Koude Oorlog (deel 1 en 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

De Koude Oorlog

Tijd van Wereldoorlogen (1900 - 1950)

Tijd van Televisie & Computer (1950 - nu)

Kenmerken van de Koude Oorlog
(1945 - 1991)

• Een periode van grote spanning tussen de VS en de Sovjet-Unie.
  
  

• Angst voor een 3e wereldoorlog door een wapenwedloop met kernwapens.
  
  
• Geen echte onderlinge oorlog, wel strijd om zo veel mogelijk invloed in de wereld.   
  

• Koude Oorlog
  
• Marshallplan
  
• Planeconomie
  
• Trumanleer
  
• Oostblok & Westblok
• Wapenwedloop
  

 1.Het begin van de Koude Oorlog

• Communisme
  
• Kapitalisme
  
• Vrijemarkteconomie
  
• De Grote Drie
  
• IJzeren Gordijn
  
• Invloedssfeer

Kernbegrippen

Leerdoelen

1. Je kunt een juiste omschrijving geven van de kernbegrippen in deze paragraaf.
2. Je kunt de belangrijkste verschillen tussen communisme en kapitalisme benoemen. 
3. Je kunt benoemen wie de Grote Drie waren en uitleggen wat zij in 1945 met elkaar besloten tijdens de Conferentie van Jalta en Potsdam. 
4. Je kunt uitleggen hoe Europa na WO II verdeeld raakte in twee invloedssferen.

Communisme

Doel:  Een wereld waarin iedereen gelijkwaardig is. 

• Iedereen verdient even veel.
• Kapitaal, producten en diensten zijn gemeenschappelijk bezit.
  
• Er bestaat geen armoede, geen rijkdom en er zijn geen sociale klassen.
  
  

In de praktijk:

• Zolang er nog privébezit is, mag de overheid alles bepalen en controleren.
• Zolang er nog privébezit is, hebben de burgers geen vrijheid.
  
  
  

Kapitalisme

Doel:  Een wereld waarin er zoveel mogelijk winst wordt gemaakt.

• Iedereen verdient anders.
• Kapitaal, producten en diensten zijn in privébezit.
• Burgers hebben grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting, godsdienst etc.
• Vrijemarkteconomie
   Een economie waarin vraag en aanbod bepalen wat er wordt geproduceerd en
   hoe hoog de prijzen zijn.
  

Conferentie van Jalta (1945) 

1. Oprichting van een wereldorganisatie voor internationale vrede en veiligheid
     - Verenigde Naties (VN)

   

2. Verklaring van een vrij Europa
     - Vrede, democratie en de wederopbouw

3. Verdeling van Duitsland
     - De Grote Drie bepalen de voorwaarden.
     - "We komen er samen wel uit."
     - "Eerst de oorlog stoppen, de uitvoering komt later wel."

Conferentie van Potsdam(1945)

1. Doel van de geallieerde bezetting van Duitsland
    - "Demilitariseren, denazificatie en democratisering."
    - Duitsland en Berlijn verdeeld in 4 bezettingszones.

2. Voorwaarden voor een Japanse overgave
    - President Truman praat met Stalin over een
      "nieuw en krachtig wapen".
 
3. Top van het Nazi-regime berechten
   - Processen van Neurenberg

• BRD = West-Duitsland
• Democratie
• Kapitalisme

• DDR = Oost-Duitsland
• Dictatuur
• Communisme

• IJzeren Gordijn

• IJzeren Gordijn

• Westblok
• Invloed VS

• Oostblok
• Invloed Sovjet-Unie

Verenigde Staten

• Democratie
• Meerdere politieke partijen
• Kapitalisme
• Groot verschil tussen arm en rijk
• Vrijheid
• Productiemiddelen zijn privébezit
• Westblok
• West-Europa
• BRD
• John F. Kennedy
• Wapenwedloop
  
• Trumanleer
• Marshallplan

Sovjet-Unie

• Dictatuur
• Eén politieke partij
• Communisme
  
• Iedereen heeft evenveel
• Gelijkheid
• Productiemiddelen zijn van de staat
• Oostblok
• Oost-Europa
• DDR
• Josef Stalin
• Nikita Chroestjsov
• Wapenwedloop 
• Strafkampen

Kernbegrippen 1.Het begin van de Koude Oorlog

• Communisme
   Politieke stroming die gelooft dat armoede kan worden opgelost door het privébezit af te schaffen.
   Alle bezittingen worden gemeenschappelijk bezit (in de praktijk: bezit van de staat).
  
  
• Kapitalisme
   Economisch systeem waarin ondernemers zo veel mogelijk winst proberen te maken.
  
  
• Vrijemarkteconomie
   Economie waarin vraag en aanbod bepalen wat er wordt geproduceerd en hoe hoog de prijzen zijn. 
   
• De Grote Drie
   Naam van de regeringsleiders van de VS, Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie die tijdens de Tweede Wereldoorlog
   met elkaar samenwerkten om Nazi-Duitsland te verslaan. Dit waren Roosevelt (VS), Churchill (GB) en Stalin (S-U).
  
  
• IJzeren Gordijn
   De grenslijn tussen West-Europa en Oost-Europa die tijdens de Koude Oorlog zwaar werd bewaakt.
  
  
• Invloedssfeer
   Gebied waar de VS of de Sovjet-Unie het direct of indirect voor het zeggen hadden.

Kernbegrippen 1.Het begin van de Koude Oorlog

• Koude Oorlog
   Periode van spanning tussen de communistische Sovjet-Unie en de kapitalistische Verenigde Staten waarin er steeds
   een oorlog dreigde, maar er nooit een directe oorlog kwam.
  
  
• Marshallplan
   Hulpprogramma van de VS na de Tweede Wereldoorlog om de Europese economieën te herstellen.
  
  
• Planeconomie
   Economie waarin de regering bepaalt wat de bedrijven moeten maken en hoe hoog de prijzen zijn. 
   
• Trumanleer
   Opvatting van de Amerikaanse president Truman dat de VS het recht hadden om een land te helpen als daar 
   communisten aan de macht probeerden te komen.
  
  
• Oostblok      =       Groep communistische landen onder leiding van de Sovjet-Unie.
• Westblok      =       Groep kapitalistische landen onder leiding van de Verenigde Staten.
  
  
• Wapenwedloop
   Gebied waar de VS of de Sovjet-Unie het direct of indirect voor het zeggen hadden. 

 2.Een verdeeld Duitsland

• Bondsrepubliek Duitsland (BRD)
  
• Duitse Democratische Republiek (DDR)
  
• Luchtbrug
  
• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO)

Kernbegrippen

Leerdoelen

1. Je kunt een juiste omschrijving geven van de kernbegrippen in deze paragraaf.
2. Je kunt uitleggen hoe de geallieerden Duitsland verdeelden na de 2e wereldoorlog.
3. Je kunt uitleggen hoe de Blokkade van Berlijn in 1948 tot stand kwam.
4. Je kunt uitleggen waarom de BRD en de NAVO in 1949 werden opgericht.
5. Je kunt verklaren hoe het Wirtschaftswunder tot stand kwam in de BRD.
6. Je kunt verklaren waarom de Berlijnse Muur in 1961 werd gebouwd.
7. Je kunt uitleggen waarom het leven in de DDR onprettiger was dan in de BRD.

• Warschaupact
  
• Wirtschaftswunder
• Ostpolitik
• Stasi

Luchtbrug (1948 - 1949)

NAVO

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)
   Opgericht in 1949.
   Militair bondgenootschap tussen de VS, Canada en West-Europese landen.
  
  

• Doel:     
   Bescherming tegen de communistische dreiging uit de Sovjet-Unie
  
  
• "Een aanval tegen een lidstaat is een aanval op alle lidstaten"
  

Het Warschaupact

• Opgericht in 1955, gestopt in 1991.
   Militair bondgenootschap tussen de Sovjet-Unie en Oost-Europese landen.
  
  

• Doel:     
   Bescherming tegen de kapitalistische dreiging uit het Westen
  
  
• Leden:
   Sovjet-Unie, Oost-Duitsland, Polen, Albanië, Bulgarije, Hongarije, Roemenië
   en Tsjecho-Slowakije

NAVO (1949):
Militair bondgenootschap van het Westblok 

Warschaupact (1955):
Militair bondgenootschap van het Oostblok 

Huiswerk

2. De Koude Oorlog

Blz. 20 Opdracht 1 + 2 + 4 + 5 + 6 + 7 + 9 + 10 t/m 15

Kernbegrippen 2.Een verdeeld Duitsland

• Bondsrepubliek Duitsland (BRD)
   De officiële naam van West-Duitsland
  
  
• Duitse Democratische Republiek (DDR)
   De officiële naam van Oost-Duitsland
  
  
• Luchtbrug
   De bevoorrading van de Berlijnse bevolking met vliegtuigen tijdens de Blokkade van Berlijn in 1948/1949.
   
• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO)
   Militair bondgenootschap van het Westblok.
   Opgericht in 1949 om West-Europa te beschermen tegen het communisme. 
  
  
• Warschaupact
   Militair bondgenootschap van het Oostblok.
   Opgericht in 1955 om Oost-Europa te beschermen tegen het kapitalisme.
  
  
• Wirtschaftswunder
   Het wonderbaarlijk snelle herstel en de groei van de West-Duitse economie in de jaren '50.

• Ostpolitik
   De door Willy Brandt begonnen politiek van toenadering van
   West-Duitsland tot het Oostblok.
  
  
• Stasi
  Staatsveiligheidsdienst van de DDR die burgers streng controleerde.