5.1 De Koude Oorlog begint

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

5.1 De Koude Oorlog begint

De Koude Oorlog 1945-1989

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vochten de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie samen tegen Duitsland. Toch vertrouwden ze elkaar niet. Na afloop van de oorlog kwamen de Amerikanen en de Russen zelfs tegenover elkaar te staan. Zo ontstond de Koude Oorlog.

Koude Oorlog:

Nieuwe allianties : NAVO v.s. Warschaupact 

Oosten v.s. Westen (ontstaan van 2 blokken)

Constante spanning

Conflicten:

Geen direct conflict tussen SU en VS 

Opstanden EU

Koreaoorlog

Vietnamoorlog

Cubacrisis 

Afghanistan

Oost en West Duitsland 

Wapen en ruimtewedloop

Israël/Palestina

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Verenigde Staten (VS): 

• Democratie (politiek)
• Grondrechten -> Grondwet
• Kapitalisme (economisch)
• Een economisch systeem waarbij ondernemers winst willen maken, zonder last te hebben van wetten en regels.
  
•  Rijk worden was voor veel Amerikanen een doel

Leerdoel:

• Ik kan verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, op politiek-bestuurlijk en econmomisch gebied

Begrippen:

• kapitalisme
• communisme

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Sovjet-Unie: (SU, USSR/CCCR)

• Communisme
• Een stroming die streeft naar een samenleving waarin geen ongelijkheid in macht en rijkdom is.

Leerdoel:

• Ik kan verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, op politiek-bestuurlijk en econmomisch gebied

Begrippen:

• kapitalisme
• communisme

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Communisten willen een samenleving waarin gelijkheid in macht en rijkdom is. In de praktijk kwam daar weinig van terecht:

• Geen democratie -> Weinig rechten
• Wel verkiezingen -> 1 partij -> leiders bepalen alles -> Dictatuur

Economie:

• Grond, grondstoffen en fabrieken waren eigendom van de staat
• Communistische partij bepaald de productie
• Gratis onderwijs en gezondheidszorg.
• Geen economische groei

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Sovjet-Unie:

• dicatatuur
• weinig rechten
• communisme
• Communistische Partij bepaalde alles in de economie

Verenigde Staten:

• democratie
• grondrechten
• kapitalisme
• rijk worden was een doel

Kenmerken van de Koude Oorlog (1)

• Koude/kille relatie tussen beide landen

• Geen echte oorlog tussen beide landen

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten

• Grote spanningen en angst in de wereld

Kenmerken van de Koude Oorlog (2)

• Beide landen hebben veel kernwapens
  

• Er ontstaat een wapenwedloop

• Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem

• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

B

Samen tegen Hitler

Tijdlijn Tweede Wereldoorlog

VS

SU

VS wil niet mee doen aan de oorlog, levert wel materiaal, oa aan SU

Door aanval op Pearl Harbor wordt VS de Tweede Wereldoorlog ingesleept 

VS begint grootschalige aanval op DU vanuit FR

SU en DU sluiten een verdrag: elkaar niet aanvallen
 



Duitsland valt SU aan 


SU herovert terrein op DU

SU rukt verder op naar Berlijn

1939

1940 

1941 

1943

1944

Conferentie Jalta (de Krim) 

Franklin Delano Roosevelt

President van de Verenigde Staten

Jozef Stalin

Leider van de Sovjet-Unie

Winston Churchill

Minister-President van Groot-Brittannië

Geen verschil tussen
arm en rijk

1. Westen
2. Oosten

Kapitalisme

1. Westen
2. Oosten

Wie is dit?

1. Karl Marx
2. Franklin Delano Roosevelt
3. Jozef Stalin
4. Winston Churchill

Stalin

1. Westen
2. Oosten

Wie is dit?

1. Karl Marx
2. Ioseb Besarionis dze Jughashvili.
3. Jozef Stalin
4. Winston Churchill

Dictatuur

1. Westen
2. Oosten

Vrije verkiezingen

1. Westen
2. Oosten

Aan de slag

• §5.1  A: opdracht 1 t/m 4

Conferentie Jalta (de Krim) 

Franklin Delano Roosevelt

President van de Verenigde Staten

Jozef Stalin

Leider van de Sovjet-Unie

Winston Churchill

Minister-President van Groot-Brittannië

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

B

Twee systemen

Februari 1945: conferentie van Jalta: 3 belangrijke afspraken:

• (1) In alle bevrijde Europese landen democratische verkiezingen
• (2) Duitsland en Berlijn opdelen in vier zones:
  - VS
  - SU
  - GB
  - FR
• (3) Organisatie oprichten die zorgt voor vrede en veiligheid:
  Verenigde Naties (VN) 

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Afspraak Jalta: overal democratische regeringen

SU

• Plaatst communistische regeringen in Oost-Europa

Gevolg: Het Oostblok. Landen onder invloed SU

Oost tegenover West

• De VS is bang dat de Sovjet-Unie zijn macht in de wereld gaat uitbreiden.
• West-Europa was door de Tweede Wereldoorlog arm en verzwakt...
• Om te voorkomen dat nog meer landen communistisch werden, besloten ze landen economisch en militair te steunen.
• Containmentpolitiek -> De Amerikaanse politiek die moest voorkomen dat het communisme zich verder verspreidde.

Na 1945 liepen de spanningen tussen de VS en de Sovjet-Unie op.

• Marshallhulp (1948)
   Economische hulp van de VS aan West-Europa na de WOII, bedoeld voor de wederopbouw.
• Op een sterk en rijk West-Europa zou de SU geen invloed krijgen.

NAVO (1949):
Militair bondgenootschap van het Westblok 

Warschaupact (1955):
Militair bondgenootschap van het Oostblok 

Een satellietstaat is een land dat formeel onafhankelijk is, maar in feite gedomineerd wordt door een ander land.

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Een nieuwe Duitse regering

• De bezettende landen werden het niet eens
• Landen gingen in bezettingszones eigen gang

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

West-Duitsland

Oost-Duitsland

• Marshallhulp
• Economie herstelde snel

• SU haalt goederen en machines uit Oost-Duitsland ➤ betaling oorlogsschade

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

West-Duitsland

Oost-Duitsland

• Marshallhulp
• Economie herstelde snel

• SU haalt goederen en machines uit Oost-Duitsland ➤ betaling oorlogsschade

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Europa raakt verdeeld:

• Tussen het Oostblok en het Westblok ontstond een zwaarbewaakte grens

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

IJzeren Gordijn

De zwaarbewaakte grens tussen het Oostblok en het Westblok.

1. Berlijnse muur
2. Golf van Amerika
3. IJzeren gordijn
4. Houten grens

Kapitalisme

1. Westen
2. Oosten

De Amerikaanse politiek die moest voorkomen dat het communisme zich verder verspreidde.

1. Marshallplan
2. Containmentpolitiek
3. Verenigde Naties (VN)
4. Kapitalisme

Militair bondgenootschap van het Oostblok

1. NAVO
2. NATO
3. Warschaupact

Wie is dit?

1. Karl Marx
2. Franklin Delano Roosevelt
3. Jozef Stalin
4. Winston Churchill

Geen verschil tussen
arm en rijk

1. Westen
2. Oosten

Wie is dit?

1. Karl Marx
2. Ioseb Besarionis dze Jughashvili.
3. Jozef Stalin
4. Winston Churchill

Aan de slag

• §5.1  A: opdracht 1 t/m 13