Herhalingsles V5 stof - Voeding en vertering, lever, nieren en uitscheiding

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Online les herhaling V5 stof

- Wat verwacht ik van je?

- Wat kun je met deze LessonUp?

- Wat is het huiswerk en hoe lever je het in?

- Wat doe je bij vragen?

Wat verwacht ik van je?

- Je bent 'aanwezig' in de les in de Hangouts chat van je cluster

- Je hebt je Binas bij de hand en gebruikt die

- Je leest de slides en bekijkt de afbeeldingen goed

- Je bekijkt de filmpjes en lusitert goed

- Je geeft antwoord op de vragen die er gesteld worden

- Je gebruikt daarbij de manier van Redeneren en Formuleren die je geleerd hebt (zie ELO)

Wat kun je met deze LessonUp?

- Slides bekijken in je eigen tempo

- Wanneer je de slide niet helemaal snapt zoek je het hoofdstuk op in je boek (V5 boek staat op de ELO) voor achtergrondinfo

- Vragen beantwoorden in de LessonUp les

- Terugkijken op ieder moment als je de link hebt (als het goed is! Laat me weten als dat niet lukt aub)

Wat is het huiswerk en hoe lever je het in?

- Deze les volgen en de vragen er in maken

- Dit hoef je niet in te leveren, wordt automatisch opgeslagen

- De oefenvragen uit het boekje Examentraining 2020 (ELO) volgens de planning

- Lever dit in door een Google Doc met je antwoorden met mij te delen ([e-mail])

Wat doe je bij vragen?

- Eerst opzoeken in het biologieboek

- Kijk goed in je Binas

- Kom je er nog steeds niet uit? Stel je vraag in de Google Hangouts chat

- Bij veel vragen over hetzelfde onderwerp zal ik de volgende les een kort filmpje waarin ik uitleg in de les zetten.

Ben je er klaar voor?

1. JA!
2. Nou...
3. Nee
4. I was born ready

We beginnen met Voeding & vertering, daarna gaan we door met de lever, nieren & uitscheiding

Wat is homeostase?

Homeostase

Het in stand houden van het inwendige milieu, bij een veranderend uitwendig milieu.

Verschillende onrgaansystemen werken samen om het lichaam in homeostase te houden.

Uitstapje biochemie

Degenen met scheikunde weten dit natuurlijk maar al te goed! Op de vorige slide staat van klein naar groot hoe organismen (en hun voedingsstoffen) opgebouwd zijn. 

De drie genoemde macromoleculen zijn de belangrijkste macromoleculen in onze voeding en deze moet je onthouden!

Sleep bij de volgende vraag de juiste antwoorden (geel) naar de drie opties (zwart).

Eiwit

Koolhydraat

Vet

Brandstof

Bouwstof

Reservestof

Assimilatie en dissimilatie

Twee woorden die je goed moet onthouden.

Assimilatie = opbouwen

Dissimilatie = afbreken

Assimilatie kost energie,

dissimilatie levert (meestal) energie op.

Welk macromolecuul heeft de hoogste verbrandingswaarde?

1. Eiwit
2. Vet
3. Koolhydraat
4. DNA

Leg uit!

Verteringsstelsel

Zie binas 82C voor wat je niet meer hoeft te leren (want dat staat in je binas). Je moet wel begrijpen wat al deze structuren en organen doen en wat ze met elkaar te maken hebben.

In welke Binas tabel(len) vind je de verteringssappen en enzymen?

Transport

** Met transport wordt het verplaatsen van (voedings- /afval)stoffen over de celmembraan bedoeld. **

- Actief transport: Kost energie! Gebeurt met eiwitpoortjes in de celmembraan. 

- Passief transport: Geen energie.

- Osmose, alleen water. Kan wel transport van voedingsstoffen makkelijker (minder energie kostend) te maken.

Enzymen

Onthoud: Sleutel-slot. Één enzym heeft één substraat.

pH is zuurgraad - T is temperatuur. 

Denaturatie is onomkeerbaar, denk maar aan een eitje bakken. Het eiwit wordt hard en wit en kan nooit meer vloeibaar en doorzichtig worden.

Binas 82C

In voorgaand plaatje zag je ook nog hoe de darmwandcellen er uit zien, die staan niet in Binas. Onthoud dus goed dat ook op de cel zelf nog oppervlaktevergroting is door die microvilli (vingervormige uitstulpingen)!!

Alvleesklier

De verteringssappen die de alvleesklier produceert, komen terecht in de twaalfvingerige darm.

Over de endocriene functie van de alvleesklier gaan we het volgende week hebben.

Sleep bij de volgende vraag de juiste antwoorden (geel) naar de drie opties (zwart).

Leverslagader

Poortader

Leverader

Voedingsstofrijk

Zuurstof-rijk

Naar het hart

Vanaf het hart

Zuurstof-arm

Zuurstof-arm

Ureum en bilirubine

Ureum is gemaakt van afvalproducten van eiwitafbraak; stikstof/ammonium. Dit mag namelijk niet ophopen in het lichaam! Ureum wordt uitgescheiden door de nieren (komt later).

Bilirubine is een afvalproduct van hemoglobine. Dit geeft ontlasting de bruine kleur. Als de lever niet goed werkt, hoopt bilirubine op in het lichaam en word je geel: geelzucht.

Samenvatting Lever

In het volgende filmpje een duidelijke samenvatting van alle belangrijke dingen die je van de lever moet kennen. Je kunt een klein stukje overslaan (dat zie je vanzelf in het filmpje) omdat we dat volgende week nog gaan behandelen.

01:49-02:42

Dit is een uitstapje naar hormonale regeling, dat doen we volgende week!

Nieren

Bekijk eerst dit filmpje, ga daarna door de slides heen en beantwoord de vragen. Beredeneer steeds in je hoofd volgens de mooie lessen Redeneren en Formuleren! Je vindt de powerpoint van die lessen op de ELO.

De nieren en de homeostase van het bloed

Ieder volwassen mens heeft zo'n 5L bloed. Dit is voor een groot deel water. Je kunt je dan natuurlijk voorstellen dat de nieren, die 'beslissen' hoeveel water je uitplast, van grote invloed zijn op het volume van het bloedplasma. Als je veel drinkt, neemt je bloedvolume toe, waardoor je bloeddruk verhoogt. Als je bloeddruk te hoog is, gaan je nieren harder werken om meer water uit je bloed uit te scheiden.

De bouw van de nieren (Bi85A)

(Het lichaampje van Malpighi is niets anders dan het kapsel van Bowman + de glomerulus.)

Kijk goed naar het verloop van de buis die de voorurine meeneemt, en naar hoe de adertjes daaromheen lopen. Dit is een makkelijk plaatje om te bekijken daarvoor omdat er met blauw en rood is aangegeven of het zuurstofarm/-rijk is. Dit snappen helpt om de volgende slides beter te begrijpen.

Transport in nierbuisjes (Bi85C)

Kijk goed naar het plaatje op de vorige slide en vergelijk met de Binas.

Kijk in Binas naar de percentages van de voorurine.

Maak met behulp daarvan (en mogelijk andere binastabellen) de volgende vragen.

In het Kapsel van Bowman wordt bij Ad op één dag 288L geperst. Hoeveel daarvan zal Ad uitplassen? Bereken.

Na een paar biertjes moet je vaak heel veel plassen. Hoe komt dat?

1. Door verhoogde ultrafiltratie
2. Door verminderde resorptie
3. Door een verhoogde bloeddruk
4. Door schade aan de nieren

Welk hormoon zorgt ervoor dat de resorptie vermindert?

Huiswerk

Volgens de planning in het boekje Examentraining op de ELO, moet je de volgende vragen daaruit maken:

Opgave 5.8 t/m 5.12, 6.1 en 6.2

Je kunt er natuurlijk meer mee oefenen als je dat fijn vindt!

Lever je gemaakte vragen in door een Google Doc met mij te delen ([e-mail])