Ecosystemen

Ecosystemen

Druk de werkbladen af en vul ze in met wat je hoort en leest in de presentatie.

Druk op de paarse knop voor uitleg.

Vraag jij je wel eens af...

Waarom zitten er planten in een vijver? 

Waarom leeft een eekhoorn in een bos en niet in een woestijn?

Hoe komt het dat er steeds nieuwe bomen komen? 

Wie zorgt er voor de bemesting van de planten in het bos?

Waarom er geen ijsberen voorkomen in je tuin?

Ecosystemen

Ecosystemen worden gevormd uit de levensgesmeenschap die er leeft en de biotoop of de leefomgeving.

Voorbeelden van ecosystemen:

• koraalrif
• woestijn
• vijver
• taiga
• toendra
• heide

Ecosystemen

Ecosystemen zijn zelden volledig gesloten, de grenzen zijn nogal vaag. Er is één volledig gesloten ecosysteem namelijk, de hele biosfeer op Aarde. Dit omvat het hele aardoppervlak waar leven is. 

Woestijn

• Droog klimaat: jaarlijkse verdaming > jaarlijkse neerslag
• Planten en dieren die er leven zijn aangepast aan omgeving
• Grote verschillen in vochtigheid en temperatuur tussen dag en nacht
• Lage wintertemperatuur zonder beschermende sneeuwlaag
• Zandstormen
• Hoog zoutgehalte door verdamping

Koraalrif

• Heel veel soorten, grote biodiversiteit
• Veel voedsel beschikbaar
• Watertemperatuur 25-29°C
• Gevormd door rifbouwende koralen 
• Dieren: Koraal, vissen, sponzen, weekdieren, 
• Overdekt door algenmatten: sommige soorten houden het losliggend koraal bij elkaar als cement
• Algen hebben voldoende licht nodig, dus alleen in ondiep water

Taiga

• Zone met vooral naaldbomen:
  de bomen hebben naalden als bladeren en blijven meerdere winters op de bomen zitten. Spar en den, maar ook berk, els en populier
• in sub-arctisch klimaat: koele zomers met lange dagen en strange lange winters, neerslag vooral aan einde van zomer
• Graseters: eland en kariboe
• Vleeseters: wolf, lynx, beer
• Naalden met waslaag om water verlies tegen te gaan en vocht wordt onttrokken aan naalden in de winter om bevriezing tegen te gaan.

Loofbos

• Zone met vooral loofbomen. Bomen met bladeren, verliezen bladeren in de winter owv minder licht en koudere temperatuur. 
• Struiken en kruiden ook aanwezig
• In gebieden met duidelijke seizoenswisseling
• In bomen: kleine knaagdieren, insecten (vooral planteneters)
• Op bosbodem: grotere zoogdieren (vlees- en planteneters)

Heide

• Bij zeerklimaat met hoge luchtvochigheid, geen te warme zomers en geen te koude winters, veel korte struikgewassen
• reptielen (hagedissen), insecten (kevers, bijen, wespen...), konijnen, muizen, herten, reeën en vogels als korkhoen en nachtzwaluw
• Door verdroging en vermesting zal heide vergrassen, oplossen door plaggen

Moeras

• Is permanent of regelmatig gelegen in ondiep water
• Planten aangepast aan waterige bodem. 
• Veel zeldzame soorten (bv: moerasvaren en roerdomp)
• Bescherming tegen overstromingen en droogtes
• Zuivering van het water

Toendra

• Geen hoge plantengroei: vooral grassen, mossen en struiken
• Bodem lang bevroren of met ijs bedekt 
• Koude temperatuur
• Dieren aangepast: witte vacht en meer donsharen

Verbind de benamingen en afbeeldingen die samenhoren.

Woestijn

Koraalrif

Taiga

Loofbos

Heide

Moeras

Toendra

Hoofdstuk 2: Voobeelden van interacties tussen organismen en milieufactoren

Welke interacties zouden er kunnen zijn tussen organismen en hun omgeving? 

Kan jij hierbij een onderzoeksvraag opstellen? 

Invoed organismen op milieu

Welke invloeden zou een organisme op een milieu kunnen uitoefenen? 

Welke invloed zou een organisme op het milieu kunnen uitoefenen?

Betreding

Het pad in een bos heeft een hardere
ondergrond dan de ondergrond verder van het pad.

= poriënruimte tussen zandkorreltjes verkleint

Planten raken beschadigd door de betreding van de mens. 

DUS planten sterven af doordat ze kapot gaan om wille van betreding of doordat ze te weinig water en mineralen kunnen opnemen uit de poriën van de bodem

Begrazing

Heden in België: Nog weinig grote wilde dieren die gras eten.
DUS we zetten paarden, koeien, schapen en geiten in voor de begrazing

Begrazing

Gevolg:

Opener karakter van het milieu, dichtgroeien van heide en duin wordt vermeden en meer verschillende soorten planten aanwezig. Verder zorgen de dieren voor een betere versreiding van plantenzaden door hun vacht en stoelgang.

Zonder begrazing zou een heide evolueren naar gras en dan naar bos. Deze evolutie heet 'successie'

Maar ook negatieve gevolgen:

Verstoring van de plaatselijke diersoorten:
opvallend minder mieren, kevers en reptielen
worden waargenomen 

Bemesting en verzuring

De meststoffen zorgen voor extra: 

              Nitraat, Fosfaat, Kalium, Magnesium

              Zorgt voor meer mineralen  in de bodem
              en groei brandnetels en bramen.

Urinezuur in paardenurine doodt verschillende planten.

Koningspaarden doen hun behoefte of op een vaste plek in hun leefomgeving. Op de plekken waar deze paarden grazen zie je vaak kortgewiekt gras met ruigtes dit is omwille dat er op de plekken met mest niet gegraasd is. 

Bemesting en verzuring

Eenden en ganzen in een park bemesten ook de vijver (meer stikstof in water). Ze eten en beschadigen ook waterplanten.

Brood geven aan eenden in het park = meer mest in vijver

                                                                             = grotere populatie aan eenden 

                                                                                          Teveel eenden = nefast voor de vijver als ecosysteem.
                                                                                          De balans is verstoort!

                                                                                          Verzuring vijver tegen gaan: geen bomen planten                                                                                                    aan de oevers. Vooral geen eikenbomen (giftige stof                                                                                              'tanine' in blad)

Bemesting en verzuring

Bladeren en ander organisch afval (kadavers, gevallen vruchten...) op de bodem in het bos zorgt voor verzuring. 

Sommige planten groeien beter, maar de meeste slechter!

Rottende bomen in naaldbos als gevolg van een dik pak naalden op de bodem.

Daling biodiversiteit door monocultuur

Biodiversiteit = totaal aantal verschillende soorten organismen binnen één ecosysteem. 

Hogere biodiversiteit = gezonder ecosysteem

Monocultuur = in de landbouw op een akker steeds hetzelfde gewas telen.

Negatieve gevolgen: 

Vruchtbaarheid van de bodem daalt 

(=vruchtbare stoffen voor groei nieuwe planten daalt.)

Landbouwer moet land vaak bemesten

Snelle verspreiding plantziektes --> meer gebruik pesticiden

MAAR de giftige stoffen doden ook vijanden van de schadelijke insecten 

Probleem wordt erger

Invoed milieu op organismen

Welke invloeden zou het milieu op een organisme kunnen uitoefenen? 

Welke invloed zou het milieu op een organisme kunnen uitoefenen?

Invoed organisme op milieu

Dat leren jullie in de volgende les. 

Bronnen

Bronnen:

Woestijn HD Wallpaper | Achtergrond | 2295x1536 | ID:360463. (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://wall.alphacoders.com/big.php?i=360463&lang=Dutch

Koraal: steen, plant of dier? (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://natuurwijzer.naturalis.nl/leerobjecten/koraal-steen-plant-of-dier

Biomes: Taiga. (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://sites.google.com/site/mhstaiga/

Fotobehang Loofbos in Brühl • Pixers® - We leven om te veranderen. (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://pixers.nl/fotobehang/loofbos-in-bruhl-733157

Heide op de Veluwe en de mooiste wandelroutes. (2020, 24 april). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://www.we12travel.com/heide-op-de-veluwe/

Het moeras als inter-face - In gesprek met Kristupas Sabolius. (2019, 12 februari). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://www.mistermotley.nl/tendens/het-moeras-als-inter-face-gesprek-met-kristupas-sabolius

Bospad in Herfst. (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://zoom.nl/foto/natuur/bospad-in-herfst.400389.html

Extensieve begrazing | Ecopedia. (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://www.ecopedia.be/encyclopedie/extensieve-begrazing

Natuurinformatie - De belangrijkste typen ecosystemen van de wereld. (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i002218.html

BIOgenie - Biologie - VAN IN. (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://www.vanin.be/nl/secundair-onderwijs/biologie/biogenie

NATU42W_LK (Silverpoint). (z.d.). Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://content.plantyn.com/Pages/ViewItem.aspx?cpid=137194&mode=normal