3W3 Het spijsverteringsstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

3

Het spijsverteringsstelsel

Na deze les weet je: 

- namen van spijsverteringsorganen

- wat vertering is, welke stoffen dit betreft, wat de bijbehorende verteringsproducten zijn

- bouwlagen van het maagdarmkanaal

-  wat peristaltiek is

- welke organen verteringssap maken

- de functie van het gebit en de tandformule

WOORDWEB

Aan welke organen, processen, stoffen denk je bij  "Spijsverteringsstelsel"?

5.1 Het spijsverteringsstelsel

STARTOPDRACHT

STAP 1 Weet je hoe de organen bij de nummers heten? Noteer de namen die je weet (zonder boek)

STAP 2 Bekijk de afbeelding op blz 148 van je boek,  controleer en vul aan

Eerder klaar? Lees p 148 t/m 150

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Vertering =

Kleiner maken van voedingsstoffen + omzetten in verteringsproducten die door het bloed kunnen worden opgenomen.

-Wat is het verschil tussen voedings-middel,  -stof en verteringsproduct?

-Moeten alle voedingsstoffen verteerd worden voor opname?

eiwitten

koolhydraten

vetten

vitamines

mineralen

water

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Het spijsverteringsstelsel neemt pas producten op als die klein genoeg zijn...

• grote stoffen moeten klein gemaakt worden
• dit klein maken heet verteren

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Voedingsstof en verteringsproduct

Voedingsstoffen worden door enzymen in spijsverteringssappen omgezet in verteringsproducten

eiwitten

koolhydraten

vetten

aminozuren

glucose

vetzuren glycerol cholesterol

5.1 Het spijsverteringsstelsel

voedingsstof en verteringsproduct...

• eiwitten, koolhydraten en vetten moeten dus klein gemaakt worden (verteerd)
• hun verteringsproduct is klein genoeg om opgenomen te worden door het spijsverteringsstelsel

voedingsstof	verteringsproduct	functie
eiwitten koolhydraten vetten	aminozuren glucose vetzuren glycerol cholesterol	bouwstof brandstof brand- en bouwstof

OPDRACHT 

• Lees 5.1 tot en met 5.12 , blz 148 -150
• Noteer moeilijke woorden of onduidelijkheden en vraag na

QUIZ

1. De spijsvertering start in: 

A. de mond

B. de slokdarm

C. de maag

D. de darmen

QUIZ

2. Stoffen die klein gemaakt moeten worden voor het lichaam ze op kan nemen zijn: 

A. koolhydraten 

B. vetten 

C. eiwitten

D. A, B en C zijn juist

QUIZ

3. Koolhydraten worden door afgebroken tot het verteringsproduct:  

A. aminozuren 

B. vetzuren

C. glycerol

D. glucose

QUIZ

4. Vitaminen worden door afgebroken tot het verteringsproduct:  

A. aminozuren 

B. vetzuren

C. glycerol

D.  ze hoeven niet eerst verteerd te worden

QUIZ

5. Drinkyoghurt is een voorbeeld van een:    

A. voedingsstof

B. voedingsmiddel

C. verteringproduct

TEAMSOPDRACHT (15 min)

Je beantwoordt een aantal vragen over: 

- alles wat je gisteren hebt gegeten en gedronken OF

- een zelfbedacht menu waarvan jij denkt dat het voldoet aan de eisen voor gezonde voeding

Eerder klaar? Begin met opdracht 1 t/m 6 van Take Care H5

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Een enzym is een stof die een afbraakreactie kan versnellen. Zo gaat de vertering dus sneller.

• voor elke voedingsstof is er een apart enzym
• het enzym splitst een stof in een  verteringsproduct

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Enzymen worden gemaakt in spijsverteringsklieren...

• veel organen in het maagdarmkanaal hebben spijsverteringsklieren
• elke klier heeft een spiertje zodat de inhoud wordt weggeknepen

5.1 Het spijsverteringsstelsel

elke klier maakt...

• slijm (S)
• één of meerdere enzymen (E)
• aanvullende stoffen (A)

slijmproducerende cellen

S

enzymproducerende cellen

E

cellen, die aanvullende
stoffen produceren

A

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Organen die stoffen maken om het voedsel te verteren zijn...

1 mond (speeksel of mondsap)
2 maag (maagsap)
3 lever (galsap)

1

2

3

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Organen die stoffen maken om het voedsel te verteren zijn...

4 alvleesklier (alvleessap)

5 dunne darm (darmsap)

4

5

5.1 Het spijsverteringsstelsel

• voedingsvezels worden NIET verteerd
• deze vezels helpen bij de peristaltiek

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Het hele maagdarmkanaal is opgebouwd uit een aantal lagen:

• slijmlaag (geplooid, bevat de spijsverteringsklieren)
• een dubbele spierlaag (kring- en lengtespieren)

slijmlaag

S

kringspieren

K

lengtespieren

L

5.1 Het spijsverteringsstelsel

De dubbele spierlaag zorgt ervoor dat het voedsel...

• één kant op gaat
• goed gekneed wordt met verteringssappen

Deze golfachtige beweging heet peristaltiek.

ABCD QUIZ/pauze?

OPDRACHT

Lees paragraaf 5.1.3 blz 150-151 

+ 

Maak de kruiswoordpuzzel

5.2 Het gebit

Het gebit bestaat uit elementen, de tanden en kiezen.

• tanden hebben één wortel en zijn om te bijten en scheuren
• kiezen hebben meerdere wortels en zijn om te pletten en malen

5.2 Het gebit

Een tand of kies is opgebouwd uit:

• een kroon, het zichtbare deel
• een wortel, die in de kaak zit

kroon

K

wortel

W

5.2 Het gebit

Een tand of kies is opgebouwd uit:

• de kroon bestaande uit hard glazuur
• onder de kroon zit het tandbeen, bedekt met een laag cement
• het cement geeft houvast in het tandvlees

glazuur

G

cement

C

tandbeen met cement omgeven

B

5.2 Het gebit

Een tand of kies is opgebouwd uit:

• in het tandbeen zit  de tandholte, waar bloedvaten en zenuwen zitten
• bloedvaten en zenuwen verlaten de tand of kies via het wortelkanaal

tandholte

H

wortelkanaal

W

5.2 Het gebit

Een volwassen gebit bevat elk kwadrant...

• 2 snijtanden
• 1 hoektand
• 5 kiezen

Dus totaal: 32 

2

1

5

Na deze les...

1 Noem je de namen van de spijsverteringsorganen

2 Leg je uit wat vertering is en welke stoffen dit betreft. Ook vertel je de bijbehorende verteringsproducten

3 Vertel je de bouwlagen van het maagdarmkanaal en wat peristaltiek is

4 Noem je de organen die verteringssap maken

5 Noem je de functie van het gebit en de tandformule

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Noem je de namen van de spijsverteringsorganen

2 Leg je uit wat vertering is en welke stoffen dit betreft. Ook vertel je de bijbehorende verteringsproducten

3 Vertel je de bouwlagen van het maagdarmkanaal en wat peristaltiek is

4 Noem je de organen die verteringssap maken

5 Noem je de functie van het gebit en de tandformule

zelf maken

H5 Het spijsverteringsstelsel

• Opdracht 1 t/m 5