Sk_H7_zuren en basen_herhaling_H7.1 t/m H7.3_2021

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Herhaling H7.1 t/m H7.3

H7.1 Zure en basische oplossingen

Leerdoelen - wat leer je in deze paragraaf:

• wat is een zuur en wat is een base
• welke informatie de pH geeft over een oplossing
  
• hoe je de zuurgraad (= pH) van een oplossing kunt meten
  

Een zuur is een deeltje/stof dat een
H+ ion kan ........

1. opnemen
2. afstaan

In een zure oplossing bevinden zich altijd ........ ionen

1. H​+​​ionen
2. OH​−​​ionen

Een base is een deeltje/stof dat een
H+ ion kan ........

1. opnemen
2. afstaan

In een basische oplossing bevinden zich altijd ........ ionen

1. H​+​​ionen
2. OH​−​​ionen

Zure oplossingen hebben een...

1. pH < 7
2. pH > 7
3. pH = 7

Basische oplossingen hebben een...

1. pH < 7
2. pH > 7
3. pH = 7

Neutrale oplossingen hebben een...

1. pH < 7
2. pH > 7
3. pH = 7

H7.1 pH  - zuurgraad

• De zuurgraad van oplossingen noemen we de pH-waarde
• pH-schaal loopt (meestal) van 0 tot 14
• Hoe zuurder de oplossing, hoe lager de pH
• Hoe basischer de oplossing, hoe hoger de pH
• Een neutrale oplossing heeft pH 7
• In de scheikunde is het niet zuur vs. zoet
   maar zuur vs. basisch

H7.1 pH meten

• Met een pH-meter (zeer nauwkeurig)

• Met indicatoren: kleurstoffen waarvan de kleur afhankelijk is van de pH (minder nauwkeurig)

• universeel indicatorpapier
  
• indicator-oplossingen

H7.1 pH meten - zuur-base indicatoren (oplossingen)

• Oplossingen van indicatoren kunnen ook gebruikt worden
• Bekende zuur-base indicatoren staan met omslagtrajecten in Binas 52A

H7.1 pH meten - zuur-base indicatoren (oplossingen)

H7.1 pH meten - zuur-base indicatoren (oplossingen)

• Oplossingen van indicatoren kunnen ook gebruikt worden
• Bekende zuur-base indicatoren staan met omslagtrajecten in Binas 52A

Voor de bepaling van de pH van een oplossing, schenk je een beetje van de oplossing in twee reageerbuizen. Aan buis 1 voeg je 2 druppels methylrood toe, de oplossing kleurt geel. Aan buis 2 voeg je 2 druppels fenolrood toe, de oplossing kleurt opnieuw geel. Wat kun je zeggen over de pH van de oplossing? Gebruik Binas 52A.

1. pH tussen 4,8 en 6,0
2. pH = 6,0
3. pH = 6,6
4. pH tussen 6,0 en 6,6

uitleg

Gebruik Binas tabel 52A

• buis 1: oplossing + methylrood --> gele kleur dus pH > 6,0
• buis 2: oplossing + fenolrood --> gele kleur dus pH < 6,6
• conclusie 6,0 < pH < 6,6
  

H7.2 Zuren, zure oplossingen en pH

Leerdoelen - wat leer je in deze paragraaf:

• ionisatiereactie van een zuur
• verschil tussen sterke en zwakke zuren
• wat is het verband tussen [H⁺] en pH 
• berekenen van pH uit [H⁺] en omgekeerd
  

1. dat doen de moleculen van salpeterzuur die in de oplossing bewegen
2. salpeterzuur is een sterk zuur en splitst in ionen en die kunnen bewegen in de oplossing
3. omdat de oplossing een hoge pH heeft
4. waterstof reageert met het negatieve ion

Binas tabel 49

• de zuren staan in de
   linkerkolom
• de zuursterkte neemt van
   boven naar beneden af
  --> het sterkste zuur in Binas tabel 49 is dus HClO₄

Binas tabel 49

• boven H₃O⁺ staan de sterke zuren
• onder H₃O⁺ en boven H2O
   staan de zwakke zuren
  
• onder H2O staan de zeer zwakke zuren ("zijn geen zuren")

H7.3 zuurgraad en basegraad

H7.3 Basen, basische oplossingen en pH

Leerdoelen - wat leer je in deze paragraaf:

• ionisatiereactie van een base
• verschil tussen sterke en zwakke basen
• wat is het verband tussen [OH^-] en pOH 
• berekenen van pOH uit [OH^-] en omgekeerd
• verband tussen pH en pOH
  

Binas tabel 49

• de basen staan in de
   rechterkolom
• de basesterkte neemt van
   boven naar beneden toe
  --> de sterkste base in Binas tabel 49 is dus het O2-  ion

Binas tabel 49

• onder OH- staan de sterke basen
• boven OH- en onder H2O
   staan de zwakke basen
  
• boven H2O staan de zeer zwakke basen ("zijn geen basen")

H7.3 Sterke en zwakke basen

H7.3 Sterke en zwakke basen

H7.3 Sterke en zwakke basen

H7.3 zuurgraad en basegraad

Bereken de pOH van een basische oplossing met [OH-] is 3,15.10^-4 mol/L

1. 3,50
2. - 3,50
3. - 3,502
4. 3,502

uitleg

[OH-] = 3,15.10-4 mol / L

pOH = - log (0,000315) = 3,501689........

concentratie --> 3 significante cijfers
pH --> 3 decimalen

dus pOH = 3,502

H7.3 zuurgraad en basegraad

• de pH van een basische oplossing is > 7
    een hogere pH --> meer basische oplossing
• de pOH van een basische oplossing is < 7
  een lagere pOH --> meer basische oplossing

pH + pOH = 14,00 bij  T=298 K
(--> dit geldt ook als er in een opgave geen T staat)

Een basische oplossing heeft een pH van 8,9. Wat is de pOH van deze oplossing?

1. 8,9
2. 22,9
3. 5,1
4. -5,1

uitleg

pH = 8,9

er geldt pH + pOH = 14,00

pOH = 14,00 - 8,9 = 5,1

H4.4 Herhaling rekenen aan oplossingen

Op de volgende dia's wordt het rekenen aan oplossingen herhaald. 

Dit heb je nodig om de pH en de pOH van oplossingen te kunnen berekenen

Molariteit

• De notatie [formule] wordt gebruikt om de molariteit van een oplossing aan te geven.
• Bijv. [H+]=0,10 M
• Hier staat: de concentratie/molariteit van H+ ionen is 0,10 mol per liter oplossing.
• Je zegt ook wel: de concentratie is 0,10 molair.

Even oefenen

Er wordt 5,00 gram azijnzuur (CH3COOH) opgelost in 250 mL water. Bereken de molariteit van deze oplossing.

Antwoord

n = 5,00 g / 60,053 g/mol = 0,083 mol

[CH3COOH] = 0,083 mol / 0,250 L = 0,33 mol/L (of 0,33 M)

Je lost 1,30 mol keukenzout (NaCl) op in 6,0 liter water. Bereken de molariteit van de oplossing die ontstaat.

Je lost 0,348 mol Na3PO4 op in 4,20 liter water. Geef eerst de oplosvergelijking van Na3PO4 en bereken dan [ Na+ ].

Rekenschema

• gegeven: 5,0 mol NH₃ wordt opgelost in
                        20 L water
  gevraagd: wat is de Molariteit van de
                        oplossing
• de molariteit is 5 mol / 20 L = 0,25 M
  

Rekenschema

• gegeven: 0,25 M ammonia
  gevraagd: hoeveel mol NH₃ is er opgelost
                         in 200 mL ammonia
  
• ammonia = NH₃ opgelost in water
  0,200 L x 0,25 M = 0,05 mol NH₃
  of 200 mL x 0,25 M = 50 mmol NH₃ = 0,05 mol NH₃
  

oefenen, oefenen, oefenen, .....

Na deze herhalings-Lesson-Up over H7.1 t/m H7.3 kun je zelf kijken of je het begrepen hebt. Goede oefenopgaven zijn:

• indicatoren: opgave 6, 19, 29
• zuren en pH: opgaven 10, 14, 15
• basen en pOH en pH: opgaven 20, 24, 25
• NOVA online - Versterk jezelf