend en belevend ik

• Belevend ik: alles gebeurt nu, op dit moment. De lezer raakt hierdoor heel direct bij het gebeuren betrokken, het lijkt reëel.
  
• Vertellend ik: een personage kan nadenken over gebeurtenissen, en daar op een later tijdstip over vertellen en commentaar op leveren.
  

Uit: De Avonden (1947) van Gerard Reve

‘Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 1946 in onze stad, op de eerste verdieping van het huis Schilderskade 66, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte.’

Welk perspectief herken je hier?

Perspectief in De Avonden

1. Personaal
2. Alwetende verteller
3. ik-perspectief
4. Auctoriale verteller

Uit: De Avonden (1947) van Gerard Reve

‘Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 1946 in onze stad, op de eerste verdieping van het huis Schilderskade 66, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte.’

Welk perspectief herken je hier?

Onbetrouwbaar perspectief

De lezer kan twijfelen aan de juistheid van de waarnemingen van een personage. 

• Heeft de hoofdpersoon het wel bij het rechte eind? 
  
• Verbeeldt hij zich soms dingen? 
  
• Snapt hij het niet?
  (Bijv. The Rosie Project: autistische hoofdpersoon. Of bijv. boeken vanuit de ogen van een kind)

"De wind zorgt voor onrust: het zand, de strandtent, mijn haar. Alles lijkt op zoek te zijn naar een uitweg. Net als ik."

Welk perspectief wordt hier gebruikt?

1. Ik perspectief - belevend
2. Ik-perspectief - vertellend
3. Personaal perspectief
4. Auctoriaal perspectief