Zuren en basen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Terugblik

Zeep

- natuurlijke zepen vs. synthetische zepen

- 'kop' en een 'staart'

- creme, shampoo, tandpasta (bestanddelen)

Vooruitblik

•  Deze les: 2.4&2.5
• Woensdag: Practicum (zuren en basen)
• Projectweek & herfstvakantie
• 2 lessen: 2.6 en oefentoets/herhaling

Vandaag

               H2.4  Schoonmaakmiddelen: variatie

               H2.5 Zuren en basen: rekenen

               Klassikaal naar opgave kijken, daarna zelf aan het werk

H2.4 Schoonmaakmiddelen

Hard water                   kalk in ons kraanwater             (kalkaanslag)

                                             Hardheid = hoeveelheid kalk

                                                   

Verwijderen van kalkaanslag                  Zure schoonmaakmiddelen

                                                                                   (zuur in opgelost)

Agressief: hoe zuurder, hoe agressiever

Zure schoonmaakmiddelen

• Zoutzuur
• Schoonmaakazijn
• Antikalkmiddelen (citroenzuur/mierenzuur)

Basische schoonmaakmiddelen

Tegenovergestelde van zuur = base

Veel basische schoonmaakmiddelen 

• gootsteenontstopper
• ammonia
• soda 
• zeep

Basische schoonmaakmiddelen

- Bevatten een base

- Gebruikt voor het verwijderen van olie en vet

Agressief: hoe basischer, hoe agressiever

Zuren en basen

Oplossing zonder zuur of base = neutraal

Onbekende oplossing? NIET proeven        (heel zuur/heel basisch)

   

                  Indicatoren

                      Bevatten stoffen die van kleur veranderen

Lakmoespapier

•  Zure oplossing kleurt een blauw lakmoespapiertje rood

• Basische oplossing kleurt een rood lakmoespapiertje blauw

• Neutrale oplossing: geen kleur verandering

Zuur-base-indicatoren

- Rodekoolsap       

      Paars/blauw van kleur

        Kleurt rood bij zuur en groen/geel bij base

- Feloftaleine         

      Kleurt diep paars bij basische oplossing

         Kleurloos bij zuur/neutrale oplossing

pH: wat meet je?

Hoe agressief is mijn oplossing?

• "Zuurgraad" meten we in pH
• Het geldt alleen voor waterige oplossingen

• Onder de pH=7: zuur
• Boven de pH=7: basisch
• Precies pH=7: neutraal

Terugblik

Toets: H1 en H2 volledig

- pictogrammen

- toestandsaanduiding en faseverandering

- stofeigenschappen

- chemische reactie

- zuivere stoffen vs. mengsels                  (3 verschillende mengsels)

- zeep(molecuul)

- hard water

- zuren en basen (pH)

- indicatoren voor zuren en basen

2.5 Zure en basische stoffen

In het dagelijks leven: maagzuur                      Rennie

Zure en basische stoffen heffen elkaars werking op

Zure oplossing minder zuur maken met base = ontzuren

Neutraliseren

= toevoegen van een zuur of base totdat je oplossing NEUTRAAL is

• Zure oplossing -> base toevoegen
• Basische oplossing -> zuur toevoegen

Wanneer is mijn oplossing neutraal?

Titreren

• Indicator fenolftaleine
• Titratie                     Concentratie van een zure/basische
• Neutraliseren                                                         oplossing bepalen 

Concentratiebepaling

Vraag: is er genoeg azijnzuur aanwezig in keukenazijn (minimaal 1000 mg azijnzuur per 25 mL = eis)

• 25 mL keukenazijn
• 19,4 mL base toegevoegd tot kleuromslag

1 mL base = 55 mg azijnzuur

2.6 Verschillende soorten stoffen

A - azijn       (ontkalken)

B - bleek     (base)

C - cola

E - ethanol

F - fluoride

J - jodium

K - koolzuur

Aan de slag

Individueel opgave 74 maken

Klassikaal bespreken