7.5 tussenletters

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

We starten met een terugblik op Prinsjesdag

Wat gaan we deze les doen?

• Opmerking blog Zwolse mysteries
• Uitleg over tussenletters in samenstellingen
  
• Opdrachten maken

Doel van deze les: Je weet welke regels er zijn voor tussenletters in samenstellingen en je kunt deze regels toepassen.

Blog Zwolse mysteries

• Je hebt je eerste tekst geschreven.
• 'Thuismaakwerk' > 1.9 (leestekens) en 2.9 (hoofdletters)
• Controleer je blog!
• Lever in via Magister Opdrachten > uiterlijk maandag 23/09.
  

Spelling paragraaf 3.9: tussenletters in samenstellingen

 Wat is de juiste spelling?

Wat is een samenstelling? Leg uit aan de hand van een voorbeeld.

Samenstellingen

• samenstelling = een woord van twee woorden maken
• om te weten of er een tussenletter moet komen, let je op het EERSTE deel.

                stoelendans

                eindejaarsfeest

                geboortekaartje

• Er zijn zes regels om toe te passen.

Samenstellingen

Je ziet eerst een meerkeuzevraag en daarna krijg je de uitleg.

gezelschap + spel

1. gezelschapsspel
2. gezelschapspel

1. Gebruik een -s

• Als je een -s hoort 

           geluksdag

• Eindigt het tweede woord op een -s? Verander het dan even in een woord zonder -s om te horen of je een of twee -ss krijgt.

           stationsstraat of stationstraat?  --> stationsweg 

Klik op de goede samenstelling:

tomaat + puree

1. tomatepuree
2. tomatenpuree

2. gebruik -en

want:

het eerste deel is een zelfstandig naamwoord met een meervoud op -en

woordenboek - scholierenbond - kippenvoer

Klik op de goede samenstelling:

groente + soep

1. groentensoep
2. groentesoep
3. groentessoep

3. de regel van groentesoep

want

het eerste deel heeft twee meervoudsvormen:

groentes en groenten

Dan komt er geen tussenletter

Klik op de goede samenstelling:

garage + deur

1. garagendeur
2. garagedeur
3. garagesdeur

4. de regel van garagedeur

want

het eerste deel heeft alleen een meervoud op een -s.

Dan krijg je geen tussenletter. 

Klik op de goede samenstelling:

zon + straal

1. zonstraal
2. zonnenstraal
3. zonnestraal

5. de regel van zonnestraal

want

met de zon bedoelen we één uniek ding; 

er is er maar één van die we bedoelen als we 'zon' zeggen

Dan krijg je geen tussenletter

Klik op de goede samenstelling:

aap + trots

1. apentrots
2. apetrots
3. aaptrots

6. de regel van apetrots

want

het eerste deel heeft een versterkende betekenis voor het tweede deel 'trots'

- beresterk > heel erg sterk (zo sterk als een beer)

- reuzeleuk > heel erg leuk!

Kies de juiste samenstelling

aap + rots

1. aperots
2. apenrots
3. aaprots

Dus... goed opletten wat er wordt bedoeld!

Het gaat bij aap + rots om een rots waar apen op zitten. 

- ape - apetrots > maar: apenrots

- bere - beresterk > maar: berenvacht

- reuze - reuzeleuk > maar: reuzenschoen

Aan de slag!

Maak de opdrachten van paragraaf 3.9 maak 7, 8, 10, 11 en 12.

Klaar?  Kijk na via de studiewijzer.

Ook klaar met nakijken? Maak paragraaf 1.9 en 2.9. Kijk tussendoor jezelf steeds goed na.

Checkvraag!
Schrijf de samenstelling goed:
zon + wijzer

Schrijf de samenstelling goed:
seconde + wijzer

Schrijf de samenstelling goed:
verrassing + aanval

In hoeverre heb je het lesdoel gehaald:
Ik kan de regels voor tussenletters goed toepassen

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk 

staat in Magister in de studiewijzer