Paragraaf 4.1, van stad tot wereldrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Planning

• Introductievragen hoofdstuk 4;
• Stukje theorie
• Start met werkboekvragen paragraaf 4.1

• Introductievragen hoofdstuk 4 maken (vraag 2 en 3);
• Klaar? Lees 4.1 uit het handboek en maak de vragen van 4.1;

4.1: van stad tot wereldrijk

In deze paragraaf leer je:

• hoe Rome eerst werd bestuurd.
  
• hoe Rome gebieden ging veroveren.
  
• hoe Rome een wereldrijk werd en hoe het rijk werd bestuurd.
  
•  hoe burgeroorlogen leidden tot het ontstaan van het keizerrijk.
  
• hoe keizers zorgden voor vrede in het rijk.

Koninkrijk?

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.
• Wie zou de eerste koning zijn geweest?
• Romulus (van Romulus en Remus)

• Maar of dat  verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

Koningstijd

• Rome was eerst een monarchie. 

• 509 v. Chr. :De laatste koning (Tarquinius Superbus) wordt door de Romeinse bevolking verjaagd.

• Hierna ontstond de Romeinse Republiek.

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• De laatste koning wordt verdreven
• De Romeinen besluiten om Rome zélf te gaan besturen.

 

Senatus Populusque Romanus

(De Senaat en het Volk van Rome)

Republiek

• Geleid door de Senaat, de vergadering van alle rijke mannen van Rome.

• Het Romeinse volk kiest elk jaar 2 consuls.
  
• Consuls leidden de senaat en voerden besluiten van de senatoren uit.
  

Democratie?

• Nee - dat niet, alleen de mannen uit belangrijke families zaten in de senaat.
• (Meer: aristocratie)

De Romeinse Republiek 

• De naam republiek komt van: res publica. Dat betekent: publieke zaak, in het Latijn.

• Op papier is de republiek een democratie...

• ...maar in de praktijk is een kleine groep mensen aan de macht. Dit heet: aristocratie

De Romeinse Republiek 

• De republiek wordt bestuurd door de senaat ('raad van ouderen'). Dit waren rijke Romeinen.

• Het volk kiest elk jaar 2 leiders: consuls

• Zij voerden de besluiten van de senaat uit

Romeinse veroveringen

•  In Zuid-Italië veroverden het Romeinse legioen verschillende steden.
•  Koning Pyrrhus van Epirus schoot Tarente en Heraclea te hulp (waarom?);
•  25.000 soldaten de zee over... incl. olifanten.
•  Griekse falanx tegen de legioenen ;
•  Pyrrusoverwinning:
• De strijd wel winnen, maar zoveel manschappen verliezen dat je slechter uit de strijd komt dan je tegenstander

Het Romeinse Rijk groeit!

• Wat begon als een kleine stad groeit in een paar eeuwen uit tot een enorm rijk.'
• Door overwinning wordt het Romeinse legioen (leger) groter en beter getraind.
• Legeraanvoerders, zoals Julius Caesar, veroveren grote delen van Europa.

• Op deze kaart zie je de veroveringen tussen 500 v. Chr. tot ongeveer 40 v. Chr.
  

• Italië veroverd (tot 264 v. Chr.)

• Uitbreiding van het rijk (tot 146 v. Chr.)

• Galië veroverd en een deel van Noord-Afrika (tot 44 v. Chr.)

• Het Romeinse rijk in 3 continenten tot 14 n. Chr.)

Zelfstandig werken

In rust verder werken

1. Introductievragen 2 en 3 nakijken (zie nakijkbladen itsLearning)
2. Lees 4.1 van stad tot wereldrijk;
3. Maak de opdrachten (zie in itsLearning inleveropdracht welke vragen).

            

Burgeroorlogen

133 v. Chr. tot 44 v. Chr.

• Heersen over dit machtige rijk, dat wil iedereen wel!
• Tussen de machtigste Romeinse mannen ontstaat een aantal ruzies die uitlopen in burgeroorlogen

Julius Caesar wordt vermoord

44 v. Chr.

• Julius Caesar wordt steeds machtiger. Tegenstanders denken dat Caesar zelfs koning wil worden: ze moeten hem tegenhouden!
• Op de idus (15e dag) van maart wordt hij in de Senaat door andere senatoren vermoord.

00:00-00:42

Octavianus neemt wraak

44 v. Chr.

• De geadopteerde zoon van Julius Caesar, Octavianus, neemt wraak
• Hij schakelt de daders en andere tegenstanders één voor één uit.
• Ook zijn vroegere medestander, Marcus Antonius, en diens geliefde: Cleopatra

Imperator Caesar Augustus

27 v. Chr. - 14 n. Chr.

• Uiteindelijk is er niemand machtiger dan hij. De rust in het rijk is terug.
• De senaat bedankt hem hiervoor en geeft de titel Augustus ('de verhevene') te geven. 
• Augustus wordt de eerste keizer (princeps) van het Romeinse Rijk.

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
• Ongeveer 80 keizers hebben dan geregeerd.

Pax Romana

27 v. Chr.

• Met keizer Augustus begint een periode van rust en vrede die ongeveer 200 jaar duurt: de Pax Romana (vrede van Rome)
• Het rijk breidt zich nog steeds verder uit, maar voorlopig is er tussen de machtigste politieke groepen een soort vrede...  

Eén goede keizer...

...wil niet zeggen dat zijn opvolgers dat ook altijd waren...

Waarom werd Julius Caesar vermoord?

1. Hij was een slechte keizer
2. Hij werd te machtig
3. Hij had de keizer beledigd
4. Hij had een veldslag verloren

In veel boeken over de Romeinen wordt
regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.

Wat zou dit betekenen?

1. Romeinse Leiders
2. Romeinse Tijd
3. Romeinse Vrede
4. Romeinse Rijk

Wat is de juiste volgorde over het
bestuur van het Romeinse Rijk?

1. koninkrijk-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-koninkrijk
3. keizerrijk-koninkrijk-republiek
4. koninkrijk-keizerrijk-republiek

Julius Caesar was de eerste
keizer van het Romeinse Rijk

1. Waar
2. Niet waar

Hoe heet de eerste keizer
van het Romeinse Rijk?

Wat betekent de
titel 'Augustus'

1. De verhevene
2. Dictator voor het leven
3. Keizer van het Romeinse rijk
4. Redder van de Republiek

Op de afbeelding zie je de bijeenkomst van:

1. De senaat
2. De consuls
3. De volksvergadering
4. Het volk

Wie waren er machtiger:
De 2 consuls of de senatoren?

1. De consuls
2. De senatoren

De Romeinen hebben ooit hun koning verjaagd. Nu, met de
komst van keizer Augustus, is er tóch weer één man de baas.

Waarom vonden de Romeinen dat misschien helemaal niet zo erg?
Gebruik in je antwoord het begrip: 'Pax Romana'

Zelfstandig werken

In rust verder werken

1. Huiswerk 3.1 en 3.2 nakijken wanneer je dit nog niet gedaan hebt.
2. Paragraaf 3.3 maken (en inleveren itsLearning);
3. Al klaar? verdiepingsopdracht filmvragen maken

            3 leerlingen kunnen nog het PW Egypte

             inkijken.

Wereldrijk

• Een wereldrijk is een groot rijk in meerdere werelddelen
• Gebieden buiten Italië werden bestuurd door gouverneurs  (bestuurder)
• De veroverde gebieden moesten belasting betalen aan de Romeinse overheid (regering)

Begrippen tot nu toe...

Republiek = Staat zonder vorst

Senaat = Vergadering van mannen uit aanzienlijke Romeinse families

Wereldrijk = Groot rijk in meerdere werelddelen

Imperialisme = Als een staat zijn macht uitbreidt over een groot gebied

Gouverneurs = Bestuurder

Overheid = Regering, bestuur

Welk woord weg?

1. Republiek - Wereldrijk - imperialisme

2. Senaat - Gouverneurs - Overheid - Wereldrijk

3. Republiek - Wereldrijk - Overheid - Gouverneurs