4/06 Apollinaire

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Guillaume Apollinaire (1880-1918) - dichter

(Wilhelm Apolinaris Albertus de Kostrowitz)

Calligrammes (beeldgedichten) 1918

De bundel is voor zijn op het slagveld gestorven vriend René Dalize.

De Calligrammes zijn op het slagveld gemaakt. 

IN DE LOOPGRAVEN - om mentaal gezond te blijven - overwinningen op de dood.

             Experimenten met vorm en inhoud.

Apolinaire kwam vaak in de Bateau-Lavoir ("het wasschip"), een vervallen oude fabriek op Montmartre, in gebruik als atelier voor vele kunstenaars. Er was maar 1 kraan en het lekte overal maar de huur was laag.  

Picasso en Braque, de "uitvinders" van het KUBISME woonden daar. Ook Cézanne en Renoir werkten er. (Wasschepen bestonden vroeger echt! Een schip waarop je de was kon doen. Er was immers nog geen stromend water.)

Alcools  1913

Experimenten met vorm. Apolinaire laat o.a. de interpunctie weg.

Interpunctie?  . .  ,   :  ; !

Van Alcools lezen we het gedicht Le Pont Mirabeau

Les demoiselles d'Avignon van Pablo Picasso

Inspiratie voor de kubisten: Afrikaanse maskers

Kubistisch werk van Georges Braque

Een "calligramme" is een woord dat uitgevonden is door Apollinaire.

Een calligramme is een samentrekking van calligraphie en ideogramme (bijvoorbeeld het Egyptische teken voor oog) => zowel een gedicht als een tekening.

Vorm en inhoud vallen samen.

Apollinaire mengt traditionele vormen: 

rijm + ô + où + traditionele thema's: verlies van geliefden (in het Frans: un poème élégiaque - een klaaglied)

en hele nieuwe vormen:

tekening + (bijna) geen interpunctie.

Orientation

Dans ce atelier de poésie tu vas étudier un calligramme d'un poète français connu et tu vas faire ton propre calligramme! 

Qu'est-ce que c'est un calligramme? 

Voici un parapluie pour te protéger de la pluie ou une ombrelle pour t’abriter du soleil.

La cravate douloureuse que tu portes et qui t’ornes o civilisé, ôte-la si tu veux bien respirer.

Je suis la lunette de soleil

Des vertes et des pas , mûres

J’en vois de toutes les couleurs …

A Paris sur un cheval gris

A Nevers sur un cheval vert

A Issoire sur un cheval noir ...

Papillon léger danse son ballet

Vole, vole, vole au vent

Vole, vole, vole sur la colline

Application

Regarde la forme et lis le poème 

Quel est le sujet du poème selon toi?

Explication du poème 

• La tour Eiffel symbolise la France et le capitale Paris. 
• Guillaume Apollinaire fait de la Tour Eiffel un calligramme nationaliste lié à la situation historique.
• La Grande Guerre de 1914-1918 : Allemagne contre la France et les pays de l'Entente.
• Environ 1 327 000 de morts pour la France.
• Le monument est présenté comme un symbole de la force de la France devant l'ennemi Allemand. 


• 'Tire et tirera toujours la langue aux Allemands.'

Vragen en antwoorden bij Apollinaire: Le Pont Mirabeau, Paysage p. 84, p. 85

1a. Met welke 2 begrippen wordt het water in de Seine vergeleken? De liefde en het leven.

1b. Het refrein heeft een traag ritme. Wat is volgens jou de rol hiervan in het gedicht? Om aan te geven dat het water in de Seine langzaam stroomt.

1c. Wat is volgens jou het thema van dit gedicht? Liefde gaat langzaam voorbij. De tijd gaat voorbij.

1d. -

Bekijk Paysage op p. 85

2a. Welke vier dingen worden door de typografie visueel weergegeven? Een huis, een struik, een mens/2 mensen, een sigaar.

2b. Welke van de 4 gedichtjes vind je het leukst? Waarom?

2c. Leg uit in welk opzicht deze 4 gedichtjes in het surrealisme passen. Het zijn zinnen die zomaar lijken op te wellen uit het onderbewuste van de schrijver. Er lijkt ook geen logisch verband te zijn tussen de zinnen.

2d. -

Au travail!

Maintenant c'est à vous de faire un calligramme! 

Suivez les étapes suivantes pour bien réussir:

1. Regarde la vidéo pour savoir faire un calligramme.

2. Choisis un poème de Robert Denses (3.2 A). 

4. Dessine la forme du calligramme et ajoute le texte en suivant les lignes tracés . 

ter info: Film over hoe het 'echt' is in de oorlog - WO I (en niet zo'n rare verheerlijking van de oorlog.)

Meer weten van Apollinaire? Extra stof, niet voor het SE

Guillaume APOLLINAIRE – Lettres à Lou (France Culture, 2009) - YouTube

https://www.youtube.com/watch?v=3X39oh3LI0Y&list=PLYjHD-O0SJDw-3IihZo0CPgd_kqCMXs8V