Herhaling waterpotentiaal, capillaire werking

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Transport in planten

5V

Thema 5

BS 2

Sapstromen

Anorganisch: 

• Water en zouten
• Houtvaten (xyleem)

Organisch: 

• Glucose en andere organische stoffen
• Bastvaten (floeem)

Water en mineralen opname

Hout- en bastvaten bevinden zich in de wortel in de centrale cilinder

Daaromheen ligt een laag endodermis

• Deze cellen bevatten een kurkbandje: bandje van Caspary

--> selectieve opname van stoffen

Wortelharen

Epidermiscellen groeien uit tot wortelharen

--> groter oppervlak

--> sneller opname water en mineralen

Watertransport wortelcellen

• Bij kurkbandjes actief transport via celmembraan
  
• Hoge osmotische waarde in centrale cilinder
• Osmose naar centrale cilinder
• Kurkbandjes verhinderen terugstromen water
• Water in houtvat stijgt --> worteldruk

Waterpotentiaal

= druk nodig om water te verplaatsen

Afhankelijk van:

• Osmotische waarde van een cel: meer opgeloste stoffen --> negatieve osmotisch potentiaal 
• Drukpotentiaal (turgordruk): meer vocht in een cel --> positieve drukpotentiaal
• Water beweegt van hoog naar laag waterpotentiaal

Capillaire werking

Samen met verschil in

waterpotentiaal zijn 

deze krachten sterker dan

de zwaartkracht

Huidmondjes

• Regelen verdamping
• Afname turgor sluitcellen door watertekort zorgt voor vormverandering waardoor huidmondje dicht gaat
• Kan ook onder invloed van licht en CO2

Houtvaten

• Watertransport door verdamping, capillaire werking en waterpotentiaal
• Sapstroom van beneden naar boven
• In zomer vooral verdamping, in lente vooral worteldruk

Bastvaten

• Bevat vooral suiker
• Variabele richting sapstroom, van suikerbron naar plek waar suiker nodig is of opgeslagen wordt

Een plantencel wordt in zuiver water (gedestilleerd) gelegd. De druk in de cel is 0,3 MPa en de druk van de opgeloste deeltjes in de cel is 0,163 MPa. Leg met behulp van een berekening uit hoe het water zich verplaatst.

In de winter wordt zout gestrooid op de wegen. Beinvloed dit de wateropname van bermplanten? Zo ja, hoe dan? Zo nee, waarom niet?

Water stroomt naar de centrale cilinder van de wortel want...

1. Ψ is daar hoger door hoge osm. waarde
2. Ψ is daar hoger door druk
3. Ψ is daar lager door hoge osm. waarde
4. Ψ is daar lager door druk

Waar in het bastvat moet de Ψ hoger zijn?

1. Bij de source (meestal blad)
2. Bij de sink (meestal de wortels)

Hoe beïnvloedt wordt Ψ beïnvloed door de afstand tot de aarde?

1. Dichter bij de aarde is Ψ lager
2. Dichter bij de aarde is Ψ hoger
3. Dichter bij de aarde is Ψ groter
4. Dichter bij de aarde is Ψ kleiner

Een planten cel wordt in demiwater gelegd en neemt water op. Wat gebeurt er met Ψp (drukpotentiaal)?

antwoord

de cel neemt water op

hierdoor ontstaat er druk op de celwand

die druk is een motivatie voor water om weg te stromen

de drukpotentiaal is positief en neemt dus toe

Er komt strooizout in de berm terecht. Wat gebeurt er met de wateropname door de wortels van de bermplanten?

1. Groter want de Ψs van het grondwater stijgt.
2. Groter want de Ψs van het grondwater daalt
3. Kleiner want de Ψs van het grondwater stijgt
4. Kleiner want de Ψs van het grondwater daalt