70 jaar televisie

• Begrijpend lezen
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

70 jaar televisie

Wat vind jij het beste televisie programma op tv? (noem er
maximaal 3)

Ik kijk liever...

Youtube

TV

Tekst lezen

De oorsprong

Verschillende uitvinders hebben aan de wieg gestaan van de televisie. In 1883 bijvoorbeeld ontwikkelde de Duitse ingenieur Paul Nipkow de Nipkowschijf: een mechanisme waarbij via een ronddraaiende schijf licht kon worden omgezet in een elektrisch signaal. Maar deze vroege technieken hadden nog weinig kracht. Wat geprojecteerd kon worden was niet meer dan een beeldje van klein formaat, met een niet erg hoge resolutie. Een belangrijke bijdrage werd geleverd door Philo Farnsworth, een boerenzoon wiens familie in 1919 verhuisde naar een boerderij in Idaho toen hij 12 was. Philo kwam toen voor het eerst te wonen in een huis dat elektriciteit had. Dat interesseerde hem bovenmatig. Op de zolder van het huis vond Philo ook nog eens een aantal tijdschriften over elektriciteit en elektrische toepassingen. Toen was zijn fascinatie voor elektriciteit en alles wat ermee samenhangt voorgoed gewekt. In de eropvolgende jaren kwam hij steeds meer te weten op dit terrein.

In de radio’s van die tijd, en dat duurde tot in de zestiger jaren, werden zogenaamde radiobuizen gebruikt. Philo, inmiddels 15 jaar, bedacht dat die ook gebruikt zouden kunnen worden om beelden draadloos over afstand te verzenden. Maar hoe, dat was nog een raadsel. Tot hij op een dag over het aardappelveld van hun boerderij uitkeek en hem opviel dat dat veld bestond uit allemaal parallel lopende voren. Plotseling zag hij het voor zich: een televisiebeeld dat opgebouwd werd door parallel lopende lijnen. Dit idee zou vele decennia lang de basis voor de werking van televisie zijn. In de jaren twintig ging Philo experimenteren met zijn idee, wat mogelijk werd gemaakt doordat bedrijven in hem wilden investeren. Zij zagen toekomst in zijn idee. Na lange jaren van experimenteren lukte het hem om een soort prototype van de televisie te bouwen, dat het mogelijk maakte een beeld met één lijn te verzenden. Deze doorbraak bevrijdde televisie van haar afhankelijkheid van draaiende schijven en andere mechanische delen.

De opkomst

Een belangrijke figuur bij de ontwikkeling van de televisie in Nederland was Erik de Vries. Hij wordt inmiddels gezien als vader van de Nederlandse televisie. De Vries ging toen hij 18 was werken bij het Natuurkundig Laboratorium (NatLab) van Philips. Hij was in de jaren dertig al intensief betrokken bij de Philips-proeven met experimentele televisie en maakte na de Tweede Wereldoorlog maar liefst 264 televisie-uitzendingen.

De eerste reguliere Nederlandse televisie-uitzending vond plaats op 2 oktober 1951 in Studio Irene. Van een echte televisiestudio was toen nog geen sprake. Het was niet meer dan een verbouwde ruimte in een leegstaande kerk in Bussum. Onder andere werd toen het televisiespel De toverspiegel uitgezonden. Dit spel, geregisseerd door Erik de Vries - daar is hij weer – introduceerde het medium televisie. Bijna niemand had toen een televisietoestel thuis, maar dat begon te veranderen. In 1958 telde Nederland 240.000 televisietoestellen. Nieuwe programma’s, zoals het Journaal en de jeugdserie Swiebertje, deden hun intrede. En een jaarlijks hoogtepunt werd het Eurovisiesongfestival, uitgezonden door de European Broadcasting Union (EBU) – een samenwerkingsverband tussen publieke omroepen uit Europa.

Vanaf de jaren zestig liep het pas echt storm met de televisie. Op 14 november 1961 werd het miljoenste televisietoestel aangesloten. In plaats van aan de eettafel, verzamelden gezinnen zich steeds vaker rond het televisietoestel dat een centrale plaats in de woonkamer kreeg. Mensen zonder toestel gingen bij buren of familie kijken. Televisiekijken werd in de jaren zestig een echt sociale bezigheid. Intussen ontwikkelde de televisiewereld zich verder. Er kwamen verschillende omroeporganisaties, vooral gekoppeld aan de verschillende godsdienstige groepen in Nederland, zoals katholieken en protestanten. Ook werd er steeds meer uren in de week uitgezonden en kwamen er meer Nederlandse zenders. In 1967 was de grote verandering dat Philips de kleurentelevisie introduceerde. Voor die tijd was alles alleen in zwart-wit te zien.

De toekomst

Inmiddels leven we in andere tijden. Internet is opgekomen en dat heeft de mogelijkheid geschapen om de consument streamingdiensten aan te bieden. Cijfers laten zien dat mensen minder ‘klassiek’ televisiekijken, hoewel dat erg verschilt voor verschillende leeftijdsgroepen. Uit een onderzoek door Stand van de Media in 2019 bleek dat 65-plussers het meest televisie keken (zo’n 4,5 uur per dag), terwijl mensen jonger dan 20 nog geen uur per dag keken. Ze kijken liever naar streamingsdiensten. Netflix is verreweg het meest populair en andere diensten als Amazone-Prime, Videoland en Disney+ zijn in opkomst. Maar de televisie speelt daar op in. Nederlandse televisieprogramma’s zijn niet alleen op een vast televisiemoment te bekijken, maar ook on-demand op andere tijdstippen. Zal de klassieke televisie verdwijnen? Dat valt niet te voorspellen. Toen de televisie opkwam dacht men dat de laatste uren voor de bioscopen geslagen hadden. Maar de filmindustrie bleef een booming business en is dat nog steeds. Series, films en dergelijke kijken wordt steeds makkelijker, maar in een glazen bol kijken blijft moeilijk.

Waarom wilden mensen de eerste uitzending zo graag
zien?

Waarom hadden nog maar weinig mensen een
televisie in 1951

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de eerste
tv-toestellen en de tv-toestellen van nu? Noem er
drie

Hoe kwam het dat veel mensen vroeger naar dezelfde
programma’s keken?

Hoe komt het dat nu minder mensen samen naar
dezelfde programma’s kijken dan vroeger?

Denk jij dat televisie blijft bestaan, nu je allerlei andere platforms hebt? (Netflix, Videoland, Youtube etc)

Wie zat achter de ontwikkeling van de televisie?

1. Einstein
2. AVRO
3. Philips
4. NOS

In welk jaartal had (bijna) iedereen een zwart-wit tv?

1. 1951
2. 1970
3. 1988
4. 1990

school.nieuwsbegrip.nl