Woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1-3

Vandaag:

Grammatica 1:

woordsoorten

Welke woordsoorten ken je?

Woordsoorten

1. werkwoord

2. lidwoord

3. zelfstandig naamwoord

4. (stoffelijk)bijvoeglijk naamwoord

5. voorzetsel

6. Voegwoord

Werkwoorden

Werkwoorden

Werkwoorden noemen we ook weleens doe-woorden.

Het zijn namelijk dingen die je kunt doen, zoals:

lopen, fietsen, staan, zitten, schrijven, slapen, gamen, eten, wachten, dneken, afwachten, vezinnen.

We maken onderscheid tussen drie soorten werkwoorden:

Zelfstandige werkwoorden

Hulpwerkwoorden

Koppelwerkwoorden (deze mogen jullie voorlopig nog even vergeten)

Zelfstandige werkwoorden

Zelfstandige werkwoorden (zww): Het werkwoord geeft de handeling (hetgeen je echt doet) weer in de zin:

• Na een lange dag gaat de agent naar huis.
  
• In Italië at ik elke dag pizza.
  
• Na school fietste ik naar huis.

Hulpwerkwoorden

Deze werkwoorden helpen de zin bouwen en kunnen zonder de betekenis drstisch te veranderen worden weggelaten it de zin. 
Vaak is het (een vervoeging van een van de volgende werkwoorden): zijn, hebben, worden, blijven, mogen, zullen.

Bijv.: Morgen wil ik het liefst gaan snowboarden.

Morgen ga ik het liefst snowboarden.

Morgen snowboard ik het liefst. 

In het vorige voorbeeld zie je dat snowboarden het zelfstandig werkwoord is en de overige werkwoorden hulpwerkwoorden. 

Snowboarden is ook het enige werkwoord in de zin dat op zichzelf een betekenis heeft. Bij alle andere werkwoorden heb je een context nodig om duidelijk te krijgen wat er precies gebeurt. 

Zelf oefenen:
zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord?
Ik heb gegeten
heb = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Ineke is met Simone naar de stad gegaan.
is = ...

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Hij fietst naar school.
fietst=

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord

Ik kan je wel even thuis afzetten.
afzetten =

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord

Lidwoorden

We hebben in het Nederlands 3 lidwoorden:

de

het

een

(dat was de uitleg over lidwoorden ;))

Het zelfstandig naamwoord

• Mensen
• Dieren
• Planten
• Dingen
• Verschijnselen
• Namen van al het bovenstaand

Het zelfstandig naamwoord

- kan verkleind worden: jongen - jongetje

- kan 2 van de 3 lidwoorden voor zich krijgen: het huis - een huis

- kan volgen na een  bijvoeglijk naamwoord: de hond - de grote hond

- Kent bijna altijd enkelvoud en meervoud: de school - de scholen

Bijvoeglijk naamwoord

- Zegt iets over een zelfstandig naamwoord

- Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt waar een zelfstandig naamwoord van gemaakt is. De gouden ring. Het stalen horloge. 

Voorzetsels

Voegwoorden voegen samen:

1. woorden 2. zinsdelen of 3. zinnen 

1. Sem en Mieke ontbeten afgelopen woensdag op het strand. 

2. Vind jij zowel grote roze suikerspin als mierzoete, keiharde zuurtsok lekker? 

3. Ik maak mijn huiswerk eigenlijk nooit omdat ik zo slim ben dat ik helemaal niet hoef te oefenen met leerstof. 

Er bestaan nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden. 

Nevenschikkende: en, maar want, of. Deze verbinden twee hoofdzinnen met elkaar.

Onderschikkende: toen, omdat, als, dat, zodat, hoewel, terwijl, enz. 

Deze verbinden een hoofdzin aan een bijzin. 

De volgende dia is een foto van blz. 213 in je boek. Gebruik dat schema om de theorie nog eens op te frissen. 

Quiz

Er volgt nu een korte quiz om te checken of je het onder de knie hebt. Helemaal aan het einde van deze les, in de laatste dia, vind je een link die zee bruikbaar is voor het oefenen met woordsoorten. Dikke tip!

Het woord "een" noemen we een....

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord

Het zwemmen is niet zo populair bij jongeren.
Wat is zwemmen?

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Welke woordsoort is 'fiets'

1. lidwoord
2. bijvoeglijk naamwoord
3. werkwoord
4. zelfstandig naamwoord

Waar zegt het bijvoeglijk naamwoord iets over?

1. Zelfstandig naamwoord
2. Bijwoord
3. Werkwoord
4. Bijvoeglijk naamwoord

SLEEP DE WOORDSOORTEN NAAR DE GOEDE PLEK

De ouders van Bilal zijn erg aardige en behulpzame mensen.

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

lidwoord

ouders

de

aardige

mensen

Bilal

zijn

behulpzame

Wat is het voorzetsel in de zin?

'Hij liep hard tegen de tafelpunt aan.'

1. hard
2. tafelpunt
3. er staat geen voorzetsel in de zin
4. tegen

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord:
(Er zijn meerdere antwoorden mogelijk)

1. Zegt waar een zelfstandig naamwoord van is gemaakt
2. Schrijf je zo makkelijk mogelijk
3. Eindigt (in bijna alle gevallen) op een -n
4. Staat voor een zelfstandig naamwoord

In de garage staat voor de kast een emmer die vroeger met de bezem van mijn moeder achter de garage stond. In deze zin zitten......voorzetsels.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Samuel en Thomas hebben gisteren een ongeluk gezien toen ze naar huis fietsten.

1. Dit zijn twee hoofdzinnen
2. Dit zijn een hoofdzin en een bijzin

Mieke maakt op zondag graag appeltaarten en perst daar altijd sinaasappelen bij.

1. Dit zijn twee hoofdzinnen
2. Dit zijn een hoofdzin en een bijzin

Hoe ging dat?

Via de volgende link kan je nog veeeeeeel meer oefenen met woordsoorten. Ook vind je hier veel theorie terug. 

https://www.cambiumned.nl/oefenen/grammatica/woordsoorten/

SUCCES!!