Week 2 | VS1: Rivieren en Kusten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Week 2 | VS1: Rivieren en Kusten

Beeldfragmenten en vragen!

Het oog geeft aan dat er vragen bij een filmfragment worden gevraagd.

Vraag en antwoord!

Het vraagteken geeft antwoord op gestelde vragen uit de slides.

Interactieve kaarten en externe weblinks!

De punaise geeft aan dat er een link kan worden bekeken met daarin interactieve kaarten, statistiek of andere websites die relevant zijn voor het onderwerp van de slide.

Tips voor het maken van aantekeningen!

Rode woorden - begrippen die belangrijk zijn voor het SO

Blauwe woorden -begrippen en woorden zijn ter verduidelijking en belangrijk bij het beantwoorden van aardrijkskundige vragen

Over deze module:

In deze les gaan we kijken naar verschillende soorten rivieren en hoe rivieren kunnen worden opgedeeld a.d.h.v verschillende kenmerken. Tot slot kijken we naar kustgebieden wereldwijde en hoe deze zijn ontstaan.

Rivieren

Zijn..?

Een rivier is een natuurlijk systeem en dient als het zichtbare afvoersysteem van het overtollige water in een bepaald gebied. Elke rivier ligt in een stroomgebied. Dat is het totale omringende gebied waarbinnen al het overtollige water via die ene rivier wordt afgevoerd.

Bovenloop

Alle rivieren en beken bestaan uit een bovenloop, een middenloop en een benedenloop. De bovenloop is het eerste deel van een rivier, net na de bron. De bovenloop is eigenlijk altijd het steilste stuk van de rivier, waar de helling het grootst is.  Doordat de rivier hier op haar steilst is, stroomt het water hier ook het snelst. Daardoor vindt er in de bovenloop vaak veel erosie plaats. Ook is de rivier in de bovenloop vaak erg ondiep en smal.

Middenloop

 

De middenloop is, zoals de naam al zegt, het middelste gedeelte van een rivier, tussen de bovenloop en de benedenloop in. In de middenloop stroomt het water veel minder snel dan in de bovenloop. Stenen en keien die in de bovenloop door het water zijn meegenomen, zinken hier naar de bodem of oever. In de middenloop vindt zowel erosie als sedimentatie plaats. Dat wil zeggen dat het water nog steeds snel genoeg stroomt om kleine deeltjes mee te nemen en de grond weg te slijten, maar dat het te langzaam stroomt om nog grotere stenen mee te nemen.

In middenlopen zijn vaak veel meanders te vinden. Dit komt omdat de rivier op zoek is naar het laagste punt. Help! Hoe kom ik zo snel mogelijk bij de zee uit!

Benedenloop

De benedenloop is het laatste deel van de rivier, tussen de middenloop en de monding in zee of meer. In de benedenloop stroomt het water erg langzaam. Daardoor zakt al het sediment (zand, klei, steentjes) naar de bodem en vindt er sedimentatie plaats. Dit sediment is vaak erg vruchtbaar, waardoor bij de benedenloop vaak veel landbouw is. Het water stroomt hier niet steil naar beneden stroomt, maar juist door een riviervlakte langzaam naar beneden stroomt.

Aan het einde van de benedenloop stroomt de rivier vaak via een delta in een zee, een meer of een andere rivier. Een rivier heeft in de benedenloop van nature vaak veel meanders.

Wat zijn de twee belangrijkste rivieren van NL

1. Maas
2. Rijn
3. IJssel
4. Lek

Stroomgebied

Is..?

Een stroomgebied, drainagebekken of rivierbekken is het gebied dat zijn water via een rivier afvoert. De grens van een stroomgebied wordt de waterscheiding genoemd.

Uitsnijden van een rivier

Een rivier snijdt de bodem en ondergrond uit dit heet erroderen (erosie), hierdoor ontstaan er rivierterassen.

De snelheid en kracht waarmee dit gebeurd hangt af van de snelheid van het water en de hardheid van de bodem/ondergrond

Is..?

Het hoogteverschil tussen het punt waar de rivier ontspringt (bron) en het laagste punt waar de rivier in de zee uitmond (riviermonding)

Verval

Verhang

Indelen van rivieren

Het indelen van rivieren kan op verschillende manieren, wij kijken naar de volgende twéé:

• Naar ontstaanswijze
• Naar plaats van uitmonden

Rivier ingedeeld op basis van ontstaanswijze

Zijn..?

• Regen- of bronrivieren: ontvangen water van de regen of een bron
• Gletsjerrivieren: ontvangen water van een gletsjer
• Gemengderivieren: een combinatie van de bovenste twee

Rivieren ingedeeld op basis van uitmonding

Zijn..?

Oceanische rivieren: deze monden uit in zee of in een oceaan

Continentale rivieren: deze monden uit op het land of in een meer

Rivierdelta

Een rivierdelta is het gebied waar een rivier uitmondt in de zee, woestijn of moeras. Dit gebied heeft veel vertakkingen en is erg vruchtbaar. En hierdoor erg geschikt voor landbouw door de mens.

Kusten

Zijn..?

De kust is het overgangsgebied tussen het land en de zee. Bij een meer of een rivier spreekt men van oever. Met de kust wordt ook weleens het strand bedoeld.

Kustsoorten

Voor deze les gaan we kijken naar de volgende soort kusten:

• Deltakusten
• Fjordenkusten
• Klifkusten
• Duinkusten
• Waddenkusten

Deltakusten

Zijn..?

Een rivierdelta is een stelsel van aftakkingen van een rivier, voordat deze in zee of in een groot meer uitmondt. De Griekse historicus Herodotus voerde deze naam in toen hij de Nijl beschreef in zijn Historiën en de opvallende vorm op de Griekse hoofdletter delta (Δ) vond lijken.

Fjordenkusten

Zijn..?

Kusten die zijn ontstaan door gletjers(Fjorden) Deze kusten zijn erg stijl en diep.

Klifkusten

Zijn..?

Een afbraakkust of klifkust genoemd, is een steile kust die zodanig door water, wind en temperatuur wordt aangetast dat er door erosie kliffen ontstaan. Na verloop van tijd breken overhangende delen af, het gesteente stort naar beneden waardoor de kust een stuk terug wijkt.

Duinkusten

Zijn..?

Een duin is een heuvel van fijn zand langs de kust, een rivier, in een zandwoestijn of op andere plekken. Een duin ontstaat door het verwaaien van zand tot een heuvel.

Wadkusten: Zoek een afbeelding van een wadkust en schrijf hier een korte tekst bij. Lever deze onderaan in.