Lezen 3.3 les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Programma

1. Uitleg §3.3 Hoofdgedachte
2. Uitleg Tegenstellend tekstverband 

Korte herhaling lesstof tot nu toe (§1.3+§2.3+§3.3)

Verkennend en nauwkeurig lezen

titel en tussenkopjes

onderwerp, deelonderwerp en alinea's

feiten en meningen

opsommend tekstverband + signaalwoorden

tekstdelen/tekstopbouw

kernzin

hoofd- en bijzaken

Slot

Kern

Inleiding

Deelonderwerpen

Tussenkopjes

Conclusie

Alinea's

Samenvatting

Onderwerp

Kernzin

§3.3 Lezen

Dit hoofdstuk leer je:

• verschillende tekstdelen van een tekst herkennen
• kernzinnen in een alinea aanwijzen
• hoofdzaken en bijzaken onderscheiden
• de hoofdgedachte van een tekst herkennen
• het tegenstellend verband herkennen

Wat denk je dat 'de hoofdgedachte van een tekst' is.

Hoofdgedachte van een tekst

De hoofdgedachte is het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp schrijft. 

De hoofdgedachte gaat over de hele tekst. (Een kernzin gaat over een alinea.)

Hoofdgedachte van een tekst

Vaak benoemt de schrijver de hoofdgedachte in de titel, de inleiding en/of de slotalinea. 

Gebruik de kernzinnen uit de alinea's van de kern om die informatie te controleren of aan te vullen.

Hoofdgedachte van een tekst

Hoe vind je de hoofdgedachte

1. Lees nogmaals de titel, de inleiding en het slot
2. Bedenk wat het onderwerp is.
3. Bedenk wat het belangrijkste is wat de schrijver over het onderwerp zegt.
4. Formuleer één zin met daarin het onderwerp en het belangrijkste.

Wat is de hoofdgedachte?

1. Het onderwerp van de tekst.
2. De belangrijkste zin van een alinea.
3. Het belangrijkste van het onderwerp in één zin beschreven.
4. Een belangrijke zin uit de inleiding.

Niet waar

Waar

De hoofdgedachte vertelt in één zin waar de tekst over gaat.

Hoofdgedachte en onderwerp hebben altijd met elkaar te maken.

De hoofdgedachte staat altijd in de inleiding.

In een hoofdgedachte staan soms voorbeelden.

Wat zou de hoofdgedachte van de tekst 'Zesduizend kilometer op een plank' zijn?

Ik weet nu wat de hoofdgedachte van een tekst is

010

Tekstverband

In een goedgeschreven tekst is er een verbinding tussen de woorden zinnen en alinea's. Dit noemen we een tekstverband. Een schrijver maakt vaak gebruik van signaalwoorden om het tekstverband aan te geven.

Tekstverband

Er zijn veel verschillende soorten tekstverbanden. In hoofdstuk 1 heb je het opsommend tekstverband geleerd.

Dit hoofdstuk leer je het tegenstellend tekstverband.

Opsommend tekstverband	signaalwoorden	voorbeelden
noemt twee of meer tekstdelen in volgorde	ook, bovendien, daarnaast, zowel ... als, ten eerste, ten slotte	Willem heeft veel hobby’s. Hij verzamelt treintjes, maar hij spaart ook foto’s van het koningshuis. Hij speelt bovendien gitaar.

Wat is een tegenstelling?
Noem ook een voorbeeld.

Tekstverband 2

Dit hoofdstuk leer je het tegenstellend tekstverband.

tekstverband	signaalwoorden	voorbeeld
Tegenstellend tekstverband Geeft een tegenstelling tussen tekstdelen aan.	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen	Mijn vriendin zei dat ze het geen enge film vond, toch kneep ze hard in mijn hand tijdens de film.

'Eerst dacht hij erover in zijn eentje te gaan surfen, maar dat durfde hij later niet aan.'

Wat is het signaalwoord in deze zin?

1. eerst
2. erover
3. maar
4. later

'Frans vertelt dat haaien daarentegen amper een risico zijn.'

Wat is het signaalwoord in deze zin?

1. dat
2. daarentegen
3. amper
4. risico

Maak een goede zin met een signaalwoord van het tegenstellend verband.

Ten eerste

Om te beginnen

Maar

Toch

En

Ook

Hoewel

Ten slotte

Verder

Echter

Opsommend tekstverband

Tegenstellend tekstverband

Tegenover

Daarentegen

Daarnaast

Ik weet wat het tegenstellend tekstverband is en welke signaalwoorden erbij horen.

010

Volgende les:

 Oefenen met alle theorie uit §3.3

Neem je boek mee