Grammatica: bijvoeglijk naamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Weekplanning

Grammatica woordsoorten H2: bijvoeglijk naamwoord

Schrijven H4: een verslag schrijven

Repetitie lezen H4/H5/H6

Vandaag

Les 2, week 11

Les 3, week 11

Vandaag 

1. Hoe zat het ook alweer met...
2. Grammatica: bijvoeglijk naamwoord
3. Zelf aan de slag

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WIE (OF WAT) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

Let op: 

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!

Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel! 

Lidwoorden

1. de, een->onbepaald (staan)
2. het, de->onbepaald(zitten)
3. een->onbepaald (staan op stoel)

zelfstandig naamwoord?

1. Leeuwarden (zitten op tafel)
2. in (staan op tafel)
3. de (zitten)
4. mooie (zitten op stoel)

Wat is een zelfstandig naamwoord?

1. een naam (staan op tafel)
2. zelfde als 'de, het, een' (zitten op tafel)
3. mens, dier, plant of ding (staan op de grond)
4. Wie of wat (staan op stoel)

Taalkundig ontleden (woordsoorten)

• Zelfstandig naamwoord en lidwoord (zn en lw)
• Bijvoeglijk naamwoord (bn)
• Zelfstandig- en hulpwerkwoord (zww en hww)
• Aanwijzend en vragend voornaamwoord aanw. vnw en vr. vnw)
• Voorzetsel (vz)
• Bijwoord (bw)

LESDOEL:

• Je weet wat een bijvoeglijk naamwoord is en hoe je deze kunt herkennen
• Je weet hoe je de korte en de lange vorm spelt

Het bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Spelling 3 bijvoeglijk naamwoord

• De meeste bijvoeglijk naamwoorden hebben een korte vorm (zonder-e) en een lange vorm. (met -e)
• bv. Het leuke meisje, een leuk meisje
• De lange vorm maak je door een -e erachter te zetten bv. klein-kleine
• Soms moet je daarnaast:
• een -f in een -v veranderen  bv. lief-lieve
• een -s in een -z veranderen bv. grijs-grijze
• laatste medeklinker verdubbelen bv. glad-gladde
• een klinker weghalen bv. groot-grote

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoorden geven aan van welke stof iets is gemaakt. Ze eindigen meestal op -en, bv. houten, wollen, ijzeren, glazen enz.

De nieuwere woorden (of uit andere taal) niet, bv. nylon, acryl, plastic.

Zie de volgende pagina.

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden NIET op -en:

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden WEL op -en:

Weekwerk grammatica

Waar? 

Bladzijde 60-61

Welke opdrachten?

1, 2 en 4. Extra uitdaging nodig? Opdracht 5

Is dit huiswerk voor de volgende keer?

Aan het einde van deze les kijken we het na. 

Opdracht 1

• 1 modebewuste, hippe
  
• 2 zilveren
  
• 3 Zelfgemaakte, goedkoper, origineel
  
• 4 populairste, gebleekte
  
• 5 verlegen, stoerder
  
• 6 zijden, plastic
  

Opdracht 2

• 1 a normaalste
• b beste
• c vreemd, lekker
• d lekker
• e verrassend, voordelig
• f blij
• 2 eigen antwoord

Opdracht 3

• 1 a grappig de grappige mop een grappige mop
• b fantastisch de fantastische winnaar een fantastische winnaar
• c zeldzaam de zeldzame aankoop een zeldzame aankoop
• d goedkoop het goedkope cadeau een goedkoop cadeau
• e tof het toffe idee een tof idee
• f antiek het antieke beeld een antiek beeld
• 2 - Bij een de-woord krijg je altijd de lange vorm.
• - Als er een bepaald lidwoord (het) voor een het-woord staat, krijg je de lange vorm. Als er een onbepaald lidwoord (een) voor staat, krijg je de korte vorm.

Opdracht 4

• 1 Het (blw) gelukkige (bn) echtpaar (zn) gaf elkaar een (olw) prachtige (bn), diamanten (bn) ring (zn).
• 2 Met vermakelijke (bn) grappen (zn) liet de (blw) Twentse (bn) cabaretier (zn) het (blw) publiek (zn) lachen.
• 3 De (blw) spectaculaire (bn) wedstrijd (zn) zorgde voor grote (bn) vreugde (zn) bij de (blw) enthousiaste (bn) fans (zn).
• 4 Tot onze schrik (zn) viel de (blw) stenen (bn) fruitschaal (zn) op de (blw) granieten (bn) vloer (zn) aan stukken (zn).
• Let op: Onze is geen bn. Later leer je dat dit een bezittelijk voornaamwoord is.
• 5 Grote (bn) horloges (zn) zijn opvallender (bn) dan kleine (bn) modellen (zn).
• 6 Verse (bn) eieren (zn) zijn vandaag bij de (blw) boerderijwinkel (zn) in de (blw) aanbieding (zn).

Wat heb je geleerd? 1a

Wat heb je geleerd? 1b

Wat heb je geleerd? 1c