4.4 De kust: zacht waar het kan, hard waar het moet

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.4 De Kust

Hoofdstuk 4 

domein Leefomgeving

4 VWO

Vandaag

- Korte herhaling vorige lessen

- Uitleg paragraaf 4.4

- Versnelde leerroute

- Enquête 

Leerdoelen

Je weet op welke manier de opbouw en afbraak van onze kust wordt beïnvloed door natuurlijke- en menselijke factoren

Je begrijpt hoe natuurlijke en menselijke factoren en klimaatsverandering de opbouw en afbraak aan de Nederlandse kust beïnvloeden

Je begrijpt waarom in het deltaprogramma gekozen wordt voor adaptief watermanagement

Veschillende functies van het duingebied

Vaak botsend!

Zachte kust

Harde kust

Dijken

Dam

Strand

Natuurlijke oorsprong

Door de mens aangelegd. 

Hier mengt zoet water met zout water

1. Waddenkust
2. Estuarium
3. Duinkust
4. Harde kust

Springtij: de kracht van de zon en de maan werken in elkaars verlengde.

Wanneer is er de hoogste waterstand?

1. Doodtij
2. Hoogtij
3. Kentering
4. Springtij

4.4 De Kust

Hoofdstuk 4 

domein Leefomgeving

4 VWO

Basiskustlijn: de ligging van gemiddelde kustlijn

De basiskustlijn komt in gevaar door:

- stijgende zeespiegel

- dalende bodem

- klimaatverandering -> krachtigere herfststormen

Relatieve zeespiegelstijging: 

stijging ten opzichte van de bodem

de Zandmotor

Een nieuwe manier om de kust te verdedigen. Je spuit voortdurend zand voor de NL kust en laat de zee zelf het zand verspreiden. 

(ipv om de 5 jaar het zand op strand te spuiten)

Zeestromen en getijden zorgen voor de verspreiding van het zand. 

Dynamisch systeem

• Zandverplaatsingen en stromingen maken de kust tot een systeem dat steeds beweegt en verandert: een dynamisch systeem. 
• De kustverplaatsing verloopt vooral in noordoostelijke richting. 
• Tal van kustprocessen zorgen voor opbouw en afbraak van de kust onder invloed van de krachten van wind en water. 

Wind

De wind is een van de voornaamste krachten in het kustproces. De overheersende windrichting is vanuit het zuidwesten. Zandverlies betekent kusterosie.

Vooral bij stormen veel afslag. 

Herstelt natuurlijk bij stabiele kusten

Tenzij: structurele erosie: wind en getij nemen zand mee. 

Golven

De golfsnelheid is in diep water hoger. Daardoor sedimentatie bij de kust. 

Golven schuin op de kust veroorzaken stranddrift. Daarbij wordt zand gemiddeld in noordoostelijke richting verplaatst.

Getijden

De vloedstroom loopt sneller dan de ebstroom. Daardoor is de sedimentatie groter dan de erosie.  

Netto effect is dus opbouwend!

Opstuwing is een samenspel van wind en hoogwater. Opstuwing levert vooral overstromingsgevaar op in vernauwingen langs de kust.

Welke vorm van kustverdediging zie je op de foto?

De Hondsbossche zeewering is een zwakke schakel in de Nederlandse kustverdediging. Er is gekozen om hier zand op te spuiten om de volgende redenen:

- recreatiemogelijkheden

- lagere kosten dan dijkverzwaring

Bij het Zwin, bij Bergen 

en op Texel krijgt 

de zee de ruimte om 

het land in te stromen. 

Dit heet een slufter

Door regelmatige overstromingen vanuit de zee krijgt het natuurgebied een hoge biodiversiteit

Slufter

Dynamisch kustbeheer: getij en wind houden de kust in stand en vormen een gradiëntrijk milieu: er is sprake van allerlei overgangen in het landschap. De natuur is er voortdurend in beweging, soortenrijkdom van plantengroei en dierenleven groot.

Ecologische waarde blijkt uit grote natuurlijke dynamiek en grote(bio)diversiteit

(soortenrijkdom van flora en fauna)

Alleen daar waar de duinen breed genoeg zijn!

Bolwerkvorming

Kustbebouwing belemmert beweeglijkheid kust:

Bolwerken zijn belemmering voor dynamisch handhaven.

Bolwerkvorming verhoogt overstromingsrisico ➔

Bebouwingscontouren moeten de kuststrook veiligstellen

Op de foto zie je?

1. Strandsuppletie
2. Zandmotor
3. Vooroeversuppletie
4. Harde kustverdediging

De zandmotor zal behalve tussen Ter Heijde en Kijkduin de kust verstevigen

1. Vooral richting Den Haag
2. Vooral richting Hoek van Holland
3. Alleen ter plekke
4. In beide richtingen in gelijke mate

Aan de slag met par. 4.4

Maak minimaal opgaven 1, 5 & 6

icalt.nl