Basisboer Juridisch Hoofdstuk 2

• Basisboek Juridisch
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 2

DE GRONDWET

Staatsrecht

Leerdoelen:

- 3 kenmerken van een staat

- gedecentraliseerde eenheidsstaat begrijpen

- kenmerken van democratische rechtsstaat benoemen

- kenmerken van constitutionele monarchie met parlementair stelsel benoemen

- verschil tussen klassieke en sociale grondrechten kennen

Nederland is een staat 

Omdat er sprake is van:

1. grondgebied: aanwijzen op een landkaart

2. inwoners: mensen die samen de bevolking vormen (17,5 miljoen)

3. overheidsgezag: eigen regering/het hoogste overheidsgezag

Staatsvorm 

Nederland is een gedecenraliseerde eenheidsstaat:

- de meeste geldende regels zijn gemaakt door de centrale overheid (ministeries in Den Haag)

- sommige regels zijn gemaakt door decentrale overheden (provincies, gemeentes en waterschappen)

Democratische rechtstaat

Burgers hebben invloed op het bestuur van het land en overheid moet zich houden aan de wetten. 

1. legaliteitsbeginsel: overheid moet zich houden aan wet- en regelgeving

2. onafhankelijke rechter: rechters worden niet door de overheid benoemd en kunnen niet door de overheid ontslagen worden

3. scheiding van de machten (Trias Politica): wetgevende, rechterlijke en uitvoerende taken zijn gescheiden van elkaar

4. grondrechten: basisrechten van burgers in een land

Regeringsvorm Nederland

Constitutionele monarchie omdat:

- Koning is het staatshoofd (o.b.v. erfopvolging)

- Grondwet is de basis van alle wetten en regels

- Regering vormt het landelijk bestuur (de koning en ministers)

- Parlementair stelsel: volksvertegenwoordigers controleren de regering (de Eerste en Tweede Kamer heten samen Staten-Generaal)

Taken koning

Ceremoniële taken:

- vertegenwoordigen van Nederland tijdens staatsbezoeken

- werkbezoeken in provincies en gemeenten

- staatstaken: Troonrede, wetten en besluiten ondertekenen

- regeringsbeleid uitdragen 

De regering

- De koning en ministers: regering

- De ministers en staatssecretarissen: kabinet

- Kabinetsformatie o.b.v. ongeschreven recht en gewoontes

- De regering en Staten-Generaal: besturen het land

- Ministers en staatssecretarissen hebben een eigen taak

- Minister-president/premier is het gezicht van de regering

De Staten-Generaal

- De Eerste Kamer: 75 leden (via de provinciale verkiezingen)

- De Tweede Kamer: 150 leden (rechtstreekse verkiezingen)

Opdracht:

a. Zoek op welke partijen in de Eerste kamer zijn vertegenwoordigd?

b. Zoek op welke partijen in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd?

c. Vergelijk beide overzichten en kijk welke overeenkomsten en verschillen er zijn. 

Grondrechten

- Klassieke grondrechten: vrijheidsrechten van de burger en beschermen tegen inmenging van de overheid.

artikel 1 t/m 17 van de Grondwet (gelijke behandeling en discriminatieverbod, kiesrecht, vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting)

- Sociale grondrechten: geven de opdracht aan de overheid om zaken te regelen.

artikel 18 t/m 23 van de Grondwet (zorgen voor werkgelegenheid, zorgen voor welvaart en sociale zekerheid, zorgen voor goede volksgezondheid)

Grondwet

Art 1. Gelijkheidsbeginsel

De overheid is verplicht haar burgers in gelijke gevallen op dezelfde manier te behandelen

Discriminatie is verboden

Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) licht toe wat dit inhoudt, het verbiedt onderscheidt zonder objectieve reden

Art. 3 Benoembaarheid voor overheidsfuncties

Alle Nederlanders zijn op gelijke voet benoembaar bij de overheid

Verbod op een willekeurig benoemingsbeleid bij de overheid

Alleen voor Nederlanders, omdat voor sommige functies de Nederlandse nationaliteit is vereist (rechter, politiefunctionaris, burgemeester)

Grondwet

Art 2. Nederlanders en Vreemdelingen

Opdracht om een wet te maken over wie Nederlander is en wie een Vreemdeling

Rijkswet op het Nederlanderschap geeft aan welke personen de Nederlandse nationaliteit hebben

 Vreemdelingenwet 2000 geeft regels mbt toelating en uitzetting van vreemdelingen

Art 4. Kiesrecht

Burgers hebben de vrijheid om in volksvertegenwoordigingen de kandidaten van hun voorkeur te kiezen

Recht om zelf als volksvertegenwoordiger gekozen te worden

Uitwerking in de Kieswet

Recht van de burger om zich met een schriftelijk bezoek tot de overheid te wenden

Grondwet

Art 5. Recht van Petitie

Recht van de burger om zich met een schriftelijk bezoek tot de overheid te wenden

Art 7. Vrijheid van meningsuiting

Recht van burgers om voor hun mening uit te komen

“behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet”

Art 8. Recht van vereniging

Het staat iedereen vrij om een vereniging te beginnen of er lid van te worden

Art 9. Vrijheid van vergadering of betoging

Biedt de burger ruimte om mee te doen aan vergaderingen of betogingen of deze bijeenkomsten te organiseren

Wet Openbare Manifestaties

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog moeilijk?

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃