Zwaartekracht

• Natuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

Welke 2 effecten kunnen krachten hebben?

Verandering van smaak

Verandering in bewegingstoestand

Verandering in temperatuur

Verandering
van kleur

Verandering van vorm

Vier kenmerken van een kracht

• Aangrijpingspunt
  
  
• Richting
  
  
• Zin
  
  
• Grootte

Klik op het plus icoon als je meer uitleg nodig hebt

Het aangrijpingspunt is het punt waar de kracht op inwerkt. Dit is het punt waar we bij het tekenen van een kracht de balpen op het blad zetten.

De richting van een kracht is de hoek waarin de kracht werkt.
Bij het tekenen van de krachtvector is dit de richting hoe we onze lat plaatsen. (bv: Horizontaal, verticaal, schuin..)

De zin van een kracht bepaalt naar waar de krachtvector wijst. 
Bij het tekenen van de krachtvector is dit het pijltje.
(bv: Boven, onder, links...)

De grootte van een kracht is hoeveel kracht er inwerkt.
Bij het tekenen van een krachtvector is dit de lengte van onze pijl.
De grootte wordt uitgedrukt in Newton.

Handboek pagina 131

00:05

Wanneer zal de bal vallen?

00:12

Welke kracht heeft op dat
moment effect?

• werkt in op alle voorwerpen in de buurt van de aarde.
• is werkzaam in een zwaarteveld.
• is een veldkracht.

Deze man staat op de maan. Hij werpt iets op.
Waarom valt dit?
Duurt het langer/even lang/minder lang om te landen dan op aarde?
(Klik op de plus om dit kader weg te doen)

Hoe zie je dat de zwaartekracht werkzaam is in volgende voorbeelden?

Vul in op pagina 131

Welk effect heeft zwaartekracht?

1. De sneeuw blijft liggen
2. Het is koud
3. De takken buigen door

1. De man valt naar beneden
2. De man blijft ter plaatse
3. De man gaat omhoog

1. De skiër glijdt naar beneden
2. De skiër blijft ter plaatse

1. De bal blijft omhoog vliegen
2. Een omhoog geworpen bal, valt naar beneden.

De kenmerken van zwaartekracht

Zwaartekracht is een veldkracht --> 4 kenmerken:
      - Aangrijpingspunt
      - Richting

      - Zin
      - Grootte

Wat is het aangrijpingspunt
van de zwaartekracht?

Test dit proefje gerust thuis met je mama, papa, broer of zus.

Wie kan de blok opheffen?
(vul in op pagina 132)

1. Mannen
2. Vrouwen

Waarom?

• Waar bevindt zich de meeste massa bij een man?
  
  
• Ter hoogte van de borstkas
          

Waarom?

• Waar bevindt zich de meeste massa bij een vrouw?
  
  
• Ter hoogte van het bekken
         

Mannen

- in de puberteit
      -> Meer spieren aanmaken
      -> Meer massa hoog op                      lichaam

Vrouwen
- in de puberteit
       -> Bekken breder
       -> Meer massa laag op                         lichaam

Verschil in zwaartepunt

Zwaartepunt ondersteund

Zwaartepunt niet
ondersteund

Bekijk volgende bewegingen.

Volgens welke richting
bewegen deze voorwerpen?

1. Willekeurig
2. Verticaal (Volgens de straal van de aarde )
3. Horizontaal (Loodrecht op straal van de aarde)

Volgens welke zin
bewegen deze voorwerpen?

Kenmerken Fz

• Aangrijpingspunt       -> Zwaartepunt
• Richting                          -> Volgens straal van de aarde
• Zin                                     -> Naar het centrum van de aarde

--> Door zwaartekracht valt alles waarvan het zwaartepunt niet ondersteund          wordt, verticaal naar beneden.

• Grootte = ?

Hef een bowlingbal op
en daarna een voetbal.
Welke was makkelijker op te heffen?

1. Voetbal
2. Bowlingbal

Welke kracht werkte in op beide ballen?

De zwaartekracht trekt harder aan de bowlingbal dan aan de voetbal

Bron:
Hoe Zit Het? (2019, May 24). Zwaartekracht. Retrieved from https://hoezithet.nu/lessen/fysica/krachten_1/zwaartekracht/

Wat is de invloed van massa op de grootte van de zwaartekracht?

HYPOTHESE

1. Hoe groter de massa, hoe groter de zwaartekracht
2. Hoe kleiner de massa, hoe groter de zwaartekracht

Proefopstelling

• Statief
• Dynamometer
• Verschillende gewichten
  
  

De gewichten in het filmpje zijn op voorhand gewogen met een weegschaal.

03:21

Hoe heet dit meetapparaat?

1. Dynamometer
2. Springveer
3. Weegschaal
4. Meetlat

03:31

Gebruikte massa's

       500g              200g                  100g             50g              20g         10g

03:46-03:53

Noteer de waarnemingen in de tabel op pagina 133

03:54-04:04

04:08-04:14

04:15-04:20

04:26-04:31

04:34-04:39

04:45-04:51

m(g)	m(kg)	Fz (N)	𝐹(𝑧 )/𝑚 (𝑁/𝑘𝑔)
10	0,010	0,1	10
20	0,020	0,2	10
50	0,050	0,5	10
100	0,100	1,0	10
200	0,200	2,0	10
500	0,500	5,0	10

Meetresultaten

Gemiddelde: 10N

In deze kolom delen we de grootte van zwaartekracht (Fz) die we aflezen in de derde kolom, door de massa (m) in kg.

?

Neem deze grafiek over in het handboek op pagina 133

Plaats de resultaten in de grafiek

(0,050; 0,5)

(0,1; 1,0)

(0,2; 2,0)

(0,5; 5,0)

Vul deze punten in op de grafiek op pagina 134 

Hoe liggen de punten versprijd op de grafiek?

1. Volgens een kromme
2. Volgens een halfrechte uit de oorsprong.
3. Willekeurig
4. Er zijn geen punten in de grafiek

Welk verband is er tussen de zwaartekracht en de massa?

1. omgekeerd evenredig
2. recht evenredig Fz ~ m

Wat is de invloed van massa op de grootte van de zwaartekracht?

1. Hoe groter de massa, hoe groter de zwaartekracht
2. Hoe kleiner de massa, hoe groter de zwaartekracht

Wat valt op in deze tabel?

𝐹(𝑧 )/𝑚 (𝑁/𝑘𝑔)

10

10

10

10

10

10

Wat valt op in deze tabel?

• Fz/m= constant
• Dit is de gravitatiecanstante 
            Symbool: g

Gravitatieconstante (g)

• 
  g=Fz/m
    -> wetenschappelijk onderzoek: g = 9,81 N/kg
  
  
• Formule voor grootte van de zwaartekracht
  
                                          Fz= m*g

      Fz     

m * g

Geheugensteuntje bij oefeningen

1) Dek het gevraagde af.
2) Wat overblijft is de formule die je moet gebruiken.

Oefening pagina 136

Oefening pagina 136

zwaartepunt

Verticaal

Beneden

Fz=m*g
Fz= 10kg * 9.81N/kg

Fz= 98,1 N