Huishouden van Jan Steen

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Huishouden van Jan Steen

Wanneer je vindt dat iemand een rotzooi van zijn huis of huiskamer heeft gemaakt, kun je dit uitdrukken door te zeggen: ‘Het lijkt hier wel een huishouden van Jan Steen.’ 

Deze uitdrukking bestaat waarschijnlijk al sinds de 17e eeuw en heeft, niet geheel verrassend, te maken met de bekende Nederlandse schilder Jan Steen, die leefde van 1625 tot 1679.

Jan Steen is geboren en getogen in Leiden. Hij kwam uit een redelijk welvarende Leidse familie en zijn vader was graanhandelaar. Jan Steen was een tijdgenoot van de nog bekendere Rembrandt Van Rijn (1606-1669) en werd al snel zelf schilder, na eerst in de leer geweest te zijn bij enkele andere bekende schilders.

Al snel ging Jan Steen zijn eigen schilderijen maken. Jan Steen verbleef ook een groot deel van zijn leven in Haarlem en was hij een tijdje de baas van een bierbrouwer in Delft. Dit ging hem overigens niet zo goed af als het schilderen, zijn brouwerij ging namelijk failliet. Aan deze periode uit zijn leven hebben we waarschijnlijk de uitdrukking ‘er is leven in de brouwerij’ te danken. Jan Steen was zakelijk sowieso niet al te succesvol; hij heeft zijn hele leven in de schulden gezeten.

Achtergrond:

Jan Steen schilderde veel verschillende taferelen. Hij schilderde onder andere een aantal portretten en zelfportretten die zeer bekend zijn geworden. Maar toch zijn deze portretten niet de schilderijen waaraan hij zijn grootste populariteit te danken had en heeft.

Zijn bekendste werk bestaat namelijk vooral uit schilderijen van dagelijkse taferelen uit zijn eigen tijd, de 17e eeuw. Jan Steen schilderde het liefst op humoristische wijze de meest chaotische onderdelen van dit dagelijkse leven. Deze schilderijen worden tot op de dag van vandaag zeer gewaardeerd en hier hebben we dan ook de uitdrukking ‘een huishouden van Jan Steen’ aan te danken.

"Het vrolijke huisgezin" (1668) door Jan Steen

Uitgelaten maakt de hele familie lawaai – de vader zingt luidkeels met opgeheven glas, moeder en oma vallen in, de kinderen blazen mee en roken zelfs uit lange pijpen. 

Het briefje aan de schouw verklapt de moraal van het verhaal: ‘Zo de ouden zongen, zo piepen de jongen.’ Wat moet er van de kinderen worden als de ouders het slechte voorbeeld geven?

Leerdoelen

Je leert over een van Nederlands bekendste schilders uit de Gouden Eeuw, Jan Steen.

Je leert over het gezegde "Een huishouden van Jan Steen".

Je leert goed te kijken naar kunst.

Je leert een collage te maken, op papier of digitaal.

1.

Het is een vrolijke en drukke boel op het schilderij. Veel eten, drinken en muziek! Kijk goed en zoek alle muziekinstrumenten die worden gebruikt. Ga online opzoek hoe de muziekinstrumenten heten en zoek hierbij een goede afbeelding.

2.

Jan Steen schilderde graag huiselijke taferelen, waarbij een hond niet mocht ontbreken. Heb je de hond op dit schilderij al gezien? Kijk goed hoe hij er uit ziet. Van welk ras is deze hond, denk jij? Ga online op zoek naar het hondenras die jij het beste vindt passen bij de afgebeelde hond en zoek ook hierbij een goede afbeelding. Vermeld ook het ras.

Verwerk beide opdrachten in een net WORD document en bewaar deze goed.

Kijkopdrachten

https:

Met de term ‘een huishouden van Jan Steen’ wordt vaak een rommelig, maar gezellig huishouden genoemd. In deze doe-opdracht ga je zelf een huishouden van Jan Steen maken. 

Dit ga je doen door een collage te maken van foto’s uit kranten, magazines, of met uitgeprinte afbeeldingen die je op internet kan vinden. Je kunt allerlei spullen, mensen en andere zaken die je terugziet in de ‘huishoudens van Jan Steen’ uitknippen voor je collage. 

Je maakt van al je knipsels een nieuw ‘huishouden van Jan Steen’ in de vorm van een eigen gemaakte collage. Kijk voor meer ‘huishoudens van Jan Steen’ op de pagina op de website Rijksstudio of Google.

Welke vijf dingen zie je in bijna alle ‘huishoudens van Jan Steen’ terugkomen? Laat deze vijf dingen ook terugkomen in je eigen ‘huishouden van Jan Steen’-collage.

Doe-opdracht

Beoordeling

Je WORD document met de doe-opdracht verwerk je in je Portfolio.

Verdiepingopdrachten 

Je gaat thuis je eigen huishouden van Jan Steen namaken. Bekijk maar eens op Google foto's van anderen die dat hebben gedaan. Bedenk goed wat er op moet en hoe alles er op moet. Het hele plaatje moet kloppen. Je kunt niet zomaar iets doen! 

Denk aan je compositie (=hoe zet ik de dingen neer), het licht in je foto (waar komt het vandaan, is alles goed zichtbaar, gebruik je een spotlight om ergens extra de aandacht op te richten?), de ruimte waar je je foto's gaat maken (is die geschikt voor jouw idee?), komen er mensen in voor of niet, enz. 

1. Maak een heel aantal foto's, net zolang tot je tevreden bent en speel met de verschillende elementen zoals hierboven aangegeven. Maak van deze foto's een bestand of collage. 

2. Kies de beste foto uit. Zet deze in een WORD bestand en beschrijf zo goed en uitgebreid mogelijk in nette zinnen waarom je keuze op deze foto is gevallen. 

Beide opdrachten inleveren via Magister-ELO-opdrachten 

Beoordeling

1. Heb je bij je reportage laten zien dat je goed over de beeldelementen compositie, licht en ruimte hebt nagedacht en dat je hiermee hebt geëxperimenteerd? 

2. Heb je een net WORD bestand gemaakt met je beste foto en je beschrijving? 

EINDE!