Smiley opdracht

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

D2B Erfelijkheid en evolutie EXTRA

Basisstof voor 2MH  smiley-opdracht

Info gebruikt van:

Malmberg methode Biologie en verzorging voor jou

Biologiepagina.nl

Bioplek.org

Biologieweb.nl

e.a. 

Kun je uitleggen in een verhaaltje wat de begrippen betekenen en wat ze met elkaar te maken hebben? 

46 chromosomen  

23 paar chromosomen 

DNA                             - Gen 

Genotype                     - Fenotype
Lichaamscel                 - Geslachtscel

Zygote

Homozygoot                 - Heterozygoot

Dominant                      - recessief

X-chromosoom             -  Y-chromosoom

Symbool Meisje            - Jongen 

Noteren homozygoot    - heterozygoot

Welke genotypen zijn mogelijk met A en a? 

Welk fenotype zie je bij een heterozygote eigenschap?

Wat weet je al over erfelijkheid?

Leerdoelen

Leer deze les van LessonUP

Eerst  zie je de oefenvragen

(Als je wilt kun je daarna nog wat extra uitleg 

over de basisstof bekijken )

Oefenvragen.... wat weet je (niet)?

Als je fouten maakt, het niet snapt:

STEL VRAGEN

NOTEER IN JE SCHRIFT DE VRAAG EN HET JUISTE ANTWOORD

Je hebt er helemaal niets aan om de vragen 

'even snel'  te maken ... als jij er niet over nadenkt: 

Genotype: AA

Wat je waarneemt (fenotype) zijn de eigenschappen van de 1e letter van het genotype

1. Waar
2. Nietwaar

Dit zijn de mogelijke genotypen:

AA Aa aA aa

1. waar
2. nietwaar

Genotype: AA

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Genotype: aa

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Genotype: Aa

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Genotype: AA
Je ziet in het fenotype de
Dominante eigenschap

1. Waar
2. Nietwaar

Genotype: Aa

I: Je ziet in het fenotype de Dominante eigenschap
II: Je ziet in het fenotype de Dominante EN de recessieve eigenschap
III: Je ziet in het fenotype de recessieve eigenschap

1. I: Waar II: Waar III: Nietwaar
2. I: Waar II: Waar III: Nietwaar
3. I: Nietwaar II: Waar III: Nietwaar
4. I: Waar II: Nietwaar III: Nietwaar

Genotype: aa
Je ziet in het fenotype de
Dominante eigenschap

1. Waar
2. Nietwaar

aA
Je ziet in het fenotype:

1. de recessieve eigenschap
2. de Dominante eigenschap
3. de recessieve EN Dominante eigenschap
4. Hallooooooooooo, aA dat bestaat niet!!!!!!!!!!

Iemand is heterozygoot voor een eigenschap

de recessieve eigenschap

De dominante eigenschap

Wat zie je van diegene in het fenotype?

Een heterozygote plant voor de eigenschap van rode bloemen.

Wat is het genotype van de plant?

bB: Zó mag je het genotype NIET noteren!

Altijd de hoofdletter eerst.

Bb

BB

bb

bB 

Een homozygote plant voor de eigenschap 

van gele bloemen. Als je niet meer aan info hebt, 

wat kan het genotype van de plant dan zijn?

Bb en Bb

BB en bb

Alleen bb

Alleen BB

Een homozygote plant voor de kleur geel (Info: geel is dominant).

Een heterozygote plant voor de kleur roze.

Een homozygote plant voor de kleur paars (Info: paars is recessief).

Wat zijn de genotypen van de planten?

Bb

BB

bb

Iemand is homozygoot voor een dominante eigenschap

de recessieve eigenschap

De dominante eigenschap

Wat zie je van diegene in het fenotype?

Fruitvliegjes komen voor met korte vleugels en normale vleugels. 

Men ontdekt een fruitvliegje dat normale vleugels heeft. 

Dat fruitvliegje is heterozygoot. Er zijn ook fruitvliegjes met korte vleugels.

Wat is het genotype van de verschillende fruitvliegjes uit de tekst?

korte vleugels

normale 

vleugels

(uit de tekst

hierboven).

extra

vraag

Bb

BB

bb

Er is ook een fruitvliegje met het genotype BB.

Welk fruitvliegje kan dat zijn?

De 1e cavia heeft een bruine vacht, is homozygoot voor de vachtkleur. Bruin is dominant. 

De 2e cavia heeft een witte vacht en is ook homozygoot.  

De 'andere cavia' is ook bruin maar deze heeft een ander genotype dan de 1e cavia.  Welk genotype hebben de cavia's?

Bb

BB

bb

'Andere cavia'

Er zijn konijnen met lange oren en konijnen met korte oren. Lange oren zijn Dominant. Wat kan het genotype van deze konijnen zijn?

bB: Zó mag je het genotype NIET noteren!

Altijd de hoofdletter eerst.

     homozygoot

Nooit!

Bb

BB

bb

bB 

Er zijn kippen die grote eieren leggen en kippen die kleine eieren leggen. 

Stel: Het leggen van kleine eieren is een recessieve eigenschap.  

Wat is het genotype van de kippen?.....en.... Wat is helemaal fout?

bB: Zó mag je het genotype NIET noteren!

Altijd de hoofdletter eerst.

heterozygoot

Bb

BB

bb

bB 

Iemand is homozygoot voor een recessieve eigenschap, 

de recessieve eigenschap

De dominante eigenschap

Wat zie je van diegene in het fenotype?

Een speler is homozygoot voor het goed kunnen koppen. Goed koppen is Dominant. Een speler heeft overzicht, het hebben van overzicht is recessief.  Een speler die heel goed kan sprinten is heterozygoot, de eigenschap is Dominant. 

Wat zijn de genotypen van de spelers?

Ronaldo

Mathijs de Ligt

Frenkie de Jong

Bb

BB

bb

Het gen voor bruine ogen is Dominant over het gen van blauwe ogen.

Een vrouw en man hebben beide bruine ogen. 

De man is homozygoot, de vrouw niet. 

Er is een kind met blauwe ogen.

Wat is het genotype van de man, de vrouw en het kind?

bb

BB

Bb

Kuiltje in de wang, homozygoot

Een kuiltje in de wang is een Dominante eigenschap

Kuiltje in de wang, heterozygoot

Geen kuiltje in de wang, wel een hele goede voetballer :)

Welk genotype hebben deze personen?

bb

BB

Bb

23 paar chromosom

Genotype

Geslachtscel man

Homozygoot recessief

Dominant noteer je ...

man

Geslachtschromo-soom man

vrouw

46 chromosomen

 in een orgaan

Karyogram

Gen

Fenotype

23 chromosomen 

eicel 

Zygote

Heterozygoot

chromosoom 

dna-gen

(zaadcel)

(eicel)

Praktijkopdracht

De smiley-nakomeling

De opdracht ontvang je van de docent

op papier

Geslachtelijke voortplanting 

                   bij smileys

Je ziet 6 eigenschappen:

Een eigenschap kan zijn:

- Dominant

- recessief

Let op de letter 

                          en het fenotype

Haar, vorm ogen, oorlel, kuiltje in de kin en tongrollen 

Hoofdletter of kleine letter

Welke genotypen zijn mogelijk 

per eigenschap?

Noteer ze op 

jouw blad

HH  Hh  hh

BB  Bb  bb

AA  Aa   aa

KK  Kk   kk (schrijf een Andere kleine letter k)

RR  Rr    rr

Teken de moeder en vader smiley. 

Kijk naar de 1e letter van het genotype, 

dat is wat je waarneemt (het fenotype).

Fenotype: 

Het waarneembare uiterlijk 

van de vader

Nakijkblad

Fenotype: 

Het waarneembare uiterlijk 

van de moeder

Van de moeder komt er vanuit 

de lichaamscel informatie in de eicel. 

Het toeval bepaalt welke informatie 

dat is over elke eigenschap.

Van de vader komt er vanuit 

de lichaamscel informatie in de zaadcel. 

Het toeval bepaalt welke informatie dat is over elke eigenschap.

2. Bepaal het genotype van de nakomeling per eigenschap

4. Vul in

1. Bepaal samen welke info er in de eicel en zaadcel terecht komt......

3. Teken de nakomeling

Zie volgende slide (meer overzicht)

Van de moeder komt er vanuit 

de lichaamscel informatie in de eicel. 

Het toeval bepaalt welke informatie 

dat is over elke eigenschap.

Van de vader komt er vanuit 

de lichaamscel informatie in de zaadcel. 

Het toeval bepaalt welke informatie dat 

is over elke eigenschap.

2. Bepaal het genotype van de nakomeling per eigenschap

1. Bepaal samen welke info er in de eicel en zaadcel terecht komt......

Welke eigenschap (gen) komt in de eicel en welke in de zaadcel?

Tweetal: Speel ‘Rots-Papier-Schaar’:      Wint Leerling 1: Noteer de 1e letter    Wint leerling 2: Noteer de 2e letter 

Ben je alleen? Gebruik een muntje.                        Kop   : Noteer de 1e letter                     Munt: Noteer de 2e letter

 2. Het genotype 

van de nakomeling 

per eigenschap

3. Maak de tekening, 

Je ziet het fenotype, 

dat wat je waarneemt

van de nakomeling

4. Bepaal of jou smiley een jongen of een meisje is.

Op wie lijkt de smiley het meest?

Dit ben ik. Je ziet al mijn uiterlijke eigenschappen.

Wat je ziet is mijn fenotype.

Vul in

h, b, A, K, r

fenotype h:  genotype hh

fenotype b:  genotype  bb

fenotype A:  genotypte AA  of Aa

fenotype K:  genotype KK of kk

fenotype r:   genotype rr

Vul in

1. De zaadcel

2. 23

3. Aa

4. AA

5. aa

6.  1e XY jongen    2e  XX meisje

https://www.youtube.com/watch?v=ZfygN-oa6YU&list=PLLZRXn-_zTlsNkqSDUPy0xqy60KVyC9pw&index=4

23 paar chromosom

Genotype

Geslachtscel man

Homozygoot recessief

Dominant noteer je ...

man

Geslachtschromo-soom man

vrouw

46 chromosomen

 in een orgaan

Karyogram

Gen

Fenotype

23 chromosomen 

eicel 

Zygote

Heterozygoot

chromosoom 

dna-gen