VP P3 gezondheid

• Natuur en Techniek
• HBO
• Studiejaar 3

Spectaculaire ontwikkeling in de medische wetenschap.
In hoeveel jaar is de levensverwachting meer dan verdubbeld?

1. 350 jaar
2. 250 jaar
3. 150 jaar
4. 50 jaar

dit leren we niet omdat er geen beroemde veldslag mee genoemd is. 

1860 levensverwachting onder de 40 jaar.

kwart van de baby's overleefde het eerste jaar niet. 

De helft van de meisjes die leefden in kampen haalden de 20 jaar niet. En een kwart haalt de 50.

In 1866 in dordrecht blijkt dat 35 van de 100 baby's stierven in het eerste jaar.

Wat was de oorzaak van het vroegtijdig overlijden?

tyfus, tuberculose., kinkhoest, pokken

In 1866 stierven 21000 mensen aan de cholera.

Mensen leefden dicht op elkaar in krotten en onder erbarmelijke omstandigheden. Wat was de beste uitvinding?

De wc. Hygiene speelt hierbij een belangrijke rol, dus zeep, riool, schoon drinkwater.
In de jaren 30 reed de strontkar nog door de straten van de jordaan.

Wie was Louis Pasteur?

Hij ontdekte dat die ziektekiemen niet door dampen of gronden werden veroorzaakt, maar door microscopische bacteriën, virussen en schimmels. onder microscopen kan je deze beestjes zien. Robert Koch ontdekte de bacil die verantwoordelijk was voor tuberculose. Zo ontstonden de penicilline, vaccinaties en aspirine. 

Wat levert medische kennis en technologie op?

Geef zo veel mogelijk voorbeelden van wat de technologie heeft opgeleverd in de medische wereld. Denk aan röntgenfoto's, protheses, kunstorganen, harttransplantatie, ivf etc. Alle voorbeelden zijn goed.

Wat zijn de bouwstenen van het leven?

Ik besta uit zo'n 15 kg eiwitten, maar ook uit zo'n 15 kg vet. Dan nog wat suikers, mineralen, metalen. 2 meter lang lint aan dna. in totaal heb je maar zo'n 60 gram aan DNA in je lichaam. In iedere cel zit zo'n twee meter lang lint aan DNA waar alles wat jij bent staat opgeslagen. Wanneer je speeksel in water plaatst dan zie je langzaam dit soort sliertjes ontstaan. DNA is niet meer weg te denken uit onze maatschappij. 

DNA in boekvorm dan 3000 boeken harry potter. Deze zijn geschreven in moleculair alfabet. Dit bestaat uit vier letters A, C, G, en T.

00:34

Wat zou jouw bericht zijn?

01:12

Hoe ga jij om met dit soort vragen van kinderen?

02:05

Op welke manier kan je lego inzetten als leermiddel?

04:17

Hebben jullie op school microscopen en worden deze gebruikt?

07:01

Wat weet jij over de cel?

08:35

Vanaf welke groep kan je de kinderen confronteren met dit soort getallen?

1. groep 5
2. groep 6
3. groep 7
4. groep 8

10:42

Wat is nu een bacterie?

eencellige organismen zonder kern. Bacteriën hebben vaak nuttige eigenschappen voor mensen (10% van het lichaamsgewicht bestaat uit bacteriën): ze ruimen dode organismen op, maken voedingsmiddelen en helpen bij de spijsvertering. Ze kunnen ook schadelijke eigenschappen hebben, zoals ziekten veroorzaken en voedselbederf.

We kunnen sinds juni 2020  het DNA uitlezen.

eerst kostte dit miljoenen en nu kan je dit voor een paar honderd euro laten doen. 

Het genetisch materiaal kan je zo uitlezen als een codering waardoor je dezelfde code weer kan maken in het lab. Bij de mens is dit wel mogelijk (verboden), maar bij dieren wordt dit wel toegepast.

We hebben het DNA ontdekt, ontcijferd, we kunnen het lezen, we kunnen het kopiëren, maar we kunnen het nu ook HERSCHRIJVEN

Hoe heet de techniek om het DNA te kunnen herschrijven?

CRISPR-Cas Dit is in principe genetische manipulatie. Je kan dus drukfouten eruit halen met een rode pen. Feitelijk doet de mens al z'n hele leven niets anders dan zijn omgeving manipuleren (van snacktomaatjes tot het tam maken van de wilde hond, feitelijk bij elk stuk voedsel wat niet vrij in de natuur groeit).

virus zijn heel kleine bolletjes met aan de binnenkant een heel klein stukje DNA. Die komt in de fabriek van die cel binnen en zegt 'maak mij, maak mij'.

bacterie

virus

virus vermenigvuldiging

Genetische modificatie virus

Corona virus

Levenscyclus virus

Hoe 'leeft' een virus

Het virus

The Corona Virus

Witte bloedcellen met een virus

Witte bloedcel en een virus

De grootte van een virus

We kunnen de natuur opnieuw programmeren. Welke gevolgen zie jij voor de toekomst?

Daar waar medicijnen moeilijk kunnen aanslaan kan je programmeren om het lichaam zelf antistoffen te produceren.

Genetische modificatie virus

Ziekteverwekker bestrijding

Virus vs Bacterie

Inenting vs Antibiotica

TERMINOLOGIE

2019-n-CoV = 2019 novel corona virus 

SARS-CoV-2 = Severe Acute Respiratory Syndrome Corona Virus 2

COVID-2019 = corona virus disease 2019

Corona = een groep virussen

Geheel nieuw virus, zoals coronavirus 

- Mens of dier is besmet met twee verschillende typen virussen. 

- Virussen kunnen DNA uitwisselen, waardoor nieuw type virus ontstaat.

Waar is het virus ontstaan?

- Ontstaan in de chinese plaats Wuhan

- Waarschijnlijk komt het virus van  vleermuizen af

- Mensen in China eten vleermuizen

bouw Virus

Eiwitmantel

Erfelijke informatie

(es/ds DNA of es/ds RNA)

De bijzondere onderdelen

- Lymfeklieren

- B/T-cellen

- Slijmvliezen en neusharen

- Bacterie VS virus

Uitstapje: CORONA

Andere landen: J-curve

China: S-curve

(virus is geen organisme)

1.1.1 virussen

Virus = envelopje van eiwit met daarin DNA (of RNA)

Een virus is geen cel, geen organisme (niet in 4 rijken), heel klein, eenvoudig, geen stofwisseling. Zonder gastheercel kan het niets.

virus

bestaat uit kern van DNA en RNA omgeven door eiwitmembraan. 

een virus is dus geen cel.

ze hebben geen eigen stofwisseling

virussen koppelen zich aan een levende cel en injecteren daarin het eigen erfelijke matriaal hierdoor wordt de virus de baas in de cel dit kan leiden tot ziekte.

voorplanten moet via de gastheer

Als ons immuunsysteem deze cellen ontdekken, gaat ons lichaam ons beschermen tegen het virus. 

Ons immuunsysteem begint dan antistoffen aan te maken die de verkeerde cel aanvalt en het virus eruit gaat krijgen. 

Waarom is het Coronavirus zo gevaarlijk?

Dat komt eigenlijk door twee dingen:

1. Het is een nieuw virus. Dat betekent dat ons lichaam nog geen antistoffen heeft tegen dit virus. Daarom wordt iedereen ziek van dit virus.
2. Het virus is heel besmettelijk. Het is van mens op mens overdraagbaar. Dat gaat door aanraken of via de lucht als je hoest of niest. Klik hier voor een filmpje en zie hoe makkelijk een virus zich verspreid.
   

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

Een corona-virus is niet nieuw in Nederland

- Een corona is een groep van virussen. We hebben nu een virus wat COVID-19 veroorzaakt.

- Er zijn in totaal 7 Corona virussen

in Nederland die mensen kunnen besmetten.

 Deze veroorzaken bijvoorbeeld verkoudheid. 

Misschien heb je dus al een keer één 

corona virus gehad!

Kan iemand zonder symptomen het nieuwe coronavirus (COVID-19) overdragen?

Het nieuwe coronavirus wordt overgedragen door hoesten en niezen.

Via kleine druppeltjes komt het virus zo in de lucht. Als andere mensen die druppeltjes inademen, of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen krijgen, kunnen zij besmet raken met het virus.

Hoe zieker iemand is, hoe meer hij hoest en/of niest en hoe meer virus hij kan verspreiden.

Er zijn aanwijzingen dat iemand zonder symptomen besmettelijk kan zijn. Maar het is onduidelijk in hoeverre zij bijdragen aan de totale verspreiding van het virus. Onderzoek moet dit verder uitwijzen.

Besmettelijkheid

De ziekte is van mens op mens overdraagbaar. Op dit moment wordt ervan uitgegaan dat één ziek persoon gemiddeld 2 andere personen kan besmetten. 

Hoe zieker iemand is, hoe meer hij het virus verspreidt. 

Het virus kan zich niet door de lucht verplaatsen.

Besmetting vindt voonamelijk plaats door het inademen van snot en speeksel.

Samenvatting

• Virusdeeltjes bestaan uit een eiwitmantel en erfelijkmateriaal
• Virussen gebruiken gastheercellen om zich te laten vermeerderen
• Virusinfecties zijn met medicijnen te remmen, niet te genezen
• Trainen van afweer dmv vaccineren enige optie om ziekte te voorkomen.

bacteriofaag: virus die bacteriën infecteert.

antistoffen

• Antistoffen worden losgelaten in lichaamsvocht
• neutralisatie (virus kan niet meer cel binnendringen als antistoffen eraan plakken)
• agglutinatie (ziekteverwekkers vormen een klontje, kunnen niet meer bewegen)
• neerslag (oplosbare antigenen worden zo uit bloed/ weefselvloeistof etc gevist)

Macrofagen fagocyteren alles

Vaccinaties (kunstmatige immuniteit)

Een injectie dat bestaat het uit delen van een virus of bacterie of een verzwakte versie. Je lichaam wordt er niet of nauwelijks ziek door, maar je witte bloedcellen leren ze zo wel herkennen en onthouden!

mutaties in het virus

NIEUWSCORONA 

ONDERZOEK: EUROPA KREEG ‘OPGEVOERDE’ VIRUSVARIANT  

HET IS DUS ÉCHT ZO. HET CORONAVIRUS DAT DE WERELD OVERSPOELT, IS EEN AGRESSIEVERE VARIANT DAN HET OORSPRONKELIJKE CORONAVIRUS DAT EIND VORIG JAAR OP DE MENS OVERSPRONG IN WUHAN. DIT ZOU ZELFS MEDE KUNNEN VERKLAREN WAAROM MEN IN EUROPA MEER MOEITE HEEFT DAN IN CHINA OM HET VIRUS ONDER CONTROLE TE KRIJGEN.  

MAARTEN KEULEMANS 29 OKTOBER 2020, 11:40  

 

HET VIRUS DAT MOMENTEEL RONDGAAT IN EUROPA EN ONDER MEER DE VS HEEFT EEN MINIEME WIJZIGING AAN ZIJN UITSTEEKSELS: EEN AMINOZUUR ‘GLYCINE’ (G) WAAR AANVANKELIJK HET AMINOZUUR ‘ASPARAGINE’ (D) ZAT. DOOR DIE SUBTIELE CHEMISCHE WIJZIGING ZIJN DE STEKELS WAARMEE HET VIRUS ZICH AAN CELLEN VASTZUIGT WAT SOEPELER. DAT GEEFT ZE EEN EVOLUTIONAIR VOORDEEL TEN OPZICHTE VAN DE OORSPRONKELIJKE CHINESE VARIANT, TONEN TWEE NIEUWE ONDERZOEKEN NU AAN.  

Het virus komt binnen: Dit gebeurt in het lichaam

- Het lichaam maakt  een 'dekseltje'  dat precies op de 

   uitsteekseltjes past van het virus.

   Het kost tijd om een goed passend dekseltje te maken 

   (in die tijd kun je je ziek voelen).

- Is er een passend dekseltje dan worden er heel veel gemaakt

   en wordt het leger ingezet om al die dekseltjes te plaatsen. 

- Als de dekseltjes op alle uitsteekseltjes van alle virusdeeltjes

   geplaatst zijn, is het virus onschadelijk gemaakt. Je bent beter!

- Het lichaam heeft geheugencellen die precies weten

   hoe de dekseltjes gemaakt moeten worden. Als hetzelfde virus

   binnenkomt, worden de dekseltjes snel gemaakt !  Je bent Immuun, je wordt niet ziek.

Tc-cellen

T-helper cel activeert Tc-cellen = cytotoxische T-cellen

Taak = vernietigen cellen met virus erin 

Net als natural killercellen, alleen nu heel specifiek gericht op 1 type ziekteverwekker (met uniek antigeen).

Geeft stofjes af waardoor celmembraan lek wordt - cel gaat dood, virus ook

natural killer cellen

Virussen die al in een cel zitten zijn lastiger te bestrijden.

Een besmette cel plaatst een stukje virus-antigeen op het celmembaan om aan te geven dat er iets mis is.

Natural Killer cellen zoeken deze cellen op - geven een stofje af waardoor het celmembraan kapot gaat. Cel sterft, virus ook.

Als alles mogelijk is in de toekomst. Hoe ziet de gezondheidszorg er dan uit. Wat staan we toe? Worden we onsterfelijk? Wat gaat dit kosten?

Wist je dat...

-11 februari het de internationale dag voor vrouwen en meisjes in de wetenschap is. Een goed moment om de vrouwlijke biologen en wetenschappers in het zonnetje te zetten!

- Op Valentijsdag jij jouw leerlingen de liefdesengel Cupido een handje laat helpen. Ontwerp pijl en boog van flossdraad, ijslollystokjes en wattenstaafjes. Of knutsel verstrengelde hartjes met Moebius ringen en versier de klas!

- Op 27 februari is het de internationale dag voor ijsberen. En bioloog, poolreiziger en fotograaf Arjen Drost heeft mooie online lessen over de Noord- en Zuidpool en zo leer je waarom ijsberen geen pinguïns eten. Wist je trouwens een ijsberenvacht niet wit is maar doorzichtig?

3 maart: werelddag van de wilde dieren en planten

11 maart 1955: de sterfdag van Alexander Fleming (de ontdekker van penicilline)

24 maart: wereld tuberculosedag

https:

www.kraakm.nl

Spelcode: 2MXGEFUZ

Jullie gaan op onderzoek uit in het kantoor van de directeur van een bedrijf, waar
geld gestolen is. Het is zoals CSI (Crime Scene Investigation), op zoek naar vingerafdrukken en DNA sporen. 

CSI & DNA

www.kraakm.nl

Spelcode: 2MXGEFUZ

Jullie gaan op onderzoek uit in het kantoor van de directeur van een bedrijf, waar
geld gestolen is. Het is zoals CSI (Crime Scene Investigation), op zoek naar vingerafdrukken en DNA sporen. 

CSI & DNA