Les 1 & 2 - Romantiek schilderkunst - 6VWO

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Schilderkunst 19e eeuw

Romantiek 

Wanneer is de 19e eeuw?

1. 1800-1900
2. 1900-2000

Romantiek

ca. 1790 - 1860

Verlichting

- Denken werd gestimuleerd

- Het rationeel optimisme en verlicht denken dat werd toegepast op alle  terreinen van de samenleving: Godsdienst, politiek en sociale verhoudingen

- De wereld kan verklaard worden door ‘de rede’/het verstand (rationalisme)

- De waarheid over de wereld wordt gevonden door empirische observatie (empirisme) en systematische twijfel 

J

Joseph Wright of Derby - Een experiment met een vogel in een luchtpomp- 1768

De romantiek geloofde in maatschappelijke vooruitgang?

1. waar
2. niet waar

Waar komt de Romantiek vandaan?

- begonnen als literaire stroming 

- vele revoluties riepen naar een drang van vrijheid

- nationalisme kwam op gang 

- verandering van denken trad op

- snelle technologische en maatschappelijke veranderingen

- door o.a. komst stoommachines industrialiseerden de steden snel - ten koste van werk en leefomstandigheden

- gevoel was belangrijker dan gezond verstand

Eugène Delacroix - de vrijheid leidt het volk - 1830

Nationalisme

- Voortgekomen uit ideaal van de Verlichting:  'vrijheid, gelijkheid en broederschap' 

-  De romantiek maakte nationalistische gevoelens los, 

- eigen land, de eigen taal en geschiedenis en de traditionele normen en waarden werden verheerlijkt. 

Wat hebben we onthouden van vorige les?

kenmerken romantische beweging

- gevoel wordt benadrukt

- geen vergelijkbare stijl maar vergelijkbare filosofie

- kunstenaars verbeelden wereld waarin natuurkrachten, sprookjes, mythen en exotische culturen een rol spelen

- weg van alledaagse werkelijkheid

4 onderwerpen

1. Teruggrijpen op andere civilisaties of het verleden

2. Nadruk op gevoel, fantasie, de droom

3. Verbeelden falen van mensenlijk ratio

4. Verbeelden van het sublieme

1. teruggrijpen op andere civilisaties of het verleden

- verleden wordt geromantiseerd 

- mensen willen vluchten uit eigen tijd

- sprookjes uit oude verhalen krijgen aandacht

(sprookjes waren volksverhalen die werden opgeschreven)

- in kunst leidt dat tot exotisme: verheerlijking van het verre oosten 

Waarom vluchtten mensen uit de realiteit?

- Slechte omstandigheden uit de stad

- Kunstenaars uit de periode van de romantiek komen uit de stad, niet uit de dorpen

Exotisme

- kleurrijke, soms gefantaseerde, verre oorden en culturen prikkelen de verbeelding

- imperialisme = kolonialisme

- wereldtentoonstellingen

- opkomend toerisme

- mobiliteit (makkelijker reizen)

Oriëntalisme

Edward Said, kunsthistoricus:

Oriëntalisme = vertekende beeld van de 19e eeuwse westerse fascinatie voor het middenoosten en Azië (oriënt)

Jean-Leon Gerome - De slangenbezweerder - 1870

Eugène Delacroix (1798–1863), De vrouwen van Algiers in hun vertrek - 1834

'Odalisque met slaaf' van Jean Auguste Dominique Ingres - 1840

2. nadruk op gevoel, fantasie, de droom

- gebruik opium kwam op (soort drugs)

- kwamen droombeelden door

- nieuwe vorm van kunst

Henry Fuseli - De nachtmerrie - 1782

3. verbeelden falen van menselijk ratio

- in de tijd van de verlichting ging men ervan uit dat menselijk ratio leidde tot vooruitgang

- leidde tot teleurstelling (bijvoorbeeld de vele oorlogen en onmenselijke dingen die er gebeurde)

Francisco de Goya. de derde mei 1808 - 1814

Francisco de Goya - Gruwelen van de oorlog - 1810-1820

4. verbeelden van sublieme

- overweldigende natuur

- nietigheid van de mens

- schone vs sublieme

'Angst is de sterkste emotie waar wij toe in staat zijn': Edward Burke (1927 - 1797)  -> subliem en schone

Schone (schoonheid): evenwicht en harmonie, verbeelding en verstand (mooi)

Subliem: grootsheid van de natuur, voelt je nietig als mens (super mooi met een beetje angst, roept emotie op)

Schone

J. constable dedham vale

(1802)

Caspar David Friedrich -wandelaar boven de zee van wolken (1818)

William Turner - Sneeuwstorm- stoomboot voor de havenmond 1842

joseph wright of derby uitbarsting van de vesuvius (1774)

1. Schone
2. Subliem

l'art pour l'art

-kunstenaar maakt zich vrij van opdrachtgevers

-uit eigen intrinsieke behoefte ging men kunst maken waar de kunstenaar niet aan kon ontsnappen

- kunstenaar is een genie

- uitdrukken van gevoelens centraal

Een Brandend Huisje, door Joseph Wright of Derby (1793).

Onder welke groep behoort dit kunstwerk?

1. Teruggrijpen op andere civilisaties of het verleden
2. Nadruk op gevoel, fantasie, de droom
3. Verbeelden falen van mensenlijk ratio
4. Verbeelden van het sublieme

Francisco de Goya, Blazers - 1799

Onder welke groep behoort dit kunstwerk?

1. Teruggrijpen op andere civilisaties of het verleden
2. Nadruk op gevoel, fantasie, de droom
3. Verbeelden falen van mensenlijk ratio
4. Verbeelden van het sublieme

Jean Auguste Dominique Ingres, Het Turkse bad - 1859-1863

Onder welke groep behoort dit kunstwerk?

1. Teruggrijpen op andere civilisaties of het verleden
2. Nadruk op gevoel, fantasie, de droom
3. Verbeelden falen van mensenlijk ratio
4. Verbeelden van het sublieme

Vragen?