vwo 4 poezie les rijm
In deze les zitten 24 slides, met tekstslides.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Eindrijm en rijmschema
De woorden aan het einde van de regel hebben dezelfde klank. Van het eindrijm kun je een rijmschema maken.
Slide 2 - Tekstslide
Wat wil je worden? vroeg de juf
't was in de derde klas
Ik keek haar aan en wist het niet
Ik dacht dat ik al iets was
Slide 3 - Tekstslide
Rijmschema
Wat wil je worden? vroeg de juf A
't was in de 3de klas B
Ik keek haar aan en wist het niet C
Ik dacht dat ik al iets was B
Slide 4 - Tekstslide
Zon
Wat zit ik hier op deze stoel
en achter de gordijnen,
ik wil wel werken maar ik mag
op deze magnifieke dag
de zon toch niet voor noppes laten schijnen.
Toon Hermans
Slide 5 - Tekstslide
Zon - rijmschema
Wat zit ik hier op deze stoel A
en achter de gordijnen, B
ik wil wel werken maar ik mag C
op deze magnifieke dag C
de zon toch niet voor noppes laten schijnen. B
Toon Hermans
Slide 6 - Tekstslide
Geluk
Hij zocht het geluk, het grote 'hèt'
hij zocht, maar vond het niet
en vele malen hij met
een kluitje in het riet
hij zocht het geluk in het dal, aan de top
maar werd het zoeken moe
eerst toen hij zei: ik geef het òp
toen kwam het naar hem toe.
Slide 7 - Tekstslide
Geluk - rijmschema
Hij zocht het geluk, het grote 'hèt' A
hij zocht, maar vond het niet B
en vele malen hij met A
een kluitje in het riet B
hij zocht het geluk in het dal, aan de top C
maar werd het zoeken moe D
eerst toen hij zei: ik geef het òp C
toen kwam het naar hem toe. D
Slide 8 - Tekstslide
Rijmschema (blz 15 syllabus)
Slagrijm: laatste woorden hebben allemaal zelfde klank (aaaa)
Gepaard rijm: aabbcc
Gekruist rijm: abab cdcd
Omarmend rijm: abba cddc
Gebroken rijm: abcb (alleen de tweede en de vierde regel rijmen)
Verspringend rijm: abcabc (bij sonnet in coupletjes van 3 regels)
Slide 9 - Tekstslide
Slide 10 - Link
Alliteratie of beginrijm
De eerste medeklinkers van een aantal woorden die bij elkaar in de buurt staan, zijn hetzelfde.
Slide 11 - Tekstslide
Iris
Ik ben geboren uit zonnegloren
En een zucht van de ziedende zee,
Die omhoog is gestegen, op wieken van regen,
Gezwollen van wanhoop en wee.
.....
Slide 12 - Tekstslide
Assonantie of klinkerrijm
Enkele woorden die bij elkaar in de buurt staan, hebben dezelfde klank, maar niet dezelfde eindletter(s).
Slide 13 - Tekstslide
Skelet
Mijn botten rammelen op mijn bekken
als stokjes op een trommel.
Ik dool op donkere zolders
door vieze, ouwe rommel.
.....
Slide 14 - Tekstslide
Mijn lachen klinkt als klontjes
ijs die kletteren in een glas.
Ik ben een arm skelet;
karkas van wat ik was.
Rian Visser
Slide 15 - Tekstslide
Volrijm is dus het rijm dat we kennen van de Sinterklaasgedichtjes. Volrijm noemen we ook wel eindrijm.
Halfrijm rijmt dus eigenlijk niet: bij halfrijm rijmt of de klinker (assonantie) of de medeklinker (aconsonantie)
Slide 16 - Tekstslide
Mannelijk of staand rijm: rijmende slotlettergreep
woud-stout
gestaar-gebaar
Slide 17 - Tekstslide
Vrouwelijk of slepend rijm: rijmende lettergreep gevolgd door slotlettergreep met sjwa.
gebluste - gekuste
buien - kruien
Slide 18 - Tekstslide
Glijdend rijm: rijmende lettergreep gevolgd door twee onbeklemtoonde lettergrepen
hinderen - kinderen
lodderen - modderen
Slide 19 - Tekstslide
dubbelrijm: beide lettergrepen rijmen
nachtlicht - grachtzicht
rijk rijm: woord wordt in zijn geheel herhaald
Bank - bank
Slide 20 - Tekstslide
voorrijm: de eerste woorden van versregels rijmen op elkaar
ruisende wanden...
bruisende bekers.....
blinkende toortsen....
klinkende kelken....
Slide 21 - Tekstslide
middenrijm: een woord midden in de regel rijmt met woord midden in de volgende regel
een nieuwe lente, een nieuw geluid,
Alleen in Drente, daar kijken ze wel uit!
Slide 22 - Tekstslide
overlooprijm of kettingrijm: de klank aan het eind van de regel wordt herhaald aan het begin van de volgende regel
Elk gedicht dat je verzint
Begint met een idee
Waarvan je denkt:
daar kan ik vast iets mee.
Slide 23 - Tekstslide
enjambement: geen rijm maar een manier om twee versregels met elkaar te verbinden; zorgt dat laatste woord van regel nadruk krijgt.
De koning wilde mij een keten
omhangen - die ik hem met wilde hoon
ontrukt heb en een hoovling toegesmeten
