T5 Kruisingen 2HV

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

5.Kruisingen

• Jas uit
• Spullen op tafel

       Leerwerkboek, schrift

• Tas van tafel

Kennen/Kunnen

• Analyseren: Ik kan uit een tekst of voorbeeld afleiden of een allel dominant of recessief is, of wat het genotype is van de ouders of kinderen, door logisch te redeneren met de gegeven informatie.
• Toepassen: Ik kan eenvoudige kruisingstabellen invullen om te bepalen welke genotypen mogelijk zijn bij het nageslacht van twee ouders.
• Evalueren: Ik kan met behulp van een kruisingstabel berekenen hoe groot de kans is op een bepaald geno- of fenotype, door correcte verhoudingen of percentages te benoemen.

Huiswerkrad

Ga vast naar Lessonup.app en gebruik deze code

Beloning

Straf

Beloningen

S = Je mag een spiekbriefje maken voor een toets. Deze begint 1 bij 1 cm groot, per S die je hebt wordt dat 1 cm meer, tot een max van 5 bij 5 cm groot.

+ = Bij 3 + mag je 0,5 optellen bij een biologiecijfer naar keuze.

Snitch = Je mag een klasgenoot kiezen die ook wordt gecontroleerd. 

✔ = Als je 3 ✔ hebt, mag je deze veranderen in een S of +

Straffen

45 min bijwerken= Na school kom je huiswerk maken, dit duurt 45 min of totdat je opgegeven taak af is.

Kleurplaat = Je kiest een kleurplaat, deze kleur je in en je maakt de opdracht die erbij hoort. De eerstvolgende les moet je deze inleveren. niet gedaan is 2 kruisjes.

X = bij 3 X, krijg je automatisch de 45 min bijwerken

Snitch = Je mag een klasgenoot kiezen die ook wordt gecontroleerd.

Niks! = Je hebt geluk gehad

Een persoon is heterozygoot voor zijn oogkleur.

Zijn genotype voor deze eigenschap is?

1. AA
2. A of a
3. aa
4. Aa

Twee ouders met blond haar hebben een kind met bruin haar.
Het genotype van het kind is dan?

1. Aa
2. AA
3. aa

Kruisingen

Gebruik deze stappen:

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Voorbeeld

Blond is dominant over bruin haar

Een vader is homozygoot en heeft bruin haar. 

Een moeder is homozygoot en heeft blond haar. 

Als deze ouders een kind krijgen, wat zijn dan de kansen dat dit kind bruin haar heeft?

Voer stappen 1, 2 en 3 uit.

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Voorbeeld

Vader

Blond is dominant over bruin haar

Een vader is homozygoot en heeft bruin haar.

Een moeder is homozygoot en heeft blond haar.

Als deze ouders een kind krijgen, wat zijn dan de kansen dat dit kind bruin haar heeft?

Moeder

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Maak de kruisingstabel,

Maak hem zoals het voorbeeld.

Schrijf de ouders of hun namen erbij.

4

Voorbeeld

	a	a
A
A

Vader

Blond is dominant over bruin haar

Een vader is homozygoot en heeft bruin haar.

Een moeder is homozygoot en heeft blond haar.

Als deze ouders een kind krijgen, wat zijn dan de kansen dat dit kind bruin haar heeft?

Moeder

Stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Vul de mogelijke allelen van de ouders in

Deze haal je uit de genotypes. Elke letter van het genotype krijgt zijn eigen vak

5

Voorbeeld

	a	a
A	Aa	Aa
A	Aa	Aa

Vader

Blond is dominant over bruin haar

Een vader is homozygoot en heeft bruin haar.

Een moeder is homozygoot en heeft blond haar.

Als deze ouders een kind krijgen, wat zijn dan de kansen dat dit kind bruin haar heeft?

Moeder

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Combineer allelen

Combineer de letters van beide ouders waar ze bij elkaar komen in de tabel

6

Voorbeeld

	a	a
A	Aa	Aa
A	Aa	Aa

Vader

Blond is dominant over bruin haar

Een vader is homozygoot en heeft bruin haar.

Een moeder is homozygoot en heeft blond haar.

Als deze ouders een kind krijgen, wat zijn dan de kansen dat dit kind bruin haar heeft?

Moeder

stappen

• Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
• Welke vorm/allel is dominant/recessief?
• Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
• Maak een kruisingstabel
• Vul de mogelijke allelen van de ouders in
• Combineer de allelen
• Beantwoord de vraag

Alle mogelijke genotypen zijn heterozygoot, elk kind heeft blond haar. Er is 0% kans op bruin haar.

Beantwoord de vraag

7

En nu?

Kies:

• Zelf oefenen met kruisingsvragen? Oefen in stilte

       Ga naar joinmyquiz.com en gebruik de code.

• Meer uitleg nodig? We doen klassikaal nog een voorbeeld.

Voorbeeld 2

Twee ouders hebben beide blauwe ogen. 

Hun eerste kind heeft bruine ogen.

Hoe groot is de kans dat kinderen van deze ouders heterozygoot zijn voor oogkleur?

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Voorbeeld 2

Twee ouders hebben beide blauwe ogen. Hun eerste kind heeft bruine ogen.

Hoe groot is de kans dat kinderen van deze ouders heterozygoot voor oogkleur?

Antwoord:

1. Blauw en bruin zijn de mogelijke allelen
2. 
   
3. 
   

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Hoe weet je dit?

In het verhaal staat duidelijk beschreven dat er twee kleuren voorkomen blauw en bruin.

Voorbeeld 2

Twee ouders hebben beide blauwe ogen. Hun eerste kind heeft bruine ogen.

Hoe groot is de kans dat kinderen van deze ouders heterozygoot voor oogkleur?

Antwoord:

1. Blauw en bruin zijn de mogelijke allelen
2. Blauw is dominant, bruin is recessief
3. 
   

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Hoe weet je dit?

Bruin moet in dit geval recessief zijn. Als bruin dominant zou zijn, dan moet minimaal 1 van de ouders ook dit fenotype hebben en dat is niet het geval!

De enige manier waarop een kind een ander fenotype kan hebben dan beide ouders is als die eigenschap recessief is.

Hoe weet je dit?

In het verhaal staat duidelijk beschreven dat er twee kleuren voorkomen blauw en bruin.

Voorbeeld 2

Twee ouders hebben beide blauwe ogen. Hun eerste kind heeft bruine ogen.

Hoe groot is de kans dat kinderen van deze ouders heterozygoot voor oogkleur?

Antwoord:

1. Blauw en bruin zijn de mogelijke allelen
2. Blauw is dominant, bruin is recessief
3. Beide ouders zijn heterozygoot Aa, en hebben fenotype: blauw

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

Hoe weet je dit?

Bruin moet in dit geval recessief zijn. Als bruin dominant zou zijn, dan moet minimaal 1 van de ouders ook dit fenotype hebben en dat is niet het geval!

De enige manier waarop een kind een ander fenotype kan hebben dan beide ouders is als die eigenschap recessief is.

Hoe weet je dit?

Aangezien de zoon bruine ogen heeft, moet zijn genotype homozygoot recessief: aa zijn. Anders kan hij dit fenotype niet hebben!

Dat betekent dat elke ouder een a moet kunnen geven. 

Aangezien beide ouders wel het dominante fenotype hebben moeten ze tenminste 1 dominant allel hebben. 

Dan blijft alleen de optie heterozygoot Aa voor beide ouders over!

Hoe weet je dit?

In het verhaal staat duidelijk beschreven dat er twee kleuren voorkomen blauw en bruin.

Voorbeeld 2

Twee ouders hebben beide blauwe ogen. Hun eerste kind heeft bruine ogen.

Hoe groot is de kans dat kinderen van deze ouders heterozygoot voor oogkleur?

Antwoord:

1. Blauw en bruin zijn de mogelijke allelen
2. Blauw is dominant, bruin is recessief
3. Beide ouders zijn heterozygoot Aa, en hebben fenotype: blauw
4. >
5. >

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

	A	a
A
a

Moeder

Vader

Voorbeeld 2

Twee ouders hebben beide blauwe ogen. Hun eerste kind heeft bruine ogen.

Hoe groot is de kans dat kinderen van deze ouders heterozygoot voor oogkleur?

Antwoord:

1. Blauw en bruin zijn de mogelijke allelen
2. Blauw is dominant, bruin is recessief
3. Beide ouders zijn heterozygoot Aa, en hebben fenotype: blauw
4. >
5. >
6. >

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Moeder

Vader

Voorbeeld 2

Twee ouders hebben beide blauwe ogen. Hun eerste kind heeft bruine ogen.

Hoe groot is de kans dat kinderen van deze ouders heterozygoot voor oogkleur?

Antwoord:

1. Blauw en bruin zijn de mogelijke allelen
2. Blauw is dominant, bruin is recessief
3. Beide ouders zijn heterozygoot Aa, en hebben fenotype: blauw
4. >
5. >
6. >
7. 2 van de 4 mogelijke genotypen zijn heterozygoot.

        Dat betekent 50% kans.

stappen

1. Welke vormen/allelen van de eigenschap zijn er?
2. Welke vorm/allel is dominant/recessief?
3. Wat zijn de geno- en fenotypes van de ouders?
4. Maak een kruisingstabel
5. Vul de mogelijke allelen van de ouders in
6. Combineer de allelen
7. Beantwoord de vraag

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Moeder

Vader

En nu?

Kies:

• Zelf oefenen met kruisingsvragen? Oefen in stilte

       Ga naar joinmyquiz.com en gebruik de code.

• Meer uitleg nodig? We doen klassikaal nog een voorbeeld.
• Klik hier en probeer het zelf uit met deze handige tool

docs.google.com

Opruimdienst

Vandaag zijn dit

• Tafels leeg en recht
• Stoelen aangeschoven
• Grond vrij van afval