herhaling h 7

§7.1 Het periodiek systeem

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

De elementen gerangschikt

Het alfabet en het periodiek systeem (PS)

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.1 Het periodiek systeem

• Groep (kolom)
• Periode (regel)

Credits to:

Dmitri Mendeleev

(1834 - 1907)

Bijzondere elementen 

Een aantal elementen komen altijd in paren voor, dus als twee atomige moleculen.

waterstof 

zuurstof 

stikstof 

chloor

fluor 

broom 

jood 

H​2​​

O​2​​

N​2​​

Cl​2​​

F​2​​

Br​2​​

I​2​​

Ezelsbruggetje

Claartje Fietst Niet In Haar OnderBroek

natrium atoom 

natrium ion 

formule van dit ion

aantal protonen = 11  ( blijft altijd gelijk)

aantal elektronen = 10 

lading van dit ion =  

formule 

1​+​​

Na​1+​​

enkelvoudige positieve ionen

de lading van een positief geldaden ion is afhankelijk van het aantal elektronen dat een atoom heeft afgestaan.

alle enkelvoudige positieve ionen zijn metaal-ionen

chloor atoom

chloor ion 

formule van dit ion

aantal protonen = 17

aantal elektronen = 18

lading van dit ion = 

formule van dit ion = 

1​−​​

Cl​1−​​

enkelvoudige negatieve ionen

de lading van een negatief geladen ion is gelijk aan het aantal elektronen dat een atoom heeft opgenomen.

alle enkelvoudige negatieve ionen zijn niet-metaal ionen.

vorming van een zout

keukenzout of natriumchloride

naamgeving en lading van enkelvoudige ionen.

tabel 5 blz. 26

Atoomnummer en massa

Atoomnummer = aantal protonen (en dus ook het aantal elektronen)

Atoommassa = gemiddelde massa van protonen + neutronen

(aantal neutronen kan verschillen)

NOTEER DIT IN JE SCHRIFT

Niet-metalen

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.1 Het periodiek systeem

De niet-metalen hebben in de vaste toestand de volgende eigenschappen:

• Ze zijn dof.
• Ze zijn breekbaar.
• Het zijn slechte geleiders van warmte en elektriciteit

Groep 18

Edelgassen

Groep 17

Halogenen

Eigenschappen van metalen

Alle metalen:

• glimmen als ze gepolijst zijn
• zijn gemakkelijk te vervormen
• geleiden warmte goed
• geleiden elektriciteit goed
• zijn vast bij kamertemperatuur (behalve Hg)
• zijn herwinbaar

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.1 Het periodiek systeem

De edelheid van metalen

De metalen kunnen we vervolgens weer onderverdelen in

drie soorten metalen:

1. Edelmetalen
2. Onedele metalen
3. Zeer onedele metalen

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.1 Het periodiek systeem

Atoomnummer en massa

Atoomnummer = aantal protonen (en dus ook het aantal elektronen)

Atoommassa = gemiddelde massa van protonen + neutronen

(aantal neutronen kan verschillen)

NOTEER DIT IN JE SCHRIFT

samengestelde ionen

een samengesteld ion is een elektrisch geladen deeltje dat uit meerdere atoomsoorten bestaat.

tabel 6 blz. 28

naam	formule
hydroxide ion
nitraat-ion
sulfaat-ion
carbonaat-ion
fosfaat-ion
ammonium-ion	(

(OH)​1−​​

(NO​3​​)​1−​​

(SO​4​​)​2−​​

(CO​3​​)​2−​​

(PO​4​​)​3−​​

(NH​4​​)​1+​​

verhoudingsformule

een verhoudingsformule geeft aan in welke verhouding verschillende ionen aanwezig zijn in een zout. 

de verhoudingsformule voor keukenzout is 

dus                  ionen en                   ionen 

verhouden zich tot elkaar als 1:1.

voor alle zouten geldt dat de totale positieve lading gelijk is aan de totale negatieve lading.

Na​1+​​

Na​1​​Cl​1​​

Cl​1−​​

kruisregel

1 noteer de naam van het zout

2 zet de symbolen van de ionen tussen haakjes achter elkaar. zet daarbij het positieve ion altijd voorop.

3 haal + en - van het ion

4 verplaats de lading kruislings naar het andere ion

5 vereenvoudig de formule door de haakjes weg te laten en de index zo laag mogelijk te maken.

formules van ionen opzoeken tabel 35 in Binas

zouten met enkelvoudige ionen

Wat gebeurt er dan bij een zout met meer ionen?

Natriumoxide: Na+ en O2-

Verhoudingsformule Na2O

Zuurstofatoom heeft van 2 natrium atomen elk 1 elektron gekregen

Extra oefening

Wat is de verhoudingsformule van deze zouten met enkelvoudige ionen:

• natriumfluoride 
  
• zinkbromide 
  
• magnesiumchloride 
  
• kwiksulfide 
  
• aluminiumjodide
  
• zilveroxide 
  

Wat is de verhoudingsformule van deze zouten met enkelvoudige ionen:

• natriumfluoride : NaF
  
• zinkbromide: ZnBr2
  
• magnesiumchloride: MgCl2 
  
• kwiksulfide: HgS 
  
• aluminiumjodide AlI3
  
• zilveroxide: Ag2O 
  

zouten met samengestelde ionen

Wat is de verhoudingsformule van zinksulfaat?

ijzer(II)oxide

ijzer(III)oxide

Fe​2+​​enFe​3+​​

Extra oefenen

Wat is de verhoudingsformule van deze zouten met samengestelde ionen:

• Zilvernitraat
• IJzer(III)nitraat
• Aluminiumfosfaat
• Lood(III)fosfaat

herhaling h 7