5.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

H5 Ridders, horigen en monniken

5.2 les 1

Leerdoelen 5.2 les 1

1. Ik kan uitleggen waardoor er in de Vroege Middeleeuwen een landbouwsamenleving ontstond.
2. Ik kan beschrijven hoe het hofstelsel werkte.
   
3. Ik weet waarom mensen horigen werden en wat hun plichten waren.

Grote veranderingen in West-Europa

• Na de val van het W.R.R. in het jaar 476 veranderde een hoop voor de samenleving van West-Europa. De landbouw-stedelijke samenleving verdween.
• Maar, de handel en steden verdwenen dus in de Vroege Middeleeuwen. Waarom (zie volgende dia)?
• Er ontstond een agrarische (= landbouw)samenleving.

Onveilig

De handel nam af. Dat kwam doordat het een onveilige tijd was. Vreemde volken vielen het Romeinse Rijk binnen en gewapende bendes trokken plunderend rond. En het Romeinse leger was er natuurlijk niet meer om de mensen te beschermen...

Het domein

1) Het domein. Het domein was een stuk grond van een landheer of leenman.

Op dit stuk land werd het hofstelsel uitgevoerd.

3) De versterkte woning van de leenheer of leenman.

2) Akkers van de leenheer en leenman, en van de horigen.

4) Een verdedigingsmuur en slotgracht om te beschermen tegen aanvallen.

6) Een domein was volledig zelfvoorzienend. Dat betekent dat de mensen zichzelf konden voorzien in alle belangrijke dingen om te kunnen leven (eten, drinken, kleding).

5) Het domein had vaak een eigen smederij, bierbrouwerij en kerk.

Horigen en herendiensten

• Horigen waren boeren die een akker hadden op het domein van de landheer. Zij moesten drie dingen doen:

1. Een deel van hun oogst betalen als pacht (huur).
2. Werken op de akkers van de landheer.
3. Herendiensten (verschillende soorten klusjes voor de landheer).

Als de heer een deel van zijn domein verkocht, kwamen de horigen daarbij. Want zij hoorden bij de grond.

Huiswerk deze les

Maken 5.2 opdracht 2 t/m 7.

5.2 les 2

Aan de slag

Maken 5.2 opdracht 8 t/m 11.

Eerste 10 min. zelfstandig en in stilte.

Horige worden

Waarom zou je als boer een horige worden?

1. Je kreeg bescherming van de landheer met zijn versterkte woning en soldaten.
   
2. Sommige horigen waren afstammelingen van Romeinse slaven en hoorden al bij de grond van hun meester.
   

Slaven en horigen

In de Oudheid werd er al gebruik gemaakt van slaven. Maar slaven en horigen zijn twee verschillende dingen.

• Verschil: slaven waren eigendom van de baas. Horigen niet.
• Horigen waren gebonden aan de grond, niet aan de baas.

• Overeenkomst: horigen konden net als slaven niet zomaar trouwen zonder toestemming.

Dorestad

Huiswerk

Maken 5.2 opdracht 8 t/m 11.