Water en de landbouw

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Landbouw

Landbouw

Programma

Binnenkomst + absentie (5 min)

Leerdoelen (5 min)

Introductie (5 min)

Opdracht 'waterkringloop' (15 min)

Uitleg 'waterkringloop' (10 min)

Filmpje + vragen (10 min)

Overlegmomentje (5 min)

Watervoetafdruk -> filmpje + eigen afdruk berekenen (15 min)

Stellingen en uitleg over het eten van vlees (15 min)

Afsluiting (10 min)

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

1. de stappen van de waterkringloop in de juiste volgorde plaatsen en de belangrijkste begrippen uit deze kringloop uitleggen;
2. uitleggen wat waterstress is, waar dit veel voorkomt en hoe dit veroorzaakt wordt;
3. uitleggen wat er bedoelt wordt met het begrip 'virtueel water';
4. je eigen watervoetafdruk berekenen;
5. een mening geven over het eten van vlees;
6. 15 minuten in tweetallen werken aan een opdracht.

Chocolade!

Neem een stukje chocolade en overleg tijdens het eten met je groepje ->

Wordt er water gebruikt bij het maken van chocola?

- Nee? -> waarom niet? 

- Ja? -> Hoeveel water is er nodig voor 1 reep?

Let op: het antwoord volgt later in deze les!

Aan het werk: de waterkringloop

Om te kunnen leven hebben mensen, planten en dieren (zoet)water nodig.
Al het water op aarde bevindt zich in een kringloop.
Jullie gaan deze waterkringloop zelf ontdekken!

Wat: maak de vragen over de waterkringloop op het werkblad

Hoe: werk in tweetallen en overleg zachtjes met elkaar

Hulp: gebruik de informatie op je werkblad + de schoolplaat op het bord. Kom je er niet uit, vraag dan een buur om hulp. Lukt het echt niet, roep dan de docent.

Tijd: 15 minuten

Klaar? Maak de extra opdrachten op het werkblad + overleg met je tweetal -> 

Wat betekent het woord kringloop? Schrijf dit in je eigen woorden op!

www.ntr.nl

De waterkringloop

Stap 1: De zon schijnt en verwarmt het water.

Stap 2: Het water verdampt en de waterdamp gaat stijgen.

Stap 3: Hoog in de lucht is het koud waardoor de waterdamp gaat condenseren.

Stap 4: De waterdruppels vormen samen een wolk.

Stap 5: Er valt neerslag uit de wolk.

Stap 6: De neerslag stroomt via een rivier terug naar zee of zakt in de grond en stroomt via het grondwater terug naar zee.

De waterkringloop

In de waterkringloop gaat geen enkele druppel water verloren...

Maar...

1. Mensen gebruiken ook water -> waarvoor gebruiken mensen water bijvoorbeeld?

2. door vervuiling wordt water onbruikbaar.

3. door klimaatverandering verdampt er op sommige plaatsen heel veel water maar dit water komt op andere plaatsen als neerslag naar beneden.

00:00

Hoeveel liter water denk je, gebruik jij ongeveer op een dag?

00:21

70% van de aarde bestaat uit water.
Alleen zoet water kunnen we drinken.
Hoeveel procent van al het water op aarde is zoet?

1. 75%
2. 50%
3. 10%
4. 2,5%

00:21

Hoeveel procent van alle het zoete water, kunnen we ook echt gebruiken denk je?

1. 100%
2. 50%
3. 10%
4. 1%

00:50

Op de aarde wonen bijna 8 miljard mensen.
4 Miljard mensen hebben tenminste 1 maand per jaar te maken met waterschaarste.
Hoeveel procent is dit?

01:00

Wie of wat gebruikt het meeste water?

1. De industrie
2. Huishoudens (wassen, koken, schoonmaken, enz.)
3. De landbouw
4. Het verkeer

01:27

In de toekomst zullen de meeste oorlogen gaan over...

1. Water
2. Olie
3. Godsdienst
4. Geld

Waarom is er in Noord-Afrika waterstress? + Waarom is er in China waterstress?

Zal de waterstress toe of afnemen als mensen rijker worden + waarom?

Wat is dat eigenlijk, waterstress?

Overleg-

Momentje

Waterstress

Waterstress betekent dat er ergens te weinig water is.

Waterstress kan verschillende oorzaken hebben:

1. Ergens is het heel erg droog -> bijvoorbeeld in de woestijn;
2. Ergens wonen heel veel mensen -> het water moet dan over veel mensen verdeeld worden;
3. Ergens wonen hele rijke mensen -> hoe rijker mensen zijn, hoe meer water ze gebruiken;
4. Klimaatverandering -> doordat het klimaat verandert gaat het op de ene plaats meer regenen en wordt het op de andere plaats juist veel droger.

De watervoetafdruk

Je weet nu dat mensen, dieren en planten (zoet)water nodig hebben om te kunnen leven en dat dit water in een kringloop beweegt.

Je weet nu ook dat sommige gebieden over meer dan voldoende water beschikken en dat andere gebieden juist waterstress hebben.

En we weten ook dat mensen meer water gaan gebruiken als ze rijker worden.

Maar we weten nog niet of er water nodig is om chocolade te maken en zo ja, hoeveel water er dan nodig is.

En we weten ook nog niet hoeveel water jij gebruikt met jouw manier van leven.

00:00

Vragen

Beantwoord tijdens het kijken de volgende vragen:

- Hoeveel liter water is er nodig om 1 reep chocolade te maken?

- Hoeveel liter water is er nodig om 1kg vlees te maken?

- Waarom is er zoveel water nodig om 1kg vlees te maken?

04:58

a) Hoeveel liter water is er nodig om 1 reep chocolade te maken?
b) Hoeveel liter water is er nodig om 1kg vlees te maken?
c)Waarom is er zoveel water nodig om 1kg vlees te maken?

Hoeveel water is er gebruikt voor het kopje thee dat jij nu drinkt?

Virtueel water

Als je op de computer een game speelt als Call of Duty of Fortnite, zit je in een virtuele wereld.

Een virtuele wereld is een wereld die online bestaat, maar die je in het echt niet kunt zien.

In heel veel producten die wij gebruiken zit water verwerkt, terwijl we dat helemaal niet kunnen zien.

We noemen dat water dan ook virtueel water!

Het water is wel gebruikt, maar dat kunnen wij niet zien en weten we dus ook vaak niet.

Denk bijvoorbeeld aan het kopje thee dat je nu van je docent krijgt.

Of aan de chocolade uit het filmpje.

Of die kilogram vlees!

In bijna alles wat we eten of producten die we gebruiken is water gebruikt. En dat terwijl er dus gebieden zijn met grote water tekorten! 

Je eigen watervoetafdruk berekenen

Je weet nu dat er gebieden zijn met voldoende water en dat er gebieden zijn met waterstress.

Ook weet je nu dat hoe rijker mensen zijn, hoe meer water ze verbruiken.

En je weet nu ook dat er water verwerkt zit in producten waar je dat misschien niet van verwachtte!

Maar hoeveel water verbruik jij eigenlijk? En is dat veel of weinig? En kun jij op water besparen?

Daar gaan we nu achterkomen.

Wat: je eigen watervoetafdruk berekenen + hoe kun jij op je waterverbruik besparen -> 3 tips!

Hoe: alleen + ipad + qr-code scannen

Hulp: buur en als je er echt niet uitkomt roep je de docent

Tijd: 10 minuten

Klaar? Vergelijk jouw uitkomst met het 'eerlijke gemiddelde' + waarvoor gebruik jij het meeste water? +

Bespreek jouw besparingstips met je buur als hij/zij ook klaar is.

Vlees en water

Je weet nu dat mensen, dieren en planten (zoet)water nodig hebben om te kunnen leven en dat dit water in een kringloop beweegt.

Je weet nu ook dat sommige gebieden over meer dan voldoende water beschikken en dat andere gebieden juist waterstress hebben.

En we weten ook dat mensen meer water gaan gebruiken als ze rijker worden.

Ook weet je nu wat virtueel water is en je hebt berekend hoeveel water jezelf gebruikt.

Maar hoe zit het met het eten van vlees/dierlijke producten en water? 

Daar gaan we nu achter komen!

Stellingen

Gebruik de wisbordjes om jouw antwoorden op de stellingen en de vragen op te schrijven!

De keerzijde van een lekker stukje vlees

Een stukje vlees op je bord? Het maken daarvan kost dus heel veel water.

Dat komt doordat:

- De varkens, koeien, kippen, schapen (enz.) zelf water drinken. Maar het komt vooral door

- Het voer dat deze dieren eten -> om dat voer te laten groeien is heel veel water nodig.

Maar er kleven ook nog andere problemen aan het eten van een stukje vlees...

1. Om al dat voer te kunnen verbouwen, moeten bomen worden gekapt voor landbouwgrond;
2. De dieren zelf poepen en daar komen broeikasgassen bij vrij;
3. Het vlees wordt per boot of vrachtwagen naar de winkels gebracht en dat zorgt voor veel uitlaatgassen.

Ik ga nooit meer vlees eten.

😒🙁😐🙂😃

Leg je antwoord op de vorige stelling uit!

Afronding

Wat hebben we geleerd?

Hoe hebben we meegedaan?

Huiswerk

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

1. de stappen van de waterkringloop in de juiste volgorde plaatsen en de belangrijkste begrippen uit deze kringloop uitleggen;
2. uitleggen wat waterstress is, waar dit veel voorkomt en hoe dit veroorzaakt wordt;
3. uitleggen wat er bedoelt wordt met het begrip 'virtueel water';
4. je eigen watervoetafdruk berekenen;
5. een mening geven over het eten van vlees;
6. 15 minuten in tweetallen werken aan een opdracht.

Wat heb ik deze les geleerd over de leerdoelen?

Hoe heb ik deze les meegedaan?

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk + lokaal netjes achterlaten

Huiswerk:

Lokaal: Wacht op je plek tot de bel gaat en zet als je weggaat je krukje op tafel!