7.2 deel 2 en 7.3 deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.2 Populaties en 7.3 ecosystemen

- Voorkennis

- Uitleg 7.2 deel 2 / 7.3 deel 1

- Opdrachten maken

- Leerdoelencheck

Leerdoelen

7.2.1 Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden.

7.2.2 Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven.

7.3.1 Je kunt de voedselrelaties binnen een ecosysteem beschrijven.

7.3.2 Je kunt de energiestromen door een ecosysteem beschrijven.

Welke factoren kunnen de populatiegrootte van een soort beïnvloeden?

Dynamiek = schommelen 

van biotische factoren.

/ geboorte

wegtrekken

binnentrekken

Biologisch evenwicht = soortensamenstelling van levensgemeenschap blijft ong. constant (tussen vaste waardes).

Exoot

Exoten = organismen die als gevolg van menselijk handelen terechtkomen in een leefgebied waarin ze oorspronkelijk niet thuishoren.

Soms eigenschappen, waardoor ze 'winnen' van inheemse soorten. 

Parkieten in NL

Draagkracht

Maximale populatiegrootte die zich over langere tijd in dat ecosysteem kunnen handhaven (door beperkende factoren).

Overschreden?

1: overschot sterft  -> biologisch evenwicht

2: massale sterfte 

3: populatie stort in en herstelt niet 

Voorbeelden:

1: wisselwerking tussen predator en prooi, waardoor populatie gelijk blijft.

2: rupsenplaag eet al het blad --> tekort aan planten --> massale sterfte --> nog steeds minder planten -->kleinere draagkracht

3: alle planten opgegeten door grazers --> geen voedsel meer 

of door sterfte te weinig paringspartners

Wat is een ecosysteem?

En wat voor 'voedselrelaties' zijn er binnen een ecosysteem?

Voedselketen geeft voedselrelaties weer.

Start bij planten (door planteneters).

Pijl: energiestroom = richting energie/voedingsstoffen. Dus van (op)gegeten organisme naar eter.

Bevat soortnamen (bv. niet blad/plant, maar kropsla)

Autotroof

organisch uit anorganisch maken 

Heterotroof

organisch opnemen ipv maken

/bacteriën

(koolstof)assimilatie/dissimilatie

Assimilatie = opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen.

(ook bv. glucose --> zetmeel)

Kost energie!

Dissimilatie = afbraak

van organische moleculen

Komt energie vrij!

(assimilatie)

(dissimilatie)

Autotroof

Producenten 

anorganisch > organisch met

fotosynthese

Heterotroof

Consumenten 

voedsel met organische stoffen

Reducenten (bacteriën/schimmels)

dood materiaal --> anorganisch

Voedselketen (reeks populaties)

Elke schakel = trofisch niveau 

Voedselweb (geheel van voedselrelaties in levensgemeenschap (meerdere voedselketens door elkaar)

Trofisch niveau

1e = autotroof 

2e = consumenten eerste orde 

3e = consumenten tweede orde 

4e = consumenten derde orde

etc.

.

Eerste orde consument = organisme dat planten eet

Tweede orde consument = organisme dat dieren eet

7.2 Populaties

Opdrachten: 11 t/m 13

7.3 Ecosysteem

Maken opdr. 15 en 16

Klaar?

- Gerbil verslag

- Leerdoelen uitwerken van thema 4, 5, 6 of 7

Laatste 10 min: leerdoelencheck!

Leerdoelen

7.2.1 Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden.

7.2.2 Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven.

7.3.1 Je kunt de voedselrelaties binnen een ecosysteem beschrijven.

7.3.2 Je kunt de energiestromen door een ecosysteem beschrijven.

Eerste 10 min. in stilte!

De symbiose tussen mens en mug is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Bijen halen hun voedsel uit bloemen. Ondertussen zorgen de bijen ervoor dat de stuifmeel van de bloemen wordt overgebracht naar andere bloemen, waardoor de planten elkaar kunnen bestuiven. Deze vorm van symbiose is ...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

De koekoek legt zijn ei in de nesten van zangvogels. De jonge koekoek duwt sommige eieren van de zangvogel uit het nest. De zangvogels voeren de jonge koekoek ook meer dan hun eigen jongen, door een supranormale prikkel. Deze symbiose is een vorm van ...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Wortelknolbacteriën leven in de wortels van planten. De bacterie gebruikt de organische stoffen die de plant maakt. De bacterie maakt zelf NH3 van de stikstof in de lucht. De plant gebruikt de NH3 om aminozuren te maken. Deze vorm van symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Vogels maken hun nesten in bomen. Deze vorm van symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Wanneer spreken we van een biologisch evenwicht?

1. Als de populatiegrootte altijd hetzelfde is
2. Als de populatiegrootte een populatiegrootte is
3. Als de populatiegrootte rond een gelijke waarde schommelt
4. Als de dieren in een populatie even zwaar zijn

Hoe groot is de draagkracht voor schapen ongeveer?

1. 1500 schapen
2. 15 000 schapen
3. 150 000 schapen
4. 1 500 000 schapen

Waardoor kan overschrijding van draagkracht tot een lagere draagkracht leiden?

1. de dieren zijn dood
2. voedselbronnen zijn uitgeput
3. het systeem schiet door

Het langdurig samenleven van organismen van verschillende soorten

Invloeden uit de levenloze natuur

De maximale populatiegrootte in een ecosysteem over langere tijd

Bepaalt of en hoeveel organismen van de soort in een gebied kunnen overleven

Samenlevingsvorm waarbij allebei de soorten voordeel hebben

Het vermogen om schommelingen in abiotische factoren te verdragen

Draagkracht

Tolerantie

Beperkende factor

Symbiose

Mutualisme

 Abiotische factor