3.4 Geslachtschromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica en 

Thema 4 Evolutie

Leerdoelen 3.4 Geslachtschromosomen

• Je kunt beschrijven op welke wijze geslachtschromosomen het geslacht van een mens bepalen.
• Je kunt een kruisingsschema maken voor X-chromosomale overerving en hieruit of uit stambomen de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden.

Bevruchting

• Zoogdieren en fruitvliegjes zoals links in de afbeelding
• Sommige vogels en vissen juist net andersom 

(Geslachts)chromosomen

• Vrouw: [46,XX]
• Man: [46,XY]  

X-chromosomale overerving

Man: XAY of XaY

Vrouw: XAXA of XAXa of XaXa

Het Y-chromosoom wordt altijd via de vader overgeërfd. Het X-chromosoom kan van vader of moeder zijn (bij meisjes).

Kan je nummers lezen?

Kleurenblindheid

1  op de 12 mannen

1 op de 250 vrouwen

Zouden we het verschil tussen mannen en vrouwen bij sommige erfelijke eigenschappen kunnen verklaren??

XAXa x XAY

• Dochter: XAXA of XAXa = 0% kleurenblindheid
• Zoon: XAY of XaY = 50% kleurenblindheid

Hemofilie ook X-chromosomaal overerfbaar.

XAY -> XA naar dochter, dus zij wordt XAXA of XAXa = 100% dominant fenotype

XaXa -> Xa naar zoon, dus hij wordt XaY = 100% recessief fenotype

Leerdoelen 3.4 behaald???

• Je kunt beschrijven op welke wijze geslachtschromosomen het geslacht van een mens bepalen.
• Je kunt een kruisingsschema maken voor X-chromosomale overerving en hieruit of uit stambomen de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden.

De opdrachten:

Bestudeer blz. 214 t/m 219.

Maken + nakijken opdr. 35 t/m 43.

Is uit de stamboom af te leiden of dit allel autosomaal of X-chromosomaal overerft?

1. Ja, de ziekte erft autosomaal over.
2. Ja, de ziekte erft X-chromosomaal over.
3. Nee, dit is niet hieruit op te maken.