Latijn - klas 1 - les 1: woordsoorten, stam en uitgang

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

KO - Latijn - grammatica 1

Woordsoorten, stam en uitgang

Lesdoelen

- je kunt zelfstandige naamwoorden, lidwoorden en werkwoorden herkennen

- je kunt uitleggen wat een stam en uitgang is

- je kunt in Latijnse zelfstandige naamwoorden en werkwoorden de stam en uitgang aangeven

"De oude leraar drinkt snel het kopje koffie leeg."

Type de zelfstandige naamwoorden.

"De oude leraar drinkt snel het kopje koffie leeg."

Type de werkwoorden.

"De oude leraar drinkt snel het kopje koffie leeg."

Type de lidwoorden.

Woordsoorten

* zelfstandig naamwoord: mens, dier, ding, begrip

* lidwoord: woordjes die bij een zelfst. nw. horen (de, het, een)

* werkwoord: handeling, gebeurtenis, toestand

In het Latijn...

* zijn er geen lidwoorden

puer currit            "De jongen rent" of "Een jongen rent."

pueri currunt      "De jongens rennen" of "Er rennen jongens."

> zinsverband: is het zelfst. naamwoord al bekend (ja/nee)?

In het Latijn...

* veranderen zelfst. naamwoorden en werkwoorden van vorm

puer currit            "De jongen rent" of "Een jongen rent."

pueri currunt      "De jongens rennen" of "Er rennen jongens."

Het deel dat niet verandert heet de stam

Het deel dat wel verandert heet de uitgang 

Stam en uitgang

* de stam vertelt je de basisbetekenis van het woord

* de uitgang vertelt je hoe het woord in de zin wordt gebruikt (de functie)

* de begrippen stam en uitgang zijn heel belangrijk binnen de Latijnse grammatica

Stam en uitgang

* zelfst. nw.: de uitgang geeft het getal aan (enkelvoud of meervoud)

* werkwoord: de uitgang geeft de persoon en het getal aan

Stam en uitgang

Bijvoorbeeld:

*Femina currit.                         Een/de vrouw rent.

*Feminae currunt.                   ?

*Graecus clamat.                     ?

*Graeci clamant.                      ?

*Bellum saevit.                          ?

*Bella saeviunt.                         ?

Hoe laat je zien dat je de doelen hebt behaald?

* je moet in een Latijnse zin snel woordsoorten kunnen vaststellen (zelfst. nw., werkwoord, andere woordsoort)

* je moet bij Latijnse zelfst. nw. en werkwoord snel de stam en uitgang kunnen vaststellen (betekenis en functie)

* je moet een Latijnse zin kunnen vertalen

werkwoorden

currit: hij rent                          currunt: zij rennen

clamat: hij roept                    clamant: zij roepen

timet: hij vreest                     timent: zij vrezen

est: hij is                                   sunt: zij zijn

fugit: hij vlucht                      fugiunt: zij vluchten

zelfstandige naamwoorden

puer, pueri: jongen, jongens

deus, dei: god, goden

Graecus, Graeci: Griek, Grieken

bellum, bella: oorlog, oorlogen

femina, feminae: vrouw, vrouwen

voegwoorden

et: en

enim: want, immers

Zelfst. nw.

Werkwoord

Andere woordsoort

currit

deus

timet

Graecus

puer

enim

et

bellum

fugiunt

est

clamant

feminae

Femina clamat.

1. De vrouw rent.
2. De vrouwen roepen.
3. De vrouw valt.
4. De vrouw roept.

Graeci currunt.

1. De Griek rent.
2. De Grieken rennen.
3. De Griek valt.
4. De Grieken roepen.

Feminae clama?.

1. clamat
2. clamant

deus clama?.

1. clamat
2. clamant

Welke woordsoort
kent het Latijn niet?

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Welke woordsoorten
hebben een stam en uitgang?

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. voegwoord
4. lidwoord

Wat is de uitgang in het woord
timent

1. time-
2. -nt
3. -t

Wat is de uitgang in het woord
clamat

1. clama-
2. -t
3. -at

Wat is de stam in het woord
Graecus

1. Graec-
2. -us

Lesdoelen

- je kunt zelfstandige naamwoorden, lidwoorden en werkwoorden herkennen

- je kunt uitleggen wat een stam en uitgang is

- je kunt in Latijnse zelfstandige naamwoorden en werkwoorden de stam en uitgang aangeven

In hoeverre heb je de lesdoelen behaald?

😒🙁😐🙂😃