Les 23-11-2020, herhaling paragraaf 3.1 en 3.2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Planning voor de les:

4 minuten: binnenkomst, welkom en spullen voor.

30 minuten: lezen!

1 minuut: leerdoelen en huiswerk

25 minuten: uitleg 

Lezen!

Wat? Lees je lees boek

Hoe? Met je boek

Hulp? Je boek

Tijd? Tot de timer op 0 staat 

Uitkomst? Je hebt je taal ontwikkeld

Klaar? Dan gaan we verder met de les

Leerdoelen:

1. Je kent de stof van paragraaf 3.1

2. Je kent de stof van paragraaf 3.2

3. Je kent de stof van paragraaf 3.3

HUISWERK: Leer paragraaf 3.1, 3.2 en 3.3

Paragraaf 1: bronnen van inkomen

Soorten inkomsten

Met en zonder tegenprestatie

• Inkomen met tegenprestatie
  - inkomen uit arbeid
  - inkomen uit bezit
  

• Inkomen zonder tegenprestatie
  - overdrachtsinkomens

Soorten inkomsten

Inkomsten uit arbeid

• Loon
• Prestatieloon: bonus als je goed gewerkt hebt
• Eindejaarsuitkering
• Vakantiegeld
• Inkomen uit natura: betaald worden met goederen of diensten (auto van de zaak, telefoon... )

Soorten inkomsten

De loonschaal

• Het loon van een docent hangt af van zijn ervaring (tredes).
• Het loon van een docent hangt af van zijn functie, talenten of diploma's (schaal LB, LC of LD).

Soorten inkomen

Inkomsten uit bezit

• Rente (spaargeld)
• Dividend (aandelen)
• Winst (eigen bedrijf)
• Huur (huis)
• Pacht (grond)

Inkomen

Nationaal inkomen

Alle inkomens uit arbeid en bezit in een land bij elkaar opgeteld

lorenz curve

horizontale as:

• bevolking van 0 tot 100%, geordend op inkomen (hier: groepjes van 10%)

verticale as:

• het inkomen dat CUMULATIEF wordt verdient van het totale inkomen

• je start bij 0% en eindigt bij 100%

Kijk naar de grafiek.
Wat geeft de Lorenz curve aan ?

1. de armste 30% van de mensen verdient 30% van het inkomen
2. de armste 30% van de mensen verdient 3% van het inkomen
3. de rijkste 70 % van de mensen verdient 40 % van het inkomen
4. de rijkste 30 % van de mensen verdient 60% van het inkomen

Kijk naar de grafieken.
Welke grafiek geeft de grootste inkomensongelijkheid aan ?

1. de linker grafiek want de buik is klein
2. de rechter grafiek want de buik is groot

Welke voorbeelden zijn inkomsten uit arbeid?

1. Huur, dividend, prestatieloon, vakantiegeld
2. Prestatieloon, dividend, rente, vakantiegeld
3. loon, loon in natura, prestatieloon, vakantiegeld

Paragraaf 2: inkomen zonder tegenprestatie

Inkomensvormen

• Inkomen uit arbeid + bezit  → wel tegenprestatie
  
• Inkomensoverdracht → geen tegenprestatie

Inkomen uit arbeid

- Loon/salaris

- Vakantiegeld

- Loon in natura

(spullen/diensten i.p.v. geld)

- Winst van ondernemer

Inkomen uit bezit

Rente, huur, pacht

Overdrachtsinkomen

Uitkering, zakgeld, kleedgeld of kinderbijslag

Kinderbijslag en studiefinanciering

(tegemoetkomingen)

• De overheid geeft de ouders/ verzorgers van kinderen kinderbijslag. Dit is een tegemoetkoming (bijdrage) in deze kosten. 
• Kinderbijslag is inkomen zonder tegenprestatie en wordt per kwartaal uitbetaald
• Als de kinderen naar het mbo gaan hebben ze recht op de basisbeurs (en af en toe de aanvullende beurs)

Bijdrage per kwartaal

Huurtoeslag is afhankelijk van de huur en het inkomen

Zorgverzekering

Deze verzekering vergoedt de kosten van gezondheidszorg, zoals huisarts, ziekenhuis en medicijnen. Deze verzekering wordt vergoed door de overheid voor je 18e. 

De verzekering bestaat uit:

• een basisverzekering (die is verplicht);
  
• een aanvullende verzekering (voor kosten die niet gedekt worden door de basisverzekering, bijv. fysiotherapie).

Zorgtoeslag

Dit is een bijdrage in de kosten voor de zorgverzekering. Of u zorgtoeslag krijgt en hoe hoog de toeslag is, hangt af van uw inkomen. 

Sociaal minimum

• In de sociale wetten staat hoe hoog een uitkering is

• Werklozen zonder ww uitkering > bijstand

• Sociaal minimum: bedrag waarvan je net kunt rondkomen
  

Hoe hoog is de bijstand?

Vraag 6: Sandra (achttien jaar) woont bij haar ouders, zij volgt een hbo-opleiding en heeft een eigen zorgverzekering afgesloten. Arjun (39 jaar) woont in een huurwoning en hij heeft een zoon van vijftien jaar. Arjun en zijn zoon hebben samen een zorgverzekering afgesloten. Arjun heeft geen werk omdat hij steeds wordt afgewezen bij sollicitaties. Hij heeft ook geen spaargeld. Wie heeft of wie hebben recht op BIJSTAND?

1. Sandra
2. Arjun
3. Sandra & Arjun

Sandra (achttien jaar) woont bij haar ouders, zij volgt een hbo-opleiding en heeft een eigen zorgverzekering afgesloten. Arjun (39 jaar) woont in een huurwoning en hij heeft een zoon van vijftien jaar. Arjun en zijn zoon hebben samen een zorgverzekering afgesloten. Arjun heeft geen werk omdat hij steeds wordt afgewezen bij sollicitaties. Hij heeft ook geen spaargeld. Wie heeft of wie hebben recht op HUURTOESLAG?

1. Sandra
2. Arjun
3. Sandra & Arjun

Vraag 10a:
Hoeveel zijn haar basisbeurs en aanvullende beurs samen
per jaar?

1. € 6.693,45
2. € 6.891,96
3. € 7.151,96
4. € 6.932,96

Paragraaf 3: budgetteren

NIBUD

Nationaal Instituut voor BUDgetvoorlichting

Begroting

Een overzicht van je verwachte inkomsten en uitgaven voor de komende periode.

Budgetteren

Uitgaven afstemmen op de inkomsten.

Het Nibud adviseert je uitgaven in drie groepen te verdelen:
- dagelijkse uitgaven;
- vaste lasten;
- incidentele uitgaven.

Begroting & budgetteren

Begroting

Een overzicht van je verwachte inkomsten en uitgaven voor de komende periode.

Budgetteren

Zorgen dat je uitgaven niet hoger worden dan je inkomsten

→ dus geen geld tekort komen

huishoudelijke uitgaven: uitgaven voor de dingen in je huishouden die je (vrijwel) dagelijks gebruikt

Soorten uitgaven

Waar geef je je geld aan uit?

vaste lasten:

de uitgaven die je met een vaste regelmaat moet betalen

incidentele uitgaven:

meestal grote uitgaven die je niet zo vaak doet en niet met een vaste regelmaat

Reserveren

bedrag dat je nodig hebt : aantal maanden = reservering per maand 

 Voorbeeld: 

Sophie wil over twee jaar een scooter van € 1.800 kopen.
Hoeveel moet ze per maand reserveren?
€ 1.800 : 24 = € 75 per maand reserveren.

Geld tekort? 3 oplossingen

- Inkomsten vergroten

- Geld lenen als het echt niet anders kan

- Bezuinigen (= uitgaven verminderen)

Let op! Je kunt niet meteen op vaste lasten bezuinigen

(= abonnementen etc.)

Geld reserveren. Tom wil over 3 jaar een nieuwe laptop kopen. De Laptop kost Tom € 500. Hoeveel geld moet Tom per maand reserveren?

Uitwerking

€ 500 : 3 jaar = € 166,67 per jaar

dat is € 166,67 : 12 = € 13,89 per maand

Wat is budgetteren?

1. een begroting maken
2. een (financieel) plan maken
3. geld sparen
4. geld uitgeven

Benzine tanken hoort bij de ...

1. huishoudelijke uitgaven.
2. incidentele uitgaven.
3. vaste lasten.
4. wekelijkse uitgaven.

Bart wil over een jaar een fiets van € 1.000 kopen.
Hoeveel moet hij per maand reserveren?

Uitwerking

€1000 / 12 maanden = €83,33 per maand

Aan de slag!

Wat? Leer paragraaf 3.1, 3.2 en 3.3 + rekentrainers

Hoe? In de online leeromgeving

Hulp? De docent (tijdens de les), je laptop en je medestudent.

Tijd? Tot de timer op 0 staat of de opdrachten af zijn

Uitkomst? Je hebt geoefend met de leerstof.

Klaar? Ga verder met een ander vak of ga verder in paragraaf 3.4