Thema 10 Regeling deel 1 - Samenvatting en Filmpjes

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Thema 10: Regeling deel 1

Basisstof 1 t/m 5

10.1: Het zenuwstelsel

Je kunt de delen en de functies van het zenuwstelsel noemen.

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg

Zenuwen

Hoe noemen we hersenen en ruggenmerg samen?

1. Animaal zenuwstelsel
2. Perifeer zenuwstelsel
3. Centraal zenuwstelsel
4. Autonoom zenuwstelsel

Functies van het zenuwstelsel

1. Prikkels omzetten in impulsen
2. Doorgeven van impulsen
3. Werking regelen van spieren en klieren

Waarom? :

prikkelverwerking!

prikkelverwerking

De functies van zintuigen zijn......

1. Prikkels opvangen
2. Impulsen opvangen
3. Prikkels maken
4. Impulsen maken

Een prikkel is.......

1. informatie uit je omgeving
2. een zenuw

Via welke route gaat een prikkel naar de hersenen?

1. prikkel -> impuls -> zenuw -> hersenen
2. prikkel -> zintuig -> impuls -> zenuw -> hersenen
3. prikkel -> zenuw -> impuls -> hersenen
4. prikkel -> zintuig -> zenuw -> impuls -> hersenen

Wat is de functie van het laagje om elke uitloper van de zenuw?

1. isolatie
2. bescherming

Prikkels en impulsen

Schuif naar 

de juiste plek

Hersenen

Ruggenmerg

Centrale zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Zenuwen

10.2: Zenuwcellen en zenuwen

• Je kunt in een afbeelding van een zenuwcel de delen benoemen.
• Je kunt drie typen zenuwcellen noemen met hun functies en kenmerken.
• Je kunt omschrijven wat een zenuw is en je kunt drie typen zenuwen noemen met hun kenmerken.

Zenuwcel

Zenuwcellen

Zenuw

Uitlopers

liggen bij elkaar in een zenuw

Drie typen zenuwcellen:

3 type zenuwcellen

Gevoelszenuwcel:

impulsen geleiden van zintuig -> centraal zenuwstelsel (CZ)

(cellichaam ligt vlakbij CZ)

Schakelcel:

impulsen geleiden tussen zenuwen

(zenuwcel ligt volledig in CZ)

Bewegingszenuwcel:

impulsen geleiden van centraal zenuwstelsel 

->  spier / klier

(cellichaam ligt in CZ)

Gevoelszenuwcel

Schakelcel

Bewegingszenuwcel

1. hoe werkt het zenuwstelsel?

2. beschrijf drie type zenuwcellen

10.3: het ruggenmerg 

Je kunt de delen van het ruggenmerg noemen met hun functies en kenmerken

Functie ruggenmerg

impulsen geleiden van zenuwen in de romp en ledematen naar hersenen en omgekeerd

Zenuwen in ruggenmerg

Kenmerken

ruggenmerg

buitenste = witte stof

(uitlopers van schakelcellen richting hersenen)

binnenste = grijze stof

(cellichamen schakelcellen en bewegingszenuwcellen)

het ruggenmerg

Vlakbij het ruggenmerg splitsen de gemengde zenuwen zich in gevoelszenuwen en bewegingszenuwen.

- de bewegingszenuwen komen het ruggenmerg binnen aan de buikzijde

- de gevoelszenuwen komen het ruggenmerg binnen aan de rugzijde

10.4: De hersenen

Je kunt de delen van de hersenen noemen met hun functies en kenmerken

Je kunt benoemen hoe medicijnen, alcohol en drugs je hersenen beinvloeden

De hersenen

Onze hersenen bestaan uit 

3 delen:

- grote hersenen

- kleine hersenen

- hersenstam

Wat doen je hersenen?

• Grote hersenen
  bewuste waarnemingen, bewuste bewegingen.
• Kleine hersenen coördineren bewegingen.
• Hersenstam
  onbewuste processen.
  

Grote hersenen centra

functies hersenen

functies hersenen

functies hersenen

Beinvloeding van het zenuwstelsel

• Medicijnen, tabak, drugs en alcohol. 
• Remmen of prikkelen het doorgeven van impulsen. 
• Remmers: slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, morfine, opioiden
• Stimulerend: xtc, cocaine, speed. 
• Kunnen ook zintuig waarneming vervormen (xtc, hasj, wiet).
• Alcohol verdooft het zenuwstelsel

10.5: De weg die impulsen afleggen

Je kunt de functies van reflexen noemen en je kunt een reflexboog beschrijven.

Reflex

functie:

bescherming lichaam

Reflex = onbewuste reactie

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam

Reflexbogen via ruggenmerg of via hersenstam

Via hersenstam : alle reflexen van hoofd en hals.

Voorbeelden: pupilreflex, ooglidreflex, speekselreflex, zuigreflex, hoest -, braak-, niesreflex

Via ruggenmerg: alle reflexen van romp en ledematen (= armen en benen)

Voorbeelden: kniepeesreflex, terugtrekreflex, ontlastingsreflex

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Bekijk de afbeelding
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex