V4 §5.3 Stamboom onderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§5.3 Stamboom onderzoek

stambomen

monohybride kruisingen

dominant, recessief, intermediair

X-chromosomaal

multipele allelen

letale allelen

3e klas:

                    homozygoot dominant   AA

                 homozygoot recessief  aa

heterozygoot   Aa

genotype   fenotype

allel A voor staande oren is dominant over het allel a voor hangoren

Fenotype staande oren: wat is het bijbehorende genotype?

Fenotyore hangoren: wat is het bijbehorende genotype?

Genotype Aa: wat is bijbehorende fenotype?

Twee zwarte muizen krijgen een nestje jonge muizen

In totaal worden 6 jonge muizen geboren.

5 muizen zijn zwart, 1 muis is wit.

1: Welk allel is dominant? Wit of zwart?

2: Wat is het genotype van de ouders?

heterozygoot x homozygoot recessief

hoe groot is de kans op een nakomeling die
homozygoot recessief is?

Maak kruisingsschema!

intermediaire overerving

Er is geen dominant of recessief allel, beide zijn even "sterk" (onvolledig dominant)

Heterozygoot heeft een eigen fenotype en kun je dus  herkennen.

                                            IAIA  = wit

                                             IBIB  = rood

                                             IAIB  = roze

X-chromosomale geslachtsgebonden overerving

alleen op het X-chromosoom, niet op het Y-chromosoom

je maakt dan dit kruisingsschema

B = kleurenziend                b = kleurenblind

Moeder is drager

EKH:  Lapjeskat/ schildpadkleur = altijd vrouw

katers zijn rood, of zwart

X ^zwart Y
X ^zwart    X ^rood

wat als....

rode poes  x zwarte kater

Welke kleur(en) dochters zijn er mogelijk?

Welke kleur(en) zonen zijn er mogelijk?

monohybride kruising (1 gen)

BB x bb        BB x BB       bb x bb       BB x Bb    100%

Bb x Bb             75 %   :   25 %                                                                                                                                                                             

Bb x bb          50%  :  50 %                                                                                                                                                                       

Je ziet steeds de kans 0, 25, 50 , 75 of 100%

X

De verhouding bij de nakomelingen is nu 2 : 1

dus 2/3 en 1/3 van de nakomelingen heeft die bepaalde eigenschap

Stambomen

Welke allel is dominant en welke is recessief?

Wit of zwart dominant? En bij welke kruising zie je dat?

Is hier sprake van X-chromosomale overerving?

Zoek de "dominante" vaders en hun dochters.

bloedgroep  A  B   AB  en  o

er zijn 3 verschillende allelen: A, B en 0

(multipele allelen, want meer dan 2)

A en B zijn intermediair

A en B zijn dominant over 0

Vragen?

Ga veel oefenen!!!

stambomen, monohybride kruisingen, dominant, recessief,, intermediair, X-chromosomaal, multipele allelen
letale allelen