I Telwoord en voegwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesplanning

* stillezen in je leesboek

* terugblik vorige lessen

* theorie par. I telwoord en voegwoord

* oefeningen

Lesdoel

Aan het eind van de 

les:

* weet ik wat de kenmerken van de functie van telwoorden en voegwoorden zijn.

* kan telwoorden en voegwoorden herkennen en benoemen in zinnen.

Toets

Vr 15-03: Toets grammatica

Par. B + C + D + E (Let op: geen voorzetselvoorwerp (vzv)!) + F + I + J 

Vorige lessen

Pak pen en papier

Zinsdelen benoemen

1. Pv = Persoonsvorm (werkwoord / kan van tijd/getal veranderen)
2. Ow = Onderwerp (wie + pv? of wat + pv?)
3. Wg / ng Gezegde (werkwoordelijk = alle ww in de zin of naamwoordelijk = alle ww incl. kww in deze zin + eigenschap/toestand)
4. Lv = Lijdend voorwerp (wie of wat + gezegde + ow)
5. Mv = Meewerkend voorwerp (aan of voor wie + gezegde + ow + lv)
6. Bwb = Bijwoordelijke bepaling (alle overgebleven zinsdelen, geven tijd, plaats, oorzaak etc. aan)

Ontleden

Deze week ga ik deze lieve kinderen een ballon geven.

  

pv =

ow =

wg =

lv =

mv =

bwb =

Antwoord

Deze week ga ik deze lieve kinderen een ballon geven.

  

pv = ga

ow = ik

wg = ga geven

lv = een ballon

mv = deze lieve kinderen

bwb = Deze week

Telwoorden

Schrijf alle woorden die een hoeveelheid of een volgorde aangeven op. 

Irene Schouten schaatst bij afscheid één laatste rondje in Thialf

Irene Schouten heeft zaterdag in een vol Thialf afscheid genomen van het schaatspubliek. De drievoudig olympisch kampioene maakte maandag bekend een punt achter haar carrière te zetten. Het publiek bleef in Thialf na de eerste dag van het NK allround en NK sprint zitten voor haar afscheid. Schouten kreeg uit handen van KNSB-directeur Herman de Haan een gouden speld. Ook onthulde ze met een druk op deze rode knop een bord met haar naam op de erering van de ijstempel in Heerenveen. Schouten zwaait af na een succesvolle carrière. Ze won onder meer drie keer olympisch goud en werd negen keer wereldkampioen. Schouten was het publiek in Thialf dankbaar. "Het gejuich van een vol Thialf, daar doe je het ook voor. Dat ga ik zeker ook missen", zei ze. Vervolgens schaatste ze nog één rondje in het stadion waar ze in haar carrière zo veel won. Schouten komt bij de Marathon Cup op 3 maart in Leeuwarden voor de laatste keer in actie.

Schrijf alle woorden die een hoeveelheid of een volgorde aangeven op. 

Irene Schouten schaatst bij afscheid één laatste rondje in Thialf

Irene Schouten heeft zaterdag in een vol Thialf afscheid genomen van het schaatspubliek. De drievoudig olympisch kampioene maakte maandag bekend een punt achter haar carrière te zetten. Het publiek bleef in Thialf na de eerste dag van het NK allround en NK sprint zitten voor haar afscheid. Schouten kreeg uit handen van KNSB-directeur Herman de Haan een gouden speld. Ze zwaait af na een succesvolle carrière. Ze won onder meer drie keer olympisch goud en werd negen keer wereldkampioen. Schouten was het publiek in Thialf dankbaar. "Het gejuich van een vol Thialf, daar doe je het ook voor. Dat ga ik zeker ook missen", zei ze. Vervolgens schaatste ze nog één rondje in het stadion waar ze in haar carrière zo veel won. Schouten komt bij de Marathon Cup op 3 maart in Leeuwarden voor de laatste keer in actie.

Telwoorden

Ze geven een hoeveelheid of een volgorde (een plaats in een reeks) aan.

Hoofdtelwoorden: geven een aantal of nummer weer.

Rangtelwoorden: geven de rangvolgorde in een rij weer.

Bepaalde hoofd- en rangtelwoorden

Bepaalde hoofdtelwoorden geven een getal aan dat precies vaststaat: twee, elf, drie zestiende, miljoen enz.

Ook beide is een bep.hoofdtelw. (betreft altijd een tweetal)
 

Bepaalde rangtelwoorden zijn afgeleid van bepaalde hoofdtelwoorden: tweede (van twee), honderdste (van honderd), enz. Je weet precies om de hoeveelste het gaat.

Onbepaalde hoofd- en rangtelwoorden

Onbepaalde hoofdtelwoorden geven een hoeveelheid aan die niet precies vaststaat: veel, zoveel, sommige, alle, enz.

Onbepaalde rangtelwoorden zijn meestal afgeleid van onbepaalde hoofdtelwoorden: hoeveelste (van hoeveel), zoveelste (van zoveel), laatste, middelste enz. Je weet het niet precies.

Oefenen

Wat is het telwoord? Kies uit: bep.hoofdtelw./onb.hoofdtelw./bepl.rangtelw./onb.rangtelw.

1. In het oude Rome hadden veel rijke burgers verscheidene slavinnen. 
2. Op de hoeveelste plaats is ons zesde elftal eigenlijk geëindigd?

Voegwoord

Verbindt zinnen, zinsdelen of losse woorden aan elkaar.

Opdracht

Brainstorm in groepen van 3-4 leerlingen. 

Elke groep schrijft op een vel papier met een marker/stift, zo duidelijk mogelijk. 

Jullie hebben 4 minuten om zoveel mogelijk voegwoorden op te schrijven die jullie kennen. 

Denk snel en verspil geen tijd! 

Voegwoord

Verbindt zinnen, zinsdelen of losse woorden aan elkaar.

Geeft aan hoe de samengevoegde delen samenhangen.

Nevenschikkend voegwoord -> gelijkwaardige delen

Onderschikkend voegwoord -> voegt bijkomstig deel toe

Nevenschikkend voegwoord

Verbinden gelijkwaardige delen met elkaar. De zinnen kunnen onafhankelijk van elkaar gebruikt worden. De woordvolgorde blijft dan onveranderd.

Voegwoorden: en - want - maar - of

Leo kan niet naar binnen, want hij is zijn sleutel vergeten.

Leo kan niet naar binnen. Hij is zijn sleutel vergeten.

Onderschikkend voegwoord

Verbinden ongelijkwaardige delen met elkaar. De zinnen kunnen niet onafhankelijk van elkaar gebruikt worden zonder de woordvolgorde te veranderen.

Veel verschillende os vg.

Joanne kan niet mee, omdat ze ziek is.

Joanne kan niet. Ze is ziek. (woordvolgorde is veranderd)

Voorbeelden

De boer heeft het land omgeploegd, zodat hij volgende week aardappels kan planten.

De fruitboom heeft mooi gebloeid, maar door de droogte blijven de vruchten weg.

Wist je dat mijn buurman vorig jaar een groot geldbedrag in de loterij heeft gewonnen?

Oefenen

Grammatica par. I

maken opdr. 4 en 5

Schrijf op een blad

Ik kan telwoorden in een zin herkennen.

0 = echt (nog) niet / 10 = absoluut wel

Schrijf op een blad

Ik kan voegwoorden in een zin herkennen.

0 = echt (nog) niet / 10 = absoluut wel

Hoe vind je dat je gewerkt hebt?

Teken een emoji op een blaadje.