Stijlfouten, contaminatie, pleonasme, etc.

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Stijlfouten

Lees onderstaande tekst

Geef aan welke fouten er in de tekst voorkomen (spelling, werkwoordspelling, gebruik leestekens, onjuiste formulering etc.)

Herschrijf de tekst.

Stijlfout

= fout in formulering van zin of zinsdeel

Anders dan bijv. spelfout

Stijlfouten

-  woordenwisseling

-  incongruentie

Woordenwisseling

Contaminatie: door elkaar gebruiken van twee woorden of uitdrukkingen.

 nachecken --> nakijken en checken

 verexcuseren --> verontschuldigen en excuseren

Woordenwisseling

Pleonasme: overtollig woordgebruik

- vloeibaar water

- iets opnieuw herhalen

Woordenwisseling

Tautologie: betekenis van een woord of begrip wordt herhaald

Meteen toen hij het nieuws hoorde, is hij onmiddellijk naar huis gegaan.

(in)congruentie

Congruentie: een woord past zich aan het andere woord aan 

onderwerp meervoud --> persoonsvorm meervoud

ik heb --> wij hebben

incongruentie: woorden passen niet bij elkaar

De leraren schrijft op het bord'.

Incongruentie van getal

onderwerp en persoonsvorm passen niet bij elkaar

Niet: De reeks wedstrijden zullen na de kerst gespeeld worden.

Maar: De reeks wedstrijden zal na de kerst
gespeeld worden. 

(in)congruentie van getal

Niet: Gevoelige data moet goed beveiligd worden.

Maar: Gevoelige data moeten goed beveiligd worden.

Wat is goed?

• 30 procent van de mensen zijn vaker dan eenmaal per jaar ziek.
• 30 procent van de mensen is vaker dan eenmaal per jaar ziek. 

• Een aantal mensen komen altijd te laat.
• Een aantal mensen komt altijd te laat.

• De toets werd nagekeken en de resultaten bekend gemaakt.
• De toets werd nagekeken en de resultaten werden bekend gemaakt. 

Wat is goed? Antwoorden

• 30 procent van de mensen zijn vaker dan eenmaal per jaar ziek.
• 30 procent van de mensen is vaker dan eenmaal per jaar ziek. 

• Een aantal mensen komen altijd te laat.
• Een aantal mensen komt altijd te laat.

• De toets werd nagekeken en de resultaten bekend gemaakt.
• De toets werd nagekeken en de resultaten werden bekend gemaakt. 

Onjuist verwijswoord

verwijswoord wijst niet goed terug naar het woord waar het naar verwijst

Niet: Ze was een persoon dat iedereen liefhad.

Maar: Ze was een persoon die iedereen liefhad.

Waarom?

Regel DIE of DAT

DAT wanneer het verwijst naar een woord waar 'het' voor staat of waar je 'het' voor kunt zetten. Een meisje DAT.... (want het is HET meisje).

DIE wanneer het verwijst naar een woord waar 'de' voor staat of waar je 'de' voor kunt zetten en bij meervoud. Een jongen DIE (want het is de jongen). De meisjes DIE (want het is meervoud). 

WAT

Het verwijswoord 'wat' gebruik je in deze gevallen:

• Als het verwijst naar woorden als 'iets', 'niets', 'alles', 'dat' en 'datgene': Ik vind alles wat in de etalage ligt mooi. 
• Als het verwijst naar een hele zin: Wij moesten uren wachten op de bus, wat we erg vervelend vonden.
• Als het na een voorzetsel komt: Hij moet boeten voor wat hij heeft gedaan.
• Als het verwijswoord direct na een overtreffende trap komt. Dat zijn woorden als ‘mooiste’, ‘leukste’, ‘vervelendste’ en ‘heftigste’: Dat is het leukste wat ik ooit heb gedaan.
• Maar let op: als er achter de overtreffende trap nog een zelfstandig naamwoord komt, gebruik je ‘die’ of ‘dat’.

Die alpaca is het leukste dier dat ik ooit gezien heb.

WIE

‘Waarmee’ gebruik je als je verwijst naar dingen, ‘met wie’ gebruik je als je verwijst naar personen.

Voorbeelden:

Het racket waarmee ik tegen de bal geslagen heb. (ding)

Het meisje met wie ik naar het feest ga. (persoon)

Verzin zelf een incongruente zin

Leg uit wat een stijlfout is en geef een voorbeeld.

Oefenen

Kijk naar de uitleg en maak de oefeningen op onderstaande site  Kijk bij iedere oefening wat je fout hebt gedaan en maak een screenshot van het resultaat.  Lever dit in op Teams.

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-congruentie/ (contaminatie t/m symetrie = 10 oefeningen). 

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-betrekkelijk-voornaamwoord/ (oefening 1 t/m 6)