Sanätana Dharma - Eeuwige Religie

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Sanätana Dharma - De Eeuwige Religie

Hindoe - India, Hindoestan rivieren Sindhu en de Indus

Het Oosten - De Oriënt

Sramanistische traditie

Vedische traditie

De Oepanisjaden (Upanishad)

Les 1 - De tijd: lineair of cyclisch

Les 2 - Atman - brahman

Les 3 - Karma - dharma en reïncarnatie en samsara - moksja

Les 4 - Moraal: middel of doel

Les 5 - Brahman en Trimurti

Les 6 - Herhaling

Les 7 - Boeddhisme

Les 8 - Herhaling

Les 9 - Toets

Boeddhisme

2 tradities in het Oosten

De sramanistische traditie - door eigen inspanning kom je in jezelf tot de goddelijke essentie waaruit ieder mens bestaat. 

sram = zich inspannen, dus je zult hier wel wat voor moeten doen.

Zuiverheid, geweldloosheid, mededogen en ascese zijn middelen om tot verlichting te komen.

Hiertoe behoren het jaïnisme en het boeddhisme.

Vedische traditie - hindoeïsme

Gebaseerd op de Veda's. Dit is de oudste wijsheidsliteratuur van de wereld (ontstaan in 5000 v. Chr. opgeschreven rond 1200 v. Chr.) en beschrijven de functies van de diverse goden en de werkingen van het heelal. Maar ook hoe de mens met de goden kan communiceren met als doel een harmonieus leven samen met de goden. 

Bevrijding van de illusie van deze wereld en het op juiste wijze vervullen van jouw plicht zijn hierbij belangrijke doelen. Maar alles draait om reïncarnatie. Dus hoe kom je terug na dit leven. Echter verlossing vindt je pas boven in de 'pyramide' en in volledige ascese. 

Bidden in India

Puja!

Sanätana Dharma - De eeuwige religie

Wat weet je al van het hindoeïsme?

Les 1 - inleiding

• Wat weet jij al over het hindoeïsme of boeddhisme. 
• Ken jij iemand die hindoe is of boeddhist?
• Heb jij een beeld of iets anders van deze godsdiensten thuis in de woonkamer of misschien in de tuin?
• Wat zijn verschillen of overeenkomsten met de westerse of monotheïstische religies die wij vorig jaar behandeld hebben?

Hoe is onze aarde ontstaan?

Hoe zat het ook alweer? Vorig jaar hebben wij het gehad over het ontstaan van de aarde. Hiervoor kun je de scheppingsverhalen lezen zoals die in de Bijbel of de Koran staan opgetekend. 

Maar ook Het Klokhuis heeft een serie gemaakt over het ontstaan van de aarde.

Scheppingsverhalen

In alle tijden hebben mensen levensvragen gesteld als: waar komt het leven vandaan? Waarom bestaan er mensen? Waarom zijn er jongens en meisjes? Wat gebeurt er met ons als we doodgaan? Waaraan of aan wie danken wij de vruchtbaarheid van de aarde? Waarom is de aarde er? Waarom bestaat er eigenlijk iets? In alle culturen hebben mensen ook naar antwoorden gezocht. 

Die antwoorden tref je aan in allerlei verhalen, vooral in scheppingsverhalen. 

Scheppingsverhalen

Waarom alles is zoals het is, komt door wat er helemaal aan het begin gebeurde. 

Scheppingsverhalen werden geschreven in een tijd dat er nog geen moderne wetenschap bestond. Daarom keek men heel anders aan tegen het ontstaan van de aarde, zon, maan en sterren. Maar daarmee zijn die verhalen nog geen onzin. Scheppingsverhalen zijn immers verhalen voor mensen die antwoorden zoeken op hun levensvragen niet op gewone vragen die vaak wetenschappelijk van aard zijn.

Scheppingsverhaal

In het hindoeïsme bestaat er geen scheppingsverhaal zoals in de Bijbel of de Koran. Dit komt omdat hindoes geloven dat er geen schepping bestaat. De wereld wordt constant opnieuw geschapen en vernietigd. Dit proces gaat eeuwig door en kent geen begin en geen einde. 

Scheppingsverhaal

In het hindoeïsme bestaat er geen scheppingsverhaal zoals in de Bijbel of de Koran. 

Dit komt omdat hindoes geloven dat er geen schepping bestaat. 

De wereld wordt constant opnieuw geschapen en vernietigd. 

Dit proces gaat eeuwig door en kent geen begin en geen einde. 

Scheppingsverhaal

In het begin waren er alleen de oerwateren. Deze zeeën waren uitgestrekt, diep en donker. Het enige wat er bestond, was het Niet Bestaande. 
Na verloop van tijd ontstond er een gouden ei in het water. Negen maanden lang dreef het ei over de wateren. 
Na negen maanden barstte het ei open en Prajapati verscheen. Prajapati was man noch vrouw, maar een machtige combinatie van beide. Hij rustte bijna een jaar lang uit op de gouden eierschaal. In die tijd sprak en verroerde hij zich niet. 

Scheppingsverhaal

Na een jaar verbrak hij de stilte. Het eerste woord dat hij sprak - het Woord - werd de aarde. Het volgende woord dat hij uitbracht werd de hemel en die deelde hij op in jaargetijden.

Prajapati kon alles zien; vanaf het moment dat het leven begon, tot zijn eigen dood die duizend jaar later zou volgen. Toch voelde Prajapati zich eenzaam en hij verlangde naar een partner in deze enorme leegte.

Hij deelde zichzelf op in tweeën en er ontstond een man en een vrouw. Samen schiepen ze de eerste goden, de elementen en de mensheid. Zo ontstond ook de tijd en Prajapati werd de belichaming hiervan.

Scheppingsverhaal

In het begin waren er alleen de oerwateren. Deze zeeën waren uitgestrekt, diep en donker. Het enige wat er bestond, was het Niet Bestaande. 
Na verloop van tijd ontstond er een gouden ei in het water. Negen maanden lang dreef het ei over de wateren. 
Na negen maanden barstte het ei open en Prajapati verscheen. Prajapati was man noch vrouw, maar een machtige combinatie van beide. Hij rustte bijna een jaar lang uit op de gouden eierschaal. In die tijd sprak en verroerde hij zich niet. 

Kenmerken van het hindoeïsme 

Het hindoeïsme is geen religie zoals wij hier in het westen kennen, maar een

Wet

Ondersteuning

Levenstaak

Plicht

Begrippen die je moet kennen:

De tijd: lineair of cyclisch

Reïncarnatie - opnieuw geboren worden

Atman - brahman

Karma - dharma

Moraal: middel of doel

Samsara - moksja

Brahman en Trimurti

Les 1 - De tijd als lijn of als cirkel?

Lineair: De tijd als een lijn betekent dat je denkt dat er een begin is (je wordt geboren) en een einde (als je sterft). In het christendom en de islam heeft God de wereld gemaakt (in het begin) en zal er een laatste oordeel plaatsvinden (een eind der tijden). Daarbij hebben wij in het Westen een voortgangsgeloof. Veel mensen denken bovendien dat het in de toekomst beter zal worden en dat we zo via een opgaande lijn leven.

Cyclisch: Hindoes geloven dat alles wat bestaat weer terugkeert. De wereld is niet in één keer geschapen, maar dit is een proces wat zich telkens herhaalt. De seizoenen, de tijd, dagen en nachten, zomer en winter, dit zijn scheppende krachten die gedurende de dag van Brahma, de levensduur van de aarde, telkens opnieuw als krachten werken. Energieën die de wereld en de mens (atman) iedere keer opnieuw en op een hoger niveau van bewustzijn terug laat komen.

 blz. 99-104

Oepanisjaden (Upanishad)

Oepanisjaden

De laatste boeken van de Veda's worden de Oepanisjaden genoemd. Hierin wordt de hindoefilosofie beschreven die wij in de komende lessen zullen leren. Ze zijn geopenbaard aan grote zieners of leraren die het hebben verteld aan het volk.

Het woord Atman verandert hier in Eigen-Ik. De diepste kern van ons zelf, wezen en ons innerlijke. Daarnaast komt alles voort uit Brahman en zal hier uiteindelijk zelfbewust in terugkeren.

De tijd als lijn:

Of de tijd als cirkel:

Les 2 - Atman en Brahman

Atman: betekende eerst adem of eigen-ik. Tegenwoordig kun je het beter vertalen met wezen of innerlijke. Dit is de goddelijke vonk die in elk levend wezen aanwezig is. Als je sterft, gaat je atman niet dood, deze is onvergankelijk. Jouw atman keert terug, niet jij of jouw persoonlijkheid. Door in ons eigen innerlijk te kijken kunnen we komen op de 

Brahman: was het gebed of een toverspreuk, maar kun je nu beter het scheppend wereldprincipe noemen. Zoals de vonken (atman) bij een vuur (brahman) horen. Zo is brahman de grote wereldziel die in zichzelf rust, waaruit alles is voortgekomen en waarin alles weer tot rust komt. Het boek noemt dit de onveranderlijke en oneindige werkelijkheid. Dus geen persoonlijke god en niet te verwarren met Brahma.

blz. 102/103

Atman

Brahman

Brahma

Les 3 - karma en dharma

Karma: de universele wet van oorzaak en gevolg. Dit is niet iets wat direct gebeurt ("moedertje karma volgens Dumpert"), maar iets wat je opbouwt tijdens je leven.

Dharma: is de religie, de ondersteuning van de cultuur. Dit is de plicht, de innerlijke taak, dus zoals jij een leerplicht hebt - of opdracht die ieder voor zich zo volmaakt mogelijk probeert te voldoen. Houd je aan je dharma en ontvang een goed karma.

blz. 102 - 104

Les 3 - karma en dharma

Samsara: de cyclus van leven en dood - de wereld waarin wij "vast zitten". Het wiel van Samsara is het gevolg van ons bewustzijn en het verwijst naar de steeds voortgaande cyclus van dood en geboorte, tegenslag en voorspoed, lijden en vreugde, etc.

Moksha: Bevrijding uit de cyclus van leven en dood. Het uiteindelijke doel van het leven is ons met eeuwige kennis - die je vindt in de Veda's en levenstraditie van de Indiase geschiedenis - te steunen terwijl wij deze 'oceaan van samsara' oversteken om uiteindelijk nirvana (boeddhisme) te bereiken. Blz. 108

Les 3 - reïncarnatie

Reïncarnatie: is een westers woord. re = opnieuw en carne = vlees. Maar niet het vlees wordt opnieuw geboren, maar jouw atman. Dus jouw ziel komt na dit leven terug. Hoe? Dat bepaal jij zelf. Door het karma wat je opbouwt tijdens dit leven.

Alles wat bestaat is van goddelijke oorsprong en daarom is ook het diepste wezen van de mens goddelijk en dus onsterfelijk. De dood is dus niet het einde, maar een tussenfase op weg naar een nieuw begin of een herstart als je goed bezig was.

blz. 101/102

Brahman

Atman

Samsara

Moksja

Brahma-scheppergod

Les 4 - moraal: middel of doel

Moraal - goed & kwaad

Middel:

Doel:

Bhagavad Gita

blz. 105/106

Les 4 - Bhagavad Gita

Les 5 - Brahma en Trimurti

Brahma - scheppergod

Het Brahman (boek):

Trimurti (drie hoofdgoden): 

Brahma - Vishnoe - Shiva

blz. 109/110

Les 5 - herhaling

Het hindoeïsme is geen religie zoals wij hier uit het westen kennen, maar een

Wet

Ondersteuning

Levenstaak

Plicht

Les 5 - herhaling

De tijd: lineair of cyclisch

Reïncarnatie: opnieuw geboren worden

Atman - brahman

Karma - dharma

Moraal: middel of doel

Samsara - moksja

Brahma en Trimurti

Les 7 - Boeddhisme

Boeddha +/- 550 v Chr. 

De 4 edele waarheden

Het edele achtvoudige pad

Het leven is lijden

Blz. 111-113

Les 7 - boeddhisme

De vier edele wijsheden:

1. al het leven is lijden

2. dit lijden ontstaat door verlangen

3. het opgeven van verlangens stopt het lijden

4. hiervoor kun je een achtvoudig pad volgen:

Les 7 - het achtvoudig pad

1. Je bestaan = lijden

2. Hier wil je uit vandaan komen. 

3. Hiervoor moet je oprecht zijn en eerlijk. (rood = je leefwijze )

4. Juist handelen: niet doden, geweldloosheid, geen foute seks

5. Soberheid: geen drugs, drank, sigaretten, alcohol, ballonnetjes, etc.

6. Het goede bevorderen. (wit = je levensinstelling)

7.  Aandacht hebben voor de lijdende wereld om je heen.

8. Anderen helpen waar je dit kan.

 

1. Geef een voorbeeld waaruit blijkt dat Lubach gelijk heeft in wat hij stelt over boeddhisten. 
2. Kritiek: noem 1 punt waarvan je vindt dat dit anders zit.
3. Noem 2 punten van het boeddhisme waar je het mee eens bent of die jou aanspreken.
4. Noem 2 punten van het boeddhisme die je niet begrijpt, die je vreemd vindt of waar je het niet mee eens bent.

Zondag met Lubach

Les 8 - herhaling

Hindoeïsme: De tijd: lineair of cyclisch - Reïncarnatie - opnieuw geboren worden - Atman - brahman - karma - dharma - moraal: middel of doel - samsara - moksja - Brahma en Trimurti

Boeddhisme: Boeddha +/- 550 v Chr. - De 4 edele waarheden - Het edele achtvoudige pad - Het leven is lijden

Volgende les: toets!

Les 9 - Toets

Hoe noem je het als je de weg van verlossing kiest via de goden?

1. De karma-weg
2. De bhakti-weg
3. De njana-weg
4. De Arjoena-weg

De eeuwige cyclus van leven en dood noemt een hindoe de..?

1. Moksja
2. Maya
3. Samsara
4. Brahma

Welke goden ken jij al?

Noem de Trimurti - de drie belangrijkste manifestaties van Brahma hier op aarde.

Een mens is slechts de buitenkant. Bij hindoes gaat het om je goddelijke ziel,de

1. brahman
2. moksja
3. samsara
4. atman

Vast zitten in de eeuwige illusie van leven en dood noemt een hindoe de samsara, terugkeren doe je door

1. reïncarnatie
2. puja
3. de goden
4. jezelf

Hoe was het ook alweer?
De prins Arjoena moest vechten tegen zijn eigen familie en vrienden en dus vroeg hij hulp aan...

1. Vishnoe
2. Krishna
3. Shiva
4. Brahma

Wat heeft dit verhaal te maken met de cyclus waar we in de eerste lessen aandacht aan hebben besteed?

Wat kun je nu allemaal vertellen over hindoeïsme?

Conclusie

Een goed karma bouw je op door je aan je dharma te houden. Voor mij als docent betekent dit lesgeven, voor jou als leerling naar school gaan. Afwijken van je dharma (innerlijke taak of plicht) kan ervoor zorgen dat je een slecht karma opbouwt. Aan het einde van je leven bepaalt dit hoe je terugkomt in het volgende leven. Dit noemt men in India: reïncarnatie.

Conclusie

In het Hindoeïsme zijn er veel goden (van 3 - 330 miljoen), maar eigenlijk ook maar één: Brahman. Deze manifesteert zich in verschillende gedaantes. En dat kunnen er dus wel drie miljoen of meer zijn. Allemaal een element van wat wij allemaal iedere dag om ons heen kunnen zien. Iedere god vertegenwoordigt een stukje van de wereld waarin wij leven. Er is dus slechts één waarheid of één werkelijkheid en die toont zich op vele manieren.

De belangrijkste drie goden zijn de Trimurti: Brahma, Shiva en Vishnoe. Brahma wordt gezien als de scheppergod. Het eeuwige begin en einde. In wie alles ooit begonnen is en tot wie we allemaal weer terugkeren. In het dagelijks leven worden Shiva en Vishnoe het meest aanbeden. Dit gebeurt oa. door 's ochtends Puja te doen.

Conclusie 

Miljoenen jaren geleden begon vanuit de onstoffelijke wereld, die je eerder in miljarden jaren moet tellen, een schepping vanuit de scheppergod Brahma. Hij creëerde twee werelden, twee werkelijkheden. De ene is het goede: de moksha waarnaar wij (atman) naar op weg zijn. De andere is de slechtste die er bestaat, namelijk onze wereld (samsara). Wij zitten vast in een eeuwige cyclus van leven, dood gaan en weer opnieuw geboren worden.

Door reïncarnatie leeft de ziel (atman) van de mens altijd verder. Dit is het enige wat telt om in de moksha te komen. Het doel van iedere mens moet daarvoor zijn om je aan jouw dharma te houden om zo een goed karma op te bouwen.