3.5: Het parlement controleert

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3,4

POLITIEK

3.5 Het parlement regeert

Waar gaan we het over hebben?

Wat is het parlement en wat zijn haar taken?

Wat is het verschil tussen coalitie en oppositie?

Het parlement

Het parlement bestaat uit twee Kamers. 

Tweede Kamer

Heeft 150 leden en behandelt alle wetsvoorstellen (maken, aanpassen, stemmen).

Eerste Kamer

Heeft 75 leden, geen full-time baan, mogen alleen stemmen over een voorstel.

Het parlement

De 2 taken van het parlement 

1. Wetgeving 
2. Controleren van het kabinet

Rechten van het parlement 

(mede)wetgevende taak

• recht van initiatief (wetsvoorstel schrijven, alleen Tweede Kamer)
• recht van amendement  (wetsvoorstel wijzigen, alleen Tweede Kamer)
• stemrecht: goed- of afkeuren wetsvoorstellen

Controlerende taak

• vragenrecht 
• motierecht (bijv. wantrouwen) 
• recht van interpellatie: ministers en staatssecretarissen in debat ter verantwoording roepen 
• enquêterecht: groot onderzoek 

(mede)wetgevende taak

Controlerende taak

Wetgevende taak

Beide kamers mogen stemmen over ieder wetsvoorstel dat wordt gemaakt, zij kunnen een wetsvoorstel aannemen of afwijzen

Het stemrecht

Tweede Kamerleden mogen zelf wetsvoorstellen indienen. 

Let op: dit doen ze niet zo vaak, er is veel kennis nodig voor het maken van een wetsvoorstel en... het is gigantisch veel werk! Ministers hebben ambtenaren of secretarissen, TK-leden niet! 

Recht van Initiatief

Tweede Kamerleden mogen wetsvoorstellen veranderen (wetswijziging). Stemt de meerderheid van de kamer hier mee in? Dan MOET de minister zich hier aan houden en de wet veranderen. 

Wil hij dat niet? Dan moet de wet ingetrokken worden of ontslag nemen. 

Recht van Amendement

Controlerende taak

Vragenrecht: ieder Kamerlid mag aan de minister of staatsecretaris mondelinge of schriftelijke vragen stellen. De M&S is verplicht om deze vragen binnen 3 weken te beantwoorden. 

Parlementaire enquête (recht van onderzoek): als de Tweede Kamer vindt dat een bepaalde zaak tot op de bodem uitgezocht moet worden, kunnen ze daar een onderzoek naar doen. Betrokkenen worden onder ede verhoord en zijn strafbaar als blijkt dat ze liegen.

Recht van interpellatie: interpelleren betekent een minister ter verantwoording roepen. De Minister (of S) moet dan naar de Tweede Kamer komen om uitleg te geven over het beleid. 

Recht van motie: Het parlement kan hiermee aangeven een minister 'af te keuren' of te 'wantrouwen'. Als de meerderheid zo'n motie steunt moet de minister weg.

2. Recht van motie

Het parlement kan hiermee aangeven een minister 'af te keuren' of te 'wantrouwen'. Als de meerderheid zo'n motie steunt moet de minister weg.

De partijen die samen de regering vormen noem je de coalitie. 

De regeringspartijen hebben samen 

meestal de meeste zetels.

De andere partijen noem je de oppositie.

Coalitie en Oppositie

Het parlement bestaat uit:

1. Eerste Kamer
2. Tweede Kamer
3. Regering en Tweede Kamer
4. Eerste en Tweede Kamer

De Eerste Kamer heeft hoeveel zetels?

1. 100
2. 75
3. 150
4. 50

Lezen: blz. 48/49

Maken 3.5

Opdrachten:

1, 6, 10, 11, 16, 17

+ samenvatting