Ma 12 mei Vertelperspectieven

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Vertelperspectief

• ik-perspectief
• personaal perspectief
• alwetend perspectief

Vertelperspectief

Als je een verhaal leest, wordt het verhaal aan jou gepresenteerd vanuit een bepaald standpunt. Dit noem je het vertelperspectief.

Je kent de volgende vertelperspectieven:

• Ik-vertelperspectief
• Personaal vertelperspectief (hij of zij)
• Auctoriaal vertelperspectief (alwetende)

Vertelperspectief

''Ik loop door het bos, en schrik van een geluid in de verte.''

- Welk perspectief?

Personaal vertelperspectief

Personaal vertelperspectief – de gebeurtenissen worden in hij- of zij-vorm verteld. Je beleeft de gebeurtenissen door de ogen van de hij- of zij-figuur, doordat je van hem of haar de ‘binnenwereld’ leert kennen en doordat deze persoon aanwezig is in alle scènes van het verhaal.

Auctoriaal vertelperspectief

Auctoriaal vertelperspectief – er is een alwetende verteller die zelf geen rol speelt in het verhaal, maar alles weet van alle personages en gebeurtenissen. Hij geeft soms ook commentaar op het verhaal.

Vertelperspectief

In alle gevallen kan het zo zijn dat de verteller niet of niet helemaal de waarheid spreekt. De verteller is dan onbetrouwbaar, de lezer wordt op het verkeerde been gezet.

Kiest een schrijver voor het personale vertelperspectief of het ik-vertelperspectief, dan kan er ook sprake zijn van wisselend perspectief. Verschillende personages wisselen elkaar dan af als hoofdpersoon, vaak per hoofdstuk.

Wat is GEEN vertelperspectief?

1. ik-verteller
2. wij-verteller
3. hij/zij-verteller
4. alwetende verteller

plot

vertel-

perspectief

karakter

chronologie

samenvatting v/h verhaal

wie het verhaal vertelt

eigen-

schappen v/d persoon

volgorde van de

gebeurtenissen

Verteltijd

Vertelde tijd

Aantal pagina's in het boek

De jeugdjaren van de hoofdpersoon die verteld worden. 

De dag die verstrijkt in hoofdstuk 1. 

De minuten die het duurt om een een verhaal (voor) te lezen. 

Verteltijd en vertelde tijd

Volgorde en tijd

Verhaalopbouw

verteltempo

versnelling

vertraging

tijdverdichting

chronologisch

niet-chronologisch

flashback

vooruitwijzing

inleidend begin

gesloten einde

verhaallijn

Alwetende verteller

Personale verteller

Ik-perspectief

A-choronologisch

Decor

Chronologisch

Flashback

Flashforward

Periode

Verteltijd

Vertelde tijd

Verteller die alles weet over iedereen: gedachtes en handelingen. 

Verteld volgens niet logische volgorde in de tijd: er zijn flashback en/of flashforwards. 

Verteld in logische tijdsvolgorde, zoals dat in het normale leven ook gebeurt. 

Ruimte waarin alles plaatsvindt. Decor heeft extra functie, zoals spanning toevoegen aan het verhaal.

Details over gebeurtenis in het verleden om personage of gebeurtenis toe te lichten. 

Verhaal verteld vanuit hij/zij-perspectief

Tijd die je nodig hebt om boek te lezen. 

Tijd die verstrijkt in de hoofdlijn van het verhaal. 

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt, herkennen aan voorwerpen, gebeurtenissen of personages. 

Als de schrijver niet schakelt tussen perspectieven is er sprake van een wisselend perspectief.

1. Waar
2. Niet waar

Sleep de perspectieven naar de juiste uitleg

Het verhaal is in de ik-vorm geschreven

Het verhaal is in de hij- of zij-vorm geschreven.

Het perspectief ligt het ene hoofdstuk bij die persoon en het volgende hoofdstuk bij iemand anders.

Wisselend perspectief

Ik-perspectief

Hij/zij-perspectief

Ik-verteller

Personale verteller

Auctoriële verteller

Onzichtbare verteller

- 1 perspectief

- eerste persoon enkelvoud

- 1 perspectief

- derde persoon enkelvoud

- alwetend

- meerdere perspectieven

- impliciet aanwezig, expliciet niet. 

- alwetend

- meerdere perspectieven

- expliciet aanwezig

Ik-verteller

Personale verteller

Auctoriële verteller

- actieve rol in het verhaal

- 1 perspectief

- eerste persoon enkelvoud

- actieve rol in het verhaal

- 1 perspectief

- derde persoon enkelvoud

- geen actieve rol in het verhaal

- meerdere perspectieven

- eerste of derde persoon enkelvoud

Huiswerk voor di 13 mei 

Fictie blok 5

Maken opdracht 4 en 5

Leren: Vertelperspectieven, welke perspectieven herken je?