AFPG-D-6 Ziektebeelden infectieziekten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Ziektebeelden

Infectieziekten

Leerdoelen

• Je kunt van ziektebeelden benoemen wat de naamsverklaring, oorzaken, symptomen, behandelingen en complicaties zijn
• Je kunt de definitie van de medische terminologie beschrijven.

Infectieziekten

Klopt dit?

• Peesontsteking in de schouder, virus of bacterie?
  
• Bacterie geeft pus?
  
• Virus is een levend organisme?
  
• Antibiotica werkt ook bij een virus?
  
• Je kunt verkouden worden door een besmetting via het oog?
  

Infectieziekten, termen

Besmetting: overgang van de smetstof van het ene lichaam / voorwerp op een ander lichaam / voorwerp

Infectie: niet-lichaamseigen infectieuze agentia (bv micro-organismen) zijn het lichaam binnengedrongen en hebben zich vermenigvuldigd

Ontsteking: de reactie van weefsel op een schadelijke prikkel

Infectieziekten, termen

Antigeen: stof die door het afweersysteem als lichaamsvreemd wordt beschouwd en aanleiding geeft tot de productie van antistoffen

Antistof = antilichaam: stof die aanwezig is in het lichaam en zich richt tegen het antigeen. Wordt gemaakt na contact met antigeen

Infectieziekten, afweer

Afweer:

Aspecifieke afweer: afweer van het lichaam tegen alle mogelijke ziekteverwekkers

Specifieke afweer: afweer tegen een specifieke pathogeen of ziekteverwekker, immuunsysteem - immuniteit

Aspecifieke afweer, eerste linie

• huid laat weinig door
  
• zweet en talg zijn een beetje zuur (te zuur voor bacteriën)
  
• speeksel, traanvocht, slijm bevatten antibacterieel enzym
  
• slijm op trilharen van het slijmvlies vangt veel weg
  

Aspecifieke afweer, eerste linie

• maagslijmvlies maakt zoutzuur, te zuur voor veel ziekteverwekkers
  
• slijm van vagina is beetje zuur
  
• urine spoelt urinewegen schoon
  
• slijmvlies en huid bevatten ‘goede bacteriën’ die beschermen tegen ziekteverwekkers (scheiden stofjes uit)
  

Aspecifieke afweer, tweede linie

Granulocyten: zijn witte bloedcel, worden aangetrokken door alarmstoffen van beschadigde lichaamscellen en afvalstoffen van ziekteverwekkers, kunnen door wanden van bloedvaten kruipen naar het weefsel toe, fagocyteren ziekteverwekkers

Macrofagen: zijn grote witte bloedcellen, in het bindweefsel overal in het lichaam, ruimen ziekteverwekkers op

Aspecifieke afweer, tweede linie

Killercellen: zijn witte bloedcellen gemaakt door zwezerik, vernietigen de aangetaste lichaamscellen, maar ook abnormale lichaamscellen (bv tumorcellen)

Interferonen: zijn eiwitten die worden gemaakt door lichaamscellen als ze worden aangevallen, zijn alarmstoffen die granulocyten aantrekken

Infectieziekten

Specifieke afweer

Antigenen: stoffen gevormd door ziekteverwekkers, of eiwitten die aan buitenzijde van lichaamsvreemde stoffen zitten.

Antigenen lokken een afweerreactie van het immuunsysteem uit door lymfocyten te mobiliseren.

Er zijn 2 soorten lymfocyten:

• B-lymfocyten
  
• T-lymfocyten
  

Specifieke afweer

B-lymfocyten: vermeerderen bij nieuw antigeen, maken antistoffen, antistof maakt ziekteverwekker onschadelijk, na verloop van tijd verdwijnen de meeste antistoffen maar de B-lymfocyt onthoudt wel het antigeen

T-lymfocyten: vermeerderen bij nieuw antigeen, deze cellen vallen de besmette of abnormale lichaamscellen aan, maakt T-geheugencellen voor de volgende besmetting en T-helpercellen die de B en T-lymfocyten ondersteunen

Specifieke afweer

• Immunisatie: opbouwen van immuniteit
  
• Gaat vaak op natuurlijke manier, ‘spelen in zandbak’
  
• Ook door vaccinatie, inbrengen van verzwakte ziekteverwekker (actieve immunisatie), tetanus, hepatitis-B, hersenvliesontsteking
  
• Antistoffen in het lichaam brengen (passieve immunisatie), bij mensen met lage weerstand, baby’s antistoffen via placenta
  

Koorts

De huid speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van een contante lichaamstemperatuur. Gemiddeld: 36,8 °C.

Schommelt tussen 36,5 °C en 37,5 °C

Koorts = als de temperatuur boven de 38 °C is.

Koorts boven de 41 °C is hyperpyrexie (hyperthermie).

Hypothermie: lager dan 35 °C

Thermostaat ontregeld

-Inwerking van pyrogene stoffen: toxinen van bacteriën, sommige virussen, bepaalde geneesmiddelen, stoffen die vrijkomen bij weefselbeschadiging, producten van witte bloedlichaampjes, stofwisselingsproducten.

-Ziekten van de hersenen: doorbloedingsstoornissen, ontstekingen, tumorgroei

Dehydratie kan ook temperatuursverhoging geven (niet zweten)

Verloop van koorts

Eerst warmte vasthouden: bleek, huid is koud (koud hebben), minder zweten, kippenvel, rillen, klappertanden, kachel hoog, warm aankleden.

Als nieuwe insteltemperatuur bereikt is (bv 39,5 °C) dan moet dit in stand worden gehouden dan: huid warm, rood, zweten.

Verloop van koorts

Hoofdpijn, spierpijn

Snellere pols (per graad 10 slagen)

Snellere ademhaling

Minder urine productie

Dorst

Obstipatie

Prikkeling zenuwstelsel: ouderen --> delier, 

bij kinderen koortsconvulsies / koortsstuipen

Verloop van koorts

Koorts geeft vrijmaken van stress hormoon en witte bloedlichaampjes werken beter.

Koorts verlagen door paracetamol, aspirine

Koorts is niet fysiologisch en daarom niet gezond voor het lichaam: vermagering en afmatten

Meningitis

= hersenvliesontsteking

Oorzaak: virus of bacterie ( meestal erger)

Meningitis

Symptomen baby’s / peuters:

• stuiptrekkingen
• slecht drinken
• luierpijn, pijn bij aanraken
• klagelijk huilen, hoog schril huilgeluid
• nekstijfheid, alleen kunnen zitten met handen achter romp
• braken
• soms lage temperatuur

Meningitis

Symptomen oudere kinderen:

• hoge koorts
  
• nekstijfheid, hoofdpijn
  
• sufheid
  
• bij buigen van het hoofd worden de knieen gebogen
  
• rode, puntachtige vlekjes (petechiën)
  

Infectieziekten

Meningitis

Behandeling:

• directe ziekenhuisopname
  
• antibiotica
  

Complicaties:

• overlijden door sepsis (bloedvergiftiging)
  
• blijvend hersenletsel
  

Chlamydia

Oorzaak: bacterie die zich nestelt in de slijmvliezen van de geslachtsdelen

Symptomen:

Mannen: pijn bij het plassen, afscheiding uit de plasbuis

Vrouwen: afscheiding, pijn in de onderbuik, onregelmatig bloedverlies

Chlamydia

Behandeling: antibiotica

Complicaties:

• onvruchtbaarheid bij vrouwen (jaarlijks 1000)
  
• verhoogde kans op buitenbaarmoederlijke zwangerschap
  

Chlamydia, weetjes...

• is een soa
• onder jongeren de meest voorkomende soa
• de meeste vrouwen met deze soa merken het niet waardoor behandeling laat wordt begonnen
• test: via urine, uitstrijkje vagina of anus
• partners worden ook behandeld (website partnerwaarschuwing.nl)

Infectieziekten

Urethritis

Cervicitis

Buikgriep = gastro-enteritis

Is een acute ontsteking van het slijmvlies van maag en darmen door een infectie

Oorzaken:

• Virus: norovirus, rotavirus, astrovirus, norwalkvirus
  
• Bacteriën: salmonella, campylobacter, escherichia coli (E.coli)
  

Buikgriep = gastro-enteritis

Symptomen:

• misselijkheid en overgeven
  
• buikkrampen met diarree
  
• koorts, hoofdpijn
  

Symptomen verdwijnen meestal na 1 – 4 dagen

Complicaties:

Uitdroging met als gevolg overlijden (baby’s, ouderen, mensen met diabetes mellitus of nierziekte)

Buikgriep, 2 voorbeelden

Norovirus, zit in: ontlasting, braaksel (tot 3 weken)

Besmetting via: handen, wc-bril, spoelknop, kraan, deurklink, speelgoed, bestek, servies, eten, ook tijdens braken kan via de lucht het virus terecht komen op spullen, eten, servies, etc,

Salmonella, zit in: rauwe dierlijke levensmiddelen, pluimveevlees, kalfs en varkensvlees, eieren en zuivelproducten, groenten en fruit

Besmetting via: eten van bovenstaande

Kinkhoest / pertussis

Bacterie

Symptomen:

Eerste stadium: loopneus, hoesten, verhoging

Tweede stadium: hoestaanvallen, benauwdheid, gierende ademhaling, soms braken, aanvalsgewijs, taai slijm

Behandeling: antibiotica

Complicaties: longontsteking, hersenbeschadiging door zuurstof tekort

Waterpokken / Varicella

Varicella-zoster virus (hetzelfde als het gordelroos-virus)

Besmettelijk gedurende 7 dagen.

Symptomen: vlekjes / blaasjes, koorts, jeuk, krabben

Behandeling: uitzieken

Ziekte doormaken geeft immuniteit, virus blijft wel in het lichaam: later gordelroos / herpes zoster

Hepatitis-B

Virus

Incubatietijd 90 dagen!

Besmetting: onveilige seks, besmette naalden, tandenborstel, scheermesje, infectie moeder/kind, prik/spat/snij incidenten.

Hepatitis-B

Symptomen: algemene malaise, koorts, afvallen, geen eetlust, geelzucht, donkere urine, ontkleurde ontlasting, spierpijn, nierafwijkingen, huidafwijkingen

Behandeling: vaccinatie, virusremmers

Complicaties: levercirrose, leverfalen, leverkanker

Even oefenen

Antigeen = stof die door het lichaam als lichaamsvreemd wordt geschouwd

Antilichaam / antistof = maakt antigenen onschadelijk

Infectie = het binnendringen in een organisme en zich vermenigvuldigen van micro-organismen

Ontsteking = reactie van weefsel op een schadelijke prikkel

Immuunsysteem = afweersysteem

Even oefenen

Antigeen = 

Antilichaam / antistof = 

Infectie = 

Ontsteking = 

Immuunsysteem = 

Vragen?

• Ziektebeelden uitwerken, deze doorlezen
• Woorden opzoeken in Quizlet, deze oefenen met de opties kaarten en schrijven.