Herhaling Spelling §1 t/m 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhaling Spelling §1 t/m 4

• Hoofdlettergebruik (§1)
• Leestekengebruik (§1)
• Bijvoeglijk naamwoorden (§2)
• Meervoud (§3)
• Verkleinwoorden (§4)

Hoofdlettergebruik

Wanneer gebruik je hoofdletters?

• Aan het begin van iedere zin.
• Namen van mensen, dieren, bedrijven, merken etc.
• Aardrijkskundige namen + afgeleiden daarvan.

Bluppie de goudvis, Dordrecht, Nederlandse gewoontes, Zuid-Frankrijk, Shell, Britse humor, Kruidvat .....

Hoofdletters in namen

Sommige namen hebben tussenvoegsels (van, 't, el, de ....).

Tussenvoegsels schrijf je met een kleine letter als de naam al is begonnen:

Jan de Wit, M. el Hamdaoui, mevrouw G. van 't Noordende, Marijke van den Kouden

Hoofdletters in namen

Als het tussenvoegsel het allereerste stukje is van de naam, schrijf je het met een hoofdletter.

meneer De Wit, de voetballer El Hamdaoui, onze lerares Van 't Noordende, Van den Kouden

(LET OP: de tussenvoegsels 't en d' blijven altijd klein!)

Leestekengebruik

Aan het eind van IEDERE zin staat een leesteken:

• een PUNT na een gewone zin = .
• een VRAAGTEKEN na een vraag = ?
• een UITROEPTEKEN na een zin met extra nadruk = !

Wanneer gebruik je een komma?

• in opsommingen
• tussen twee persoonsvormen
• voor voegwoorden (BEHALVE en / of)

Mijn lievelingskleuren zijn oranje, paars en blauw.

Wat ik weten wil, is of jij ook naar dat feestje gaat.

Ik moet nu weg, want mij training begint zo.

Oefenen: vul de komma's in.

Mijn kleine broertje is vandaag ziek dus hij blijft thuis.

Omdat mijn vader thuiswerkt moet mijn broertje bij hem in de woonkamer blijven.

Hij ligt op de bank en speelt een spelletje.

Ik wil ook wel gamen op de bank maar ik moet gewoon naar school

Hoewel ik best zou willen ruilen ben ik ook blij dat ik niet ziek ben

Als ik straks thuis kom kan ik nog steeds een spelletje doen.

Ik weet nog niet of ik meteen ga gamen of eerst mijn huiswerk ga maken.

Controleer je antwoorden:

Mijn kleine broertje is vandaag ziek, DUS hij blijft thuis.

Omdat mijn vader thuiswerkt, moet mijn broertje bij hem in de woonkamer blijven.

Hij ligt op de bank EN speelt een spelletje.

Ik wil ook wel gamen op de bank, MAAR ik moet gewoon naar school

Hoewel ik best zou willen ruilen, ben ik ook blij dat ik niet ziek ben

Als ik straks thuis kom, kan ik nog steeds een spelletje doen.

Ik weet nog niet OF ik meteen ga gamen OF eerst mijn huiswerk ga maken.

Bijvoeglijk naamwoorden

Korte en lange vorm

Bijvoeglijk naamwoorden krijgen soms een -e voor de uitspraak. Dit noem je de lange vorm.

een lief kind -> het lieve kind

een rood potlood -> het rode potlood

Let op deze lange vorm!

Bijvoeglijk naamwoorden die eindigen op -ieel krijgen een trema in hun lange vorm:

een presidentieel bevel - het presidentiële bevel

een financieel overzicht - het financiële overzicht

Stoffelijke bijvoeglijk naamwoorden

Stoffelijke bijvoeglijk naamwoorden vertellen van welk materiaal iets gemaakt is. 

Alle stoffelijke bijvoeglijk naamwoorden hebben maar 1 vorm. Zij hebben dus geen korte en lange vorm.

Stoffelijke bijvoeglijk naamwoorden

Veel stoffelijke bijvoeglijk naamwoorden schrijf je met -en:

een gouden horloge, de wollen trui, het houten schuurtje, rubberen kogels

Stoffelijke bijvoeglijk naamwoorden uit een andere taal of materialen die heel nieuw zijn, krijgen geen -en:

de aluminium drinkfles, een plastic dobbelsteen, rotan stoelen, nylon kousen

Meervoud

Twee manieren

In het Nederlands zijn er twee manieren om aan te geven dat een woord in het meervoud staat:

• -en: huis-> huizen, slak -> slakken
• -s: toren -> torens, etui -> etuis

Je moet zelf leren welk meervoud een woord krijgt.

Meervoud -en bij -ee/-ie

Woorden die op -ee of -ie eindigen en bij het meervoud -en krijgen, hebben in het meervoud een trema:

zee -> zeeën

knie -> knieën

Meervoud -en bij -ie

Als de klemtoon op de -ie ligt, krijgt het woord een extra -e en komt het trema op die -e   ->   melodieën, epidemieën

Als de klemtoon niet op de -ie ligt, komt het trema op de -e van die -ie   ->   bacteriën, poriën

Meervoud: -s of -'s?

Als het meervoud een -s krijgt, mag je die niet altijd vastmaken. Soms moet er een apostrof tussen:

torens, etuis

MAAR: studio's, baby's

Meervoud: -s of -'s?

De -s krijgt een apostrof bij:

• woorden die eindigen op -a, -i, -o, -u, -y
• alle afkortingen

lama's, foto's, studio's, hobby's

pc's, hbo's, tv's

Meervoud: -s of -'s?

LET OP! Het is dus NIET WAAR dat alle woorden die op een klinker eindigen een apostrof krijgen!

Alle woorden op een -e niet -> dominees, comités, hoeves

Alle woorden met meerdere klinkers die samen uitgesproken worden als 1 klank ook niet -> etuis, bureaus, essays

Verkleinwoorden

Verkleinwoorden

In het Nederlands kan je aangeven dat iets klein is door een paar letters achter het woord te zetten.

Er zijn heel veel varianten:

hond -> hondje                           koning -> koninkje 

worm -> wormpje                      baan -> baantje

Je moet zelf leren welke verkleinvorm een woord krijgt.

Verkleinwoorden op -ing

Woorden op -ing gaan op een aparte manier.

Sommige raken hun -g kwijt: koning -> koninkje

Sommige krijgen een extra -e: tekening -> tekeningetje

Extra klinkers

Woorden die eindigen op -a, -é, -i, -o, -u krijgen extra klinkers.

lama -> lamaatje

comité -> comiteetje,

ski -> skietje

foto -> fotootje

paraplu -> parapluutje

Apostrof + tje

Er zijn twee soorten woorden die als verkleinwoord -'tje krijgen:

• woorden die eindigen op medeklinker + -y
• afkortingen

baby'tje, hobby'tje     (maar: essaytje, cowboytje)

pc'tje, tv'tje

Nu oefenen:

meervoud: olie

meervoud: ree

meervoud: symfonie

meervoud: radio

meervoud: spray

meervoud: logo

meervoud: wc

meervoud: roede

meervoud: hyena

meervoud: milieu

meervoud: paté

meervoud: cadeau

meervoud: kiwi

verkleinwoord: kiwi

verkleinwoord: paté

verkleinwoord: hyena

verkleinwoord: woning

verkleinwoord: ring

verkleinwoord: jury

verkleinwoord: display

verkleinwoord: wc