Excursie Kunstlinie; Collectie Almere: van Depot tot Atelier
1 / 26
Lesduur is: 45 minInstructies
Voorbereiding
- Neem de woordenlijst door
- Print 1 werkblad per leerling, deze zijn nodig voor de masterclass.
- Print de lesinstructie
Benodigde materialen
- Stoepkrijt (door KIDD)
- Werkbladen (in de bijlage)
- Lesinstructie (in de bijlage)
Instructies
Werkbladen
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Titelblad.
Slide 2 - Tekstslide
Introductie van het lesblok
Start met het stellen van de volgende vragen aan de leerlingen:
- Wat roept de titel van Depot tot Atelier bij je op?
- Waar denk je dat deze les over zal gaan?
Slide 3 - Tekstslide
Leg kort uit wat de leerlingen kunnen verwachten tijdens deze voorbereidende les.
Voorbereidende les: Geef aan de hand van de slide een beknopte uitleg over het doel en de inhoud van het lesblok.
Slide 4 - Tekstslide
Nieuw woord: Kunstcollectie
Vertel de leerlingen dat ze 5 (nieuwe) begrippen gaan leren.
Begin met het woord: Kunstcollectie
Wat denken de leerlingen dat dit woord betekent?
Betekenis: Een kunstcollectie is een verzameling kunstwerken die bij elkaar horen en door een museum, school, organisatie, persoon of provincie / land worden bewaard en beheerd. Dat kunnen schilderijen, beelden, foto’s of andere soorten kunst zijn.
Een collectie vertelt vaak een verhaal: over een stad, een groep mensen, een periode in de geschiedenis of over wat kunstenaars belangrijk vinden.
Door een collectie te bewaren, kunnen mensen later de kunst bekijken en erover leren.
Slide 5 - Tekstslide
Het ontstaan van onze Almeerse kunstcollectie:
- 1979: Almere begon als een lege polder. Alles was nog vlak en kaal. Toch kozen de eerste bewoners al voor een kunstwerk: Het Gezin van Jan Snoeck in Almere Haven. Er was nog geen echte stad, maar wel al kunst!
- Begin jaren 80: In de kelder van het stadhuis kwam Aleph, een kleine expositieruimte. Daar werden kunstwerken getoond en goed bewaard. De gemeente hielp kunstenaars door kunst te kopen en opdrachten te geven. Zo groeide de kunstcollectie van Almere.
- 1994: Aleph werd te klein. Daarom kwam Museum De Paviljoens. Dat museum bestond tot 2013, toen het moest sluiten. De kunstcollectie werd toen verspreid: een deel ging naar Kunstlinie, een deel naar de gemeente, een ander deel ging naar scholen. Veel kunst kwam in stoffige opslagruimtes terecht. Sommige werken raakten beschadigd of werden vergeten.
- Vanaf 2020 kwam er verandering door Stichting DKOR. Deze stichting zorgt ervoor dat kunst in Almere weer zichtbaar wordt. Dat doen ze samen met kunstambassadeurs, Almeerse bewoners die kunstwerken onderhouden en onder de aandacht brengen.
- In 2023 ontstond Collectie Almere oftewel Stichting DKOR een project om alle kunstwerken van de stad weer te vinden, te verzorgen en te laten zien.
Slide 6 - Tekstslide
Nieuw woord: Depot
Betekenis: Een depot is een speciale plek waar een museum of kunstinstelling al hun kunstwerken opslaat die niet op dat moment in een tentoonstelling te zien zijn. Je kunt het zien als een soort grote opslagplaats voor kunst, waar alles netjes wordt bewaard en beschermd. In een depot liggen schilderijen, beelden, foto’s en andere kunstwerken, soms oude kunst en soms nieuwe kunst van hedendaagse kunstenaars.
Het depot is belangrijk omdat het ervoor zorgt dat kunstwerken veilig blijven en dat musea ze later kunnen laten zien in tentoonstellingen. Zo kan iedereen op een later moment van deze kunst genieten!
Slide 7 - Tekstslide
Nieuw woord: Figuratieve kunst
Betekenis: Figuratieve kunst is kunst die herkenbare dingen uit de echte wereld laat zien, zoals mensen, dieren, gebouwen of landschappen. Je kunt dus zien wat er is afgebeeld.
Kunstenaar: Rembrandt van Rijn
TItel: De Nachtwacht
Slide 8 - Tekstslide
Nieuw woord: Abstracte kunst
Betekenis: Abstracte kunst is het tegenovergestelde van figuratieve kunst.
In abstracte kunst staan vormen en kleuren vaak los van de werkelijkheid, waardoor je niet meteen kunt zien wat de kunstenaar precies heeft gemaakt. De kunstenaar doet dit zodat de toeschouwer zelf kan nadenken en ontdekken wat hij of zij in het kunstwerk ziet.
Kunstenaar: Karel Appel
Titel: Abstractie
Slide 9 - Tekstslide
Nieuw woord: Ruimtelijk werk
Betekenis:
Een ruimtelijk kunstwerk is een kunstwerk dat je van alle kanten kunt bekijken en dat in drie dimensies bestaat: hoogte, breedte en diepte. Het staat vaak los in de ruimte en kun je eromheen lopen.
Voorbeelden van ruimtelijke kunst zijn:
- Beeldhouwwerken of sculpturen (gemaakt van steen, hout, metaal, klei of andere materialen)
- Installaties, waarbij meerdere onderdelen samen een kunstwerk vormen in een ruimte
- Bij 3D-kunst gaat het dus niet alleen om hoe het eruitziet van voren, maar ook om hoe het in de ruimte staat en bekeken wordt.
Vragen:
- Wie herkent het kunstwerk op de PowerPoint Slide?
- Wie weet waar dit kunstwerk staat van Almere?
Vertel kort wat over het kustwerk:
Titel: Voortvarend
Kunstenaar: Siemen Bolhuis
Locatie: Bij het Flevoziekenhuis in Almere
Het beeld ‘Voortvarend’ laat een grote hand zien die een schip vasthoudt. De hand staat voor de mensen die het land Almere hebben gemaakt door de zee droog te leggen. Het schip laat zien hoe Almere daarna snel is gegroeid tot een echte stad.
Slide 10 - Tekstslide
Tijd voor de quiz!
Slide 11 - Tekstslide
De spelregels van de Quiz.
1. Lees eerst de spelregels voor.
- De quiz bestaat uit 10 vragen
- Bij elke vraag kies je tussen antwoord A of antwoord B:
- Nadat de juf of meester de vraag heeft voorgelezen, telt hij/zij af van 3 tot 0. Bij 0 geef je je antwoord.
- Denk je dat A het juiste antwoord is? Steek dan je hand omhoog.
- Denk je dat B het juiste antwoord is? Laat dan je hand omlaag.
Voor de docent:
2. Geef niet meteen het antwoord:
- Creëer na elke quizvraag ruimte voor reacties van de leerlingen en stel de leerlingen vragen: Wie kende dit kunstwerk al? Waar staat dit kunstwerk? Wat denk je dat het kunstwerk betekent? Etc.
Slide 12 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is B.
Titel: Don’t Wait for Me in a Borrowed
Kunstenaar: Henk Visch (geboren in 1950)
Locatie: Almere Stad
Jaar: 1988
Materiaal: Brons
De boodschap:
Het beeld laat een mensfiguur zien die lijkt te wachten of onderweg is. De kunstenaar wil ons laten nadenken over tijd, wachten en beweging. De titel, Don’t Wait for Me in a Borrowed (“Wacht niet op mij in iets geleends”), vertelt dat iedereen zijn eigen pad in het leven moet volgen.
Het kunstwerk zegt eigenlijk: we hoeven niet altijd op elkaar te wachten – iedereen heeft zijn eigen manier en tempo om dingen te doen.
Het beeld past goed in Almere, een jonge stad die nog steeds groeit en verandert – net als mensen dat doen.
Slide 13 - Tekstslide
2. Het juiste antwoord is A.
Titel: Het Gezin
Kunstenaar: Jan Snoeck (1927-2018)
Locatie: Almere Haven
Jaar: 1979
Materiaal: Keramiek en beton
De boodschap: Het Gezin is het eerste beeld in de openbare ruimte van Almere. Je ziet figuren van mensen in felle kleuren die tegenover elkaar op betonnen bankjes zitten in een cirkel. Hun lichamen zijn eenvoudig en lang gemaakt, een beetje als rupsen.
Het beeld laat zien dat Almere een jonge stad was waar veel jonge gezinnen kwamen wonen. Het vertelt iets over samen zijn en met elkaar leven in een nieuwe stad.
Slide 14 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is A.
Titel: Kunstwerk Almere
Kunstenaar: Geert Mul (1965)
Locatie: Almere Stad - Centraal Station
Materiaal: Lichtkunstwerk
Collectie: Almere
De boodschap:
Kunstwerk Almere is een lichtkunstwerk van 13 meter dat steeds van kleur verandert. De kleuren bewegen als het ware mee met de seizoenen, van zonsopgang tot zonsondergang.
De titel zegt dat Almere zelf ook een kunstwerk is. Het werk laat zien dat de hele stad als een soort kunstwerk kan worden gezien.
Slide 15 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is B.
Titel: Olifanten
Kunstenaar: Tom Claassen (1964)
Locatie: bij de snelweg A27, vlak bij het knooppunt met de A6, ten zuiden van Almere.
Jaar: 2000
Materiaal: Staal, polystyreen en spuitbeton
Collectie: Rijkswaterstaat
De boodschap:
Olifanten laat vijf enorme olifanten zien die de ingang naar de stad markeren. Ze zijn heel groot: zes meter hoog, bijna zeven meter breed en elf meter lang, en wegen elk 40.000 kilo.
De dieren zijn weinig gedetailleerd, waardoor ze een beetje lijken op stripfiguren. Het kunstwerk laat zien dat kunst groot, grappig en opvallend kan zijn, en dat het iets speciaals kan toevoegen aan een gewone plek zoals een snelweg.
Slide 16 - Tekstslide
Titel: Zeemeermin
Kunstenaar: Bozorg Khazraie (1949)
Locatie: Almere, Stedenwijk
Materiaal: Muurschildering (verf)
De boodschap:
De kopse gevel van een woonblok is versierd met de Zeemeermin. Ze heeft grote vleugels, zit op een schommel en speelt dwarsfluit. De kunstenaar Bozorg Khazraie kwam uit Iran en moest daar wegvluchten. Via Parijs kwam hij in Almere terecht.
Het kunstwerk vertelt een verhaal over verandering, reizen en nieuwe plekken ontdekken. Het laat ook zien dat kunst een buurt mooier en leuker kan maken om naar te kijken.
Slide 17 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is B.
Titel: Schrijfkanon
Kunstenaar: Peter Zegveld (1960)
Jaar van plaatsing: 2001
Materiaal: Brons
Locatie: Hogering (N702), bij de entree van de Literatuurwijk
De boodschap:
Het Schrijfkanon is een kunstwerk in de vorm van een kanon, maar de loop is een grote vulpen. Het staat op een geluidswal langs de snelweg bij de ingang van de Literatuurwijk. Het kunstwerk is ontworpen door Peter Zegveld en werd gekozen door de bewoners van de wijk. Het heeft de boodschap: “De pen is machtiger dan het zwaard”, wat betekent dat woorden geschreven op papier krachtiger zijn dan geweld.
Slide 18 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is B.
Titel: A New History I
Plaatsing: 2022
Kunstenaars: Harmke Datema-Chang (1980) & Door Heijne, leerlingen van Arte College VMBO & BonteHond
Materiaal: Gepoedercoat staal
Locatie: Almere Poort (Voor het Arte College)
Boodschap:
De poort verwijst naar het stadsdeel Almere Poort en vormt een verbinding tussen de wijk en de leerlingen van de cultuurprofielschool
Leerlingen gingen via een interdisciplinair kunstproject aan de slag met dans, theater, mode en beeldende kunst
Ze spraken met bewoners en schreven persoonlijke verhalen, die zijn verwerkt in de stalen bladeren van de poort. Zo laat het zien hoe school, wijk en kunst met elkaar verbonden is, en dat iedereen zijn eigen verhaal belangrijk en bijzonder is.
Slide 19 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is A.
Titel: Baltimore Bend
Plaatsing: 2022
Locatie: Almere buiten Centrum - Baltimoreplein
Kunstenaars: Arttenders & Studio Spass
Materiaal: Staal
Boodschap:
Een 35 meter lange, slingerende blauwe bank
Het kunstwerk werkt als speeltuin, park en kunst tegelijk.
Kinderen uit Almere Buiten hebben meegedacht in een ontwerpwedstrijd over hun ideale speeltuin
Het kunstwerk is een voorbeeld van ‘social design’, waarbij kunst en gebruik samenkomen
De blauwe kleur verwijst naar het water dat hier vroeger was.
Slide 20 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is A.
Titel: Langs de Eem
Plaatsing: 2021
Locatie: Almere buiten (In de Sieradenbuurt)
Kunstenaar: Frans van der Ven (1955)
Materiaal: Roestvrij staal
De boodschap:
Het kunstwerk staat in het voedselbos van de Sieradenbuurt, op de plek waar vroeger de rivier de Eem stroomde
Het initiatief kwam van het Bewonersplatform, zodat het kunstwerk echt iets van de buurt wordt
Boodschap / verhaal:
Het kunstwerk laat zien hoe kunst de geschiedenis van een plek kan vertellen. Het golvende staal lijkt op het water van de rivier die hier vroeger liep, en de staken herinneren aan de visfuiken van vroeger. Zo kunnen bewoners en bezoekers spelen, zitten en leren over het verleden van hun buurt, terwijl ze genieten van een mooi en opvallend kunstwerk.
Slide 21 - Tekstslide
1. Het juiste antwoord is B.
Titel: Beehold
Plaatsing: 2022
Locatie: Melica – Hortus, Almere
Kunstenaar: Florentijn Hofman (1977)
Materiaal: Cortenstaal
Boodschap:
Het kunstwerk laat zien dat bijen belangrijk zijn voor onze natuur en dat we goed voor ze moeten zorgen. Door de duizenden bijen en hun koningin (die is in het kunstwerk verstopt) te laten zien, herinnert het ons eraan dat iedereen een rol kan spelen om iets waardevols te beschermen. Je kunt het kunstwerk bekijken en tegelijkertijd nadenken over hoe we de natuur kunnen behouden.
Slide 22 - Tekstslide
Einde van de quiz
Vraag de leerlingen:
- “Wat wist jij nog niet over de Almeerse kunstwerken, wat heb jij geleerd?”
- Welk kunstwerk heb je vragen over? Bijvoorbeeld over de locatie of het werk zelf?
- “Welk kunstwerk sprak jou het meest aan?”
Slide 23 - Tekstslide
Mindweb-opdracht: De 4 begrippen
De kunstcollectie van Almere is verdeeld in vier thema’s:
- Vrouwen
- Diversiteit
- Tijd
- Abstractie (Dit woord heb je zonet al geleerd)
Nu gaan jullie in tweetallen één van de thema’s verder onderzoeken met een mindweb.
Dit helpt je de kunst beter te begrijpen tijdens de excursie.
Stappenplan
Stap 1 – Vorm een tweetal
Zoek een klasgenoot waarmee je samen wilt werken.
Dit is ook je maatje tijdens de excursie.
Stap 2 – Kies een thema
De vier thema’s zijn:
1. Vrouwen – kunst over vrouwen en hun verhalen.
2. Abstractie – kunst met vormen, kleuren en lijnen in plaats van herkenbare dingen.
3. Tijd – kunst die het verleden, heden of de toekomst laat zien.
4. Diversiteit– kunst met verschillende culturen en perspectieven.
Stap 3 – Maak samen jullie mindweb
Werk samen met je tweetal
Schrijf woorden op en knip of teken beelden die bij jullie thema passen.
Gebruik het werkblad om alles te ordenen.
Er zijn geen foute antwoorden , het gaat om jullie eigen ideeën en verbeelding!
Let op:
Neem je werkblad mee naar de excursie, je hebt het daar weer nodig!
Slide 24 - Tekstslide
Voorbeeld Mindweb- stencil
Slide 25 - Tekstslide
Lesafsluiting
- Sluit de les af door de leerlingen te vragen wat ze vandaag hebben geleerd. Laat een paar leerlingen hun mindweb kort met de klas delen en bespreek nog eens de vier thema’s: vrouwen, diversiteit, tijd en abstractie.
- Herhaal samen de nieuwe begrippen van het begin van de les: abstracte kunst, figuratieve kunst, ruimtelijk werk, depot en kunstcollectie.
- Kijk daarna vooruit naar de excursie. Bespreek wat de leerlingen kunnen verwachten en wat ze hopelijk zullen leren.
Tijdens het bezoek aan de Kunstlinie krijgen de leerlingen eerst een rondleiding langs de kunstcollectie van Almere. Ze bekijken daarbij kunstwerken die horen bij de thema’s abstractie, tijd, vrouwen en diversiteit. Vervolgens doen ze mee aan een workshop, waarin ze de kans krijgen om hun mindweb om te zetten in een ruimtelijk kunstwerk. Als afsluiting maken de leerlingen een foto van hun gemaakte werk. Het kunstwerk wordt daarna onderdeel van de Almeerse kunstcollectie.
Slide 26 - Tekstslide
Tot snel in Kunstlinie!
