5V P2 7.4 en 7.5

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

https:

Functionalisme
paradigma en perspectief t.a.v. macht

Conflict
paradigma en perspectief t.a.v. macht

Sociaal constructivisme
paradigma en perspectief t.a.v. macht

Rationele actor
paradigma en perspectief t.a.v. macht

Het functionalisme-paradigma 

Kern:

Nadruk op de structuren van de samenleving. De samenleving is één geheel. Ieder onderdeel heeft zijn eigen functie en levert een bijdrage aan de instandhouding van het geheel. (De samenleving als een lichaam met samenwerkende organen). 

Mensen en instellingen of andere actoren proberen altijd het gedrag van anderen te beïnvloeden of onder druk te zetten om de andere partij op de een of andere manier voor het eigen karretje te spannen.

Het functionalisme ziet de sociale verschijnselen macht en gezag als iets functioneels,

als iets positiefs voor het voortbestaan van de maatschappij en deelsystemen binnen

de maatschappij.

Het conflict-paradigma

Kern:

Ongelijkheid (in macht en bezit) is de motor in een
samenleving. Conflicten die daaruit voortkomen  leiden tot noodzakelijke veranderingen. 

In dit paradigma staat de strijd tussen machtshebbers en de minder machtigen centraal.

Marx zag het verschil in macht als een belangrijke verklaring voor het klassenconflict

tussen de bezittende klasse die beschikt over de productiemiddelen en de bezitloze

klasse die geen macht heeft over haar werk, loon, leefomstandigheden.

Het sociaalconstructivisme-paradigma

Het gedrag van mensen wordt vooral bepaald door hoe mensen de werkelijkheid zien. Die  werkelijkheid kan in de tijd veranderen onder invloed van de interactie tussen mensen. 

In het intermenselijk verkeer en in de politiek spelen machtsverhoudingen vaak een belangrijke rol. 

Zij kunnen door de mensen negatief beoordeeld worden, maar ook wel geaccepteerd worden.

Het rationele-actor-paradigma

Actoren streven zo veel als mogelijk hun eigenbelang na. Bij hun beslissingen maken ze een  rationele afweging tussen voor- en nadelen (homo economicus). 

Onderzoekers binnen dit paradigma hebben wel oog voor het feit dat menselijk gedrag mede door structuren bepaald wordt, maar letten meer op de actoren die binnen deze structuren bepaald gedrag vertonen, organisaties bevolken en de institutionele patroonmatigheden daarin vormgeven.

De ‘law of anticipated reactions’ : houdt in dat macht van een land ook en vooral op minder zichtbare wijze werkt en dat (kleinere) landen bij hun besluitvorming anticiperen op mogelijke reacties van machtige(r) landen 

Deze les:

Je kunt de politieke ideologieën anarchisme, nazisme en conservatisme uitleggen, van elkaar onderscheiden en herkennen in een opvatting.

Je kunt de verschillende kenmerken van een staat noemen, uitleggen en herkennen.

Je kunt het verschil tussen interne en externe soevereiniteit uitleggen.

Je kunt uitleggen hoe het proces van staatsvorming heeft plaatsgevonden.

Anarchisme

Nazisme

Conservatisme

Willen geen overheid

Gaat uit van  ongelijkwaardigheid tussen mensen

Strijden voor het behoud van de huidige samenleving

Mensen zijn geneigd te gaan voor eigenbelang. Als dit leidt tot onwenselijke situaties moet de overheid dat hard afstraffen.

1. Anarchisme
2. Nazisme
3. Conservatisme

Mensen zijn zelf slim genoeg om eerlijk met elkaar om te gaan, daar is geen rechter voor nodig.

1. Anarchisme
2. Nazisme
3. Conservatisme

Het nastreven van eigenbelang is goed, omdat mensen daarmee kunnen bewijzen dat ze beter zijn dan anderen.

1. Anarchisme
2. Nazisme
3. Conservatisme

Een klein groepje slimme mensen mag wat regels opstellen om economische relaties zo soepel mogelijk te houden, maar dit moet zo min mogelijk gebeuren.

1. Anarchisme
2. Nazisme
3. Conservatisme

Wanneer is een gebied
volgens jou een staat?

Ontstaan van staten

Gebrek aan samenwerking      ->  
 
behoefte aan politieke instituties    ->      
         
creëren van staten         ->   

 staatsvorming

kenmerken

Er is een groep mensen
Er is een grondgebied
Er is een geweldmonopolie en belastingmonopolie

Drie kenmerken van een staat

1. Er is een groep mensen

2. Er is grondgebied

3. Er is geweld- en belastingmonopolie

Kenmerken van een staat

• Groep mensen/bevolking
• Grondgebied
• Geweldsmonopolie & belastingsmonopolie

Souvereine macht (extern en intern), non-interventie

Op basis van deze kenmerken, kan Zuid-Soedan gezien worden als een staat?

0

Leg uit waarom deze uitspraak van minister Blok controversieel is: "Als een van de tachtig toehoorders Suriname oppert, haalt Blok hard uit naar de republiek. ,,Dus de partijen in Suriname zijn niet langs etnische lijnen opgedeeld? Een functionerende rechtstaat en democratie? (...) Suriname is een failed state. En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.''

Verandering in politieke macht

• Depersonalisering (gezag gekoppeld aan functie in plaats van persoon)
• Formalisering (politieke macht is formeel vastgelegd in plaats van geregeld door tradities)
• Integratie (belastingen en wetgeving zijn gegroeid in omvang)

a) Al op het moment dat de huidige koning een dochter krijgt heeft de kroonprinses een bepaalde status. Ongeacht haar karakter of gedrag krijgt zij gezag omdat ze 'dochter van' is.

1. Depersonalisering
2. Formalisering
3. Integratie

b) Vanzelfsprekend was de paus vroeger machtig en bemoeide hij zich met waken van de vorst, en andersom. Zo is het lang doorgegaan, tot er werd ingegrepen in deze gewoonte. Tegenwoordig is er een scheiding van kerk en staat.

1. Depersonalisering
2. Formalisering
3. Integratie

c) In plaats van 1 wet over kinderarbeid zijn er nu wel twintig wetten die minderjarigen op verschillende manieren beschermen tegen te zwaar of te veel werk.

1. Depersonalisering
2. Formalisering
3. Integratie

d) In de politiek staan alle functies ergens in een hiërarchie, zodat duidelijk wordt wat de bijbehorende verantwoordelijkheden zijn. Deze zijn duidelijk opgeschreven, zodat niemand onder zijn werk vandaan komt of misbruik maakt van de situatie omdat iets bijvoorbeeld niet in zijn contract stond.

1. Depersonalisering
2. Formalisering
3. Integratie

Aan de slag:

Maken opdracht 14 en 15