Dementie, delier en depressie.. les 1 (2 U)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Dementie, delier en depressie 

Les 1

Lesdoel

- Weten dat er een verschil zit in het ontstaan van dementie, delier en depressie

- Weten wat oorzaken kunnen zijn

- Weten hoe je ermee om kan gaan

Wat ik graag zou willen weten of vragen over psychogeriatrische aandoeningen is.....

Veel voorkomende ziekten bij ouderen

Geef in eigen woorden een definitie van dementie

Wat is dementie?

Combinatie van symptomen (= syndroom) waarbij geleidelijk meerdere geestelijke functies verloren gaan. Niet één ziekte, maar groep ziekten. 

Kernsymptomen zijn:

- Geheugenverlies

- Verlies van oriëntatie, taal, herkenning of vaardigheden.

- Stoornissen in de uitvoerende functies (o.a. planning en organisatie)

- Verandering van gedrag, vaak leidend tot gedragsproblemen

Vaak niet alleen achteruitgang van verstandelijke vermogens, maar ook lichamelijke symptomen.

Noem 2 verschillen tussen beginnende dementie en 'normale' ouderdomsvergeetachtigheid.

  S

  y

  m

  p

  t

  o

  m

  e

  n 

S

Y

M

P

T

O

M

E

N

De drie meest voorkomende vormen van dementie zijn Alzheimer, ........ en ........

1. frontotemporale dementie en lewy body dementie
2. korsakov en vasculaire dementie
3. vasculaire dementie en lewy body dementie
4. lewy body dementie en korsakov

Risicofactoren dementie

- Ouderen; leeftijd is de sterkste risicofactor

     Ruim 10% van de mensen boven de 65 jaar heeft dementie; Ruim 20% van de mensen boven 

     de 80 jaar heeft dementie;   Ruim 40% van de mensen boven de 90 jaar heeft dementie.

- Mensen met hart en vaatziekten (Hoge bloeddruk, atherosclerose, type 2 diabetes en roken 

      verhogen zowel de kans op vasculaire dementie, als ook de ziekte van Alzheimer).

- Mensen met het syndroom van Down; Alzheimer komt bij hen vaker voor en gemiddeld ook op jongere leeftijd.

- Mensen met Parkinson (Mogelijk spelen bij beide ziekten gemeenschappelijke processen een rol.)

- (Eerstegraads) familie met dementie; De mate van risicoverhoging hangt o.a. af van type dementie en de leeftijd waarop familielid ging dementeren.

Diagnostiek dementie

De diagnose dementie wordt vooral gesteld op basis van het verhaal van de zorgvrager en zijn/haar naasten en met neurocognitieve testen. Daarnaast worden er soms testen gedaan om andere oorzaken uit te sluiten (bijv. hormonale oorzaken, vitaminetekort, depressie of medicatiegebruik)

Een screenende test die gebruikt kan worden om cognitieve functies te testen is de MMSE. 

Opdracht: 

- Maak tweetallen (eventueel een drietal) en zoek op internet de MMSE op. 

- Voer de MMSE bij elkaar uit.

- Welke cognitieve functies worden getest?  

Klaar en tijd over?

Zoek dan eens naar de 'kloktekentest'

https://www.trimbos.nl/docs/b3337fb5-3b14-4832-a4e8-fc7f69e34825.pdf

fases

Beginfase: vergeetachtigheid, lichte veranderingen

Middenfase: hulp nodig bij dagelijkse taken, gedragsproblemen. moeite met weten welk jaartal (leeft meer in verleden),  plaats.

Eindfase: volledig afhankelijk, verlies van spraak en mobiliteit, geen besef van tijd, jaartal, plaats

Behandeling dementie

Dementie is niet te genezen en de achteruitgang is slechts beperkt te remmen. 

Medicamenteuze behandeling heeft ook nadelen (daarover later meer). 

Niet-medicamenteus kunnen bepaalde interventies de achteruitgang mogelijk remmen, het functioneren mogelijk (tijdelijk) verbeteren en/of de kwaliteit van leven verbeteren.

(bijv. puzzelen, foto's kijken of dammen)

Interventies

beweging - gezonde voeding - voldoende slaap

- hersenen actief houden (puzzelen, foto's kijken, dammen) - sociale contacten - logopedie - ergotherapie - psycholoog

Omgang van zorgvragers met dementie

- Rust, duidelijkheid, structuur

- Korte en eenvoudige zinnen

- Bevestiging en erkenning van gevoelens

-Niet corrigeren maar meegaan in beleving (waar mogelijk)

WAT KUN JE DOEN? DOE GOED!

Gericht contact/stel gerust

Oogcontact

Eenvoudige uitleg

Doe samen

Zoek eens op

Welke manieren zijn er om om te gaan met de dementerende zorgvrager?

(10 min)

De volgende manieren helpen:

Realiteitsorientatietraining (ROT)

Warme zorg

Validerende benadering

Zintuigactivering

Psychomotorische begeleiding (PMT)

Reminiscentie

Presentiebenadering

Presentiebenadering

Zintuigactivering

Psychomotorische begeleiding (PMT)

Reminiscentie

Presentiebenadering

Warme zorg

Validerende benadering

Zintuigactivering

Psychomotorische begeleiding (PMT)

Reminiscentie

Presentiebenadering

1. Beginfase (lichte dementie) 

- Betrokkene merkt zelf dat dingen moeilijker gaan

- Heeft nog inzicht, wil serieus genomen worden

- Soms angstig of boos door verlies van controle :

Realiteitsoriëntatietraining (ROT)

 Ondersteunende communicatie - De persoon heeft nog besef van tijd, plaats en persoon, dus zachte realiteitssteun helpt oriëntatie te behouden.

- Corrigeren mag, maar respectvol en rustig, zonder betutteling.

- Gebruik hulpmiddelen: klok, kalender, dagplanning.

2. Middenfase (matige dementie)

- Herinneringen vervagen

- Denkt dat het verleden nu gebeurt

- Kan snel verward of emotioneel raken : 

Validatie of

 Reminiscentie

Eindfase (ernstige dementie)

- Nauwelijks oriëntatie op tijd of persoon

- Communicatie vooral non-verbaal

- Sterke behoefte aan rust, nabijheid, veiligheid

Presentiebenadering

 Belevingsgerichte zorg

zintuigactivering

- De zorgvrager reageert vooral op toon, aanraking, sfeer.

- “Er zijn” is belangrijker dan woorden of uitleg.

- De zorgverlener biedt comfort, nabijheid en geborgenheid.

Medicatie

In Nederland zijn voor het behandelen van de ziekte van Alzheimer, Parkinson dementie en Lewy body dementie vier medicijnen beschikbaar:

 

- Donepezil

      -  Rivastigmine

     - Galantamine

  - Memantine

rollenspel

wie wil?

Vragen/ opmerkingen?