2.1 Industriële revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Industriële revolutie

Nederland als industriële samenleving

In deze les

• Introductie nieuw hoofdstuk
• Start paragraaf 1
• Aan de slag
• Lesdoel:  Je kunt uitleggen waarom België eerder industrialiseerde dan Nederland

Industriële revolutie

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

A

Grote economische verschillen

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom België eerder industrialiseerde dan Nederland

Begrippen:

Industriële revolutie

B

Industrie in Nederland

Leerdoel:

Je kunt uitleggen wanneer en waardoor de industrialisatie in Nederland op gang kwam

Begrippen:

Infrastructuur

Afzetgebied

C

Ondernemers en arbeiders

Leerdoel:

Je kunt de arbeidsomstandigheden en woonomstandigheden van ondernemers en arbeiders in de 19e eeuw beschrijven

Begrippen:

Arbeidsomstandigheden

Arbeidsdeling

Verstedelijking

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

A

Grote economische verschillen

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom België eerder industrialiseerde dan Nederland

Begrippen:

Industriële revolutie

Industriële revolutie

• Grote verandering in de 18e en 19e eeuw in West-Europa door de komst van fabrieken en machines
• Machines namen het werk van mensen over

van kleinschalige handmatige productie...

... naar grootschalige machinale productie

Het Koninkrijk der Nederlanden

• In 1815 werden Nederland, België en Luxemburg tot één nieuw land samengevoegd: het Koninkrijk der Nederlanden. 
• Koning Willem I werd de koning van dit nieuwe land. 
• Tussen het noorden en het zuiden bestonden grote economische verschillen 

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

A

Grote economische verschillen

Zuiden (België):

Rond 1800:

• Textielfabrieken
• Stoommachines
• Steenkool en ijzererts in de grond
• 1830: Snel tempo meer spoorwegen

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

A

Grote economische verschillen

Noorden (Nederland)

• Ondernemers hadden geïnvesteerd in windmolens en watermolens. Overstappen op stoom was duur

• Rond 1800 nog geen steenkool beschikbaar. Pas in 1900 steenkolenmijnen in Limburg

• Tot 1860 weinig spoorwegen. Aanvoer steenkool uit BE was daarom duur

• Weinig vraag naar producten ivm hoge belastingen

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

A

Grote economische verschillen

Noord en Zuid

België en Nederland kunnen elkaar goed aanvullen

Landbouw

Handel

Industrie

België onafhankelijk

1830 Onafhankelijkheidsstrijd België

Denken-Delen-Doen

Denken – individueel 

- Waarom industrialiseerde België eerder dan Nederland?

- Noteer je ideeën in steekwoorden

Delen – in duo’s/groepjes 

- Vergelijk jullie antwoorden

- Bespreek overeenkomsten en verschillen

- Vul elkaar aan waar mogelijk

Doen – korte schrijfopdracht 

- Schrijf samen een uitleg in max. 5 zinnen

Waarom dalen de transportkosten denk je?

Waarom dalen de transportkosten?

Je kunt uitleggen waarom België eerder industrialiseerde dan Nederland

Aan de slag

• Maken: opdracht 1 t/m 5
• Klaar? Je mag alvast verder werken 
• Hoe? Samen, alleen of met mij.

Industriële revolutie

Nederland als industriële samenleving

In deze les

• Herhaling
• Instructie
• Aan de slag - Werkvorm
• Lesdoel: Je kunt uitleggen wanneer en waardoor de industrialisatie in Nederland op gang kwam
• Je kunt de arbeidsomstandigheden en woonomstandigheden van ondernemers en arbeiders in de 19e eeuw beschrijven

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

A

Grote economische verschillen

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom België eerder industrialiseerde dan Nederland

Begrippen:

Industriële revolutie

B

Industrie in Nederland

Leerdoel:

Je kunt uitleggen wanneer en waardoor de industrialisatie in Nederland op gang kwam

Begrippen:

Infrastructuur

Afzetgebied

C

Ondernemers en arbeiders

Leerdoel:

Je kunt de arbeidsomstandigheden en woonomstandigheden van ondernemers en arbeiders in de 19e eeuw beschrijven

Begrippen:

Arbeidsomstandigheden

Arbeidsdeling

Verstedelijking

Waarom industrialiseerde NL zo laat?

Maatregelen Willem I

• Willem I moet maatregelen nemen om de industrialisatie te bevorderen

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

B

Industrie in Nederland

Leerdoel:

Je kunt uitleggen wanneer en waardoor de industrialisatie in Nederland op gang kwam

Begrippen:

Infrastructuur

Afzetgebied

Infrastructuur

• Aanleg kanalen
• Aanleg spoorwegen (1839 Amsterdam-Haarlem)

1830:

• Eerste textielfabrieken in Twente

Veel huisnijverheid

Lage lonen

Maatregelen Willem I

• Maatregelen werken
• De industrialisatie kan zich nog verder ontwikkelen
• Oorzaken hiervoor zijn:  

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

B

Industrie in Nederland

Oorzaken groei industrialisatie

Regering investeerde meer in de infrastructuur 
(nog meer spoorlijnen etc.)

Door winst Nederlands-Indië kon de belasting omlaag en groeide de vraag naar nieuwe producten

De kolonie was een belangrijk afzetgebied voor katoenen stoffen

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

C

Ondernemers en arbeiders

Leerdoel:

Je kunt de arbeidsomstandigheden en woonomstandigheden van ondernemers en arbeiders in de 19e eeuw beschrijven

Begrippen:

Arbeidsomstandigheden

Arbeidsdeling

Verstedelijking

Ondernemers

Arbeiders

Fabriekseigenaar

Grote huizen

Rand van de stad

Werken in de fabriek

Grootste groep

Slechte omstandigheden

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

C

Ondernemers en arbeiders

Arbeidsomstandigheden

Lage lonen

Vrouwen en kinderen waren goedkoopste

14 uur per dag, 6 dagen per week

Werk was slecht voor de gezondheid

Daarnaast was het ook zeer onveilig

Door arbeidsdeling was het werk eentonig

Je was afhankelijk van de fabriekseigenaar

Er waren geen wetten die je beschermde

§2.1

De industriële revolutie

BASIS

C

Ondernemers en arbeiders

Woonomstandigheden

• Op loopafstand van de fabriek
• Zo ontstonden steden: verstedelijking
• Donkere kleine woningen, dicht op elkaar
• Dag en nacht rook van de fabriek
• Geen stromend water
• Geen riolering
• Slechte hygiëne

Werkvorm: inleven

Zie opdrachtblad.

Niet af? Huiswerk voor de volgende les.

Klaar? Ga verder met het maken van paragraaf 1.

Volgende les: paragraaf 2