6.5 - Sociaal gedrag bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Zit je op je eigen plek?

WC-check? Gaan voor de les begint

Ligt je boek, schrift en pen/potlood op tafel?

Dan kan je kletsen tot de les begint

Planning

Woensdag - 

Donderdag (2x) - UITVAL

Vrijdag - UITVAL

Thema 6 - Waarneming en gedrag

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Thema 6 - Waarneming en gedrag

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Thema 6 - Waarneming en gedrag

6.1 - Zintuigen

6.2 - Het oog

6.3 - Gedrag

6.4 - Beïnvloeden van gedrag

6.5 - Sociaal gedrag bij dieren

6.6 - Gedrag bij mensen

Herhaling

6.3+6.4

Gedrag

Wat is gedrag?

Wat is een sleutelprikkel?

Wat is een supranormale prikkel?

Leerprocessen

• Inprenting
• Gewenning
• Trial-and-error
• Klassiek conditionering
• Operant conditionering
• Imitatie
• Inzicht

Thema 6 - Waarneming en gedrag

6.1 - Zintuigen

6.2 - Het oog

6.3 - Gedrag

6.4 - Beïnvloeden van gedrag

6.5 - Sociaal gedrag bij dieren

6.6 - Gedrag bij mensen

6.5 - Sociaal gedrag bij dieren

Bladzijde 122

BiNaS: -

Doelen van deze paragraaf

Je kunt uitleggen wat sociaal gedrag is en hoe dit gedrag de overlevingskansen van organismen beïnvloedt

Je kunt uitleggen hoe sociaal gedrag evolueert

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. 
Mensen en dieren hebben sociaal gedrag.

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

sociaal gedrag

Overleving van de groep

Gedrag kan positief zijn voor de groep, maar negatief voor het individu

Voorbeeld: Stokstaartje dat op wacht staat loopt risico gegeten te worden, maar kan de groep waarschuwen voor gevaar

Signalen (prikkels)

Bij sociaal gedrag is de handeling van een individu de prikkel (het signaal) voor een handeling van een soortgenoot. 

Signalen

Signalen kunnen worden afgegeven via:

1. Geuren
2. Kleuren
3. Geluiden
4. Houdingen
5. Gebaren

Leven in groepen

Samen leven -> verdeling van taken

Vaak een leider of leidend koppel -> planten zich voort

Samenwerking voor voedsel

Vaak een rangorde/pikorde

Rangorde

Binnen een groep dieren is er altijd een rangorde

Dominant: overheersend 

Onderdanig: onder dominant 

Is de rangorde duidelijk in groepen dan is er weinig ruzie!

Bij kippen heet de rangorde de pikorde

Territoriumgedrag

territoriumgedrag

veel soorten hebben een territorium

territorium = voedsel en ruimte voor voortplanting

gedragssysteem territoriumgedrag:

- afbakenen

- verdedigen

- indringers aanvallen

Conflictgedrag

Opeens heel ander gedrag uit een ander gedragssysteen vertonen in een conflictsituatie --> overspronggedrag

Reactie op een conflict gericht op iets anders dan de bron van het conflict --> Omgericht gedrag

Overspronggedrag

Wanneer dreiggedrag lang duurt kan overspronggedrag optreden. 

Ze kunnen niet kiezen tussen aanvallen en vluchten. 

Laten gedrag zien dat 'niet passend' is bij de situatie. 

Voortplantingsgedrag

baltsgedrag / bronst

paringsgedrag

broedzorg

Baltsgedrag: gedrag dat aan de paring vooraf gaat (vergroot bereidheid tot paring

Baltsgedrag

Vragen?

Practicum Oog

Woensdag 4 juni

Bereid het voor door de handleiding door te nemen (uitgedeeld)

Je werkt in tweetallen

Aan het werk

6.5 - Opdracht 57 tot en met 68

Doelen van de paragraaf:

Je kunt uitleggen wat sociaal gedrag is en hoe dit gedrag de overlevingskansen van organismen beïnvloedt

Je kunt uitleggen hoe sociaal gedrag evolueert